Δεν έχει απαντήσεις ο σοσιαλισμός, η κεντροαριστερά, όπως θέλετε πείτε το, στα επιθετικά προγράμματα λιτότητας της προτεσταντικής γερμανικής νεοφιλελεύθερης δεξιάς;

Και καλά, η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα που παρεξέκλινε, «ξόδευε περισσότερα απ’ όσα παρήγε», μπήκε σε εξαρτησιακά μνημόνια και δεν μπορεί να ξεφύγει. Κάπως έτσι και η επίσης μικρή (αλλά με πολύ μικρότερο δημόσιο χρέος) Πορτογαλία, που αν και τυπικά βγήκε από το μνημόνιο όλο και υφίσταται τις μνημονιακές κυρώσεις αφού παρεκκλίνει των γραμμών που οι δανειστές της έχουν επιβάλει.

Η μεγάλη Γαλλία όμως; Η ατμομηχανή της Ευρώπης; Γιατί η σοσιαλιστική ηγεσία Ολάντ μοιάζει όλο και περισσότερο με συμπληρωματική δύναμη της καγκελαρίου Μέρκελ; Γιατί επιλέγει να κατευθύνει τη χώρα σε σκληρό νεοφιλελευθερισμό, διαλύοντας τον κοινωνικό ιστό μέσω εργασιακών νόμων που ούτε επί Σαρκοζί υπήρξαν; Αν έχει πειστεί ο Πρόεδρος Ολάντ ότι αυτή είναι η οδός και όλα τα άλλα είναι λάθος και μάταια, είναι μία παραδοχή. Που ακόμα κι αν δεν την κάνει ο ίδιος, θα την κάνουν για λογαριασμό του και θα του τη χρεώσουν ευθέως οι ψηφοφόροι σε δέκα μήνες. Αν πάλι δεν έχει πειστεί αλλά νιώθει αναγκασμένος να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερη εργασιακή πολιτική στο όνομα της «ανταγωνιστικότητας», ας το πει μπας και ψιλοαθωωθεί το σοσιαλιστικό Κόμμα (όχι πως θα διασωθεί εκλογικά…) αλλά εν μέρει και ο ίδιος.

Φαίνεται όμως ότι το πράγμα είναι πιο σοβαρό. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας, όπως και οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες που συγκυβερνούν με τους χριστιανοδημοκράτες και τους ακροδεξιούς χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, αλλά και τα περισσότερα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης, δεν έχουν πια δικό τους πρόγραμμα να εφαρμόσουν και να υπερασπιστούν. Ούτε δική τους στρατηγική. Στην Ελλάδα, ήδη από την εποχή της διακυβέρνησης Σημίτη φαινόταν καθαρά η δεξιά στροφή του ΠΑΣΟΚ που όμως ονομαζόταν «εκσυγχρονισμός», ή ορθολογική πολιτική», ή ακόμα (μέσω της στήριξης των ΜΜΕ) έπαιρνε και τη μορφή επιχείρησης διάσωσης της κοινωνίας από «τη σπατάλη».

Όλο αυτό το πακέτο νεοφιλελευθερισμού, σκεπασμένο με τη μπέρτα της προόδου, των αναγκαίων αλλαγών για την κοινωνία και της «απ’ όλα έχει μέσα» λέξης «μεταρρύθμιση»,  επιβάλλεται τα τελευταία 15 χρόνια με αυξανόμενους ρυθμούς ανά την Ευρώπη. Πρώτα στις χώρες που έτσι κι αλλιώς δεν αντιδρούν επειδή θεωρούν ως καλό οτιδήποτε δεν είναι κομμουνιστικό (Βαλτικές, κεντροευρωπαϊκές, όλες προερχόμενες από πολιτεύματα υπαρκτού σοσιαλισμού), μετά σε άλλες για παραδειγματισμό, όπως η Ελλάδα ή η Κύπρος. Το κύμα παίρνει μαζί του Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία και το γεγονός ότι πρόκειται για κεντρική γραμμή πλεύσης από το διευθυντήριο της Ευρώπης αποδεικνύεται από τη στάση της γαλλικής κυβέρνησης.

Θα αλλάξει κάτι; Αν δεν αλλάξει, αν δεν ξαναϋπάρξουν τα διακριτά σημεία που διαχωρίζουν τη δεξιά από την ευρύτερη αριστερά, τότε στις κοινωνίες θα έχουν ρυθμιστικό (ή και κυρίαρχο) ρόλο κόμματα, σχήματα και ομάδες που ήδη έχουν εμφανιστεί και προκαλούν φόβο. Όμως τότε θα είναι αργά, διότι τα κόμματα αυτά θα υποκαταστήσουν σε επίπεδο κοινωνικών αναγκών όσα δεν πληρούν τα «κανονικά», τα θεσμικά κόμματα. Αυτό που σήμερα προσδιορίζεται ως προειδοποίηση και στιγματίζεται ως ντροπή και κίνδυνος για τη δημοκρατία, αύριο θα είναι πραγματικότητα. Και δεν θα φταίνε αυτοί που τα ψήφισαν, αλλά εκείνοι που τα ανέδειξαν σε λύση.

* Ο Άκης Κοσώνας είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα και το Παρίσι. Εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης στο περιοδικό «Αντί» (1983-1987) και στις εφημερίδες Μεσημβρινή, Απογευματινή, Έθνος, Βήμα, Καθημερινή. Έκανε για πολλά χρόνια ραδιόφωνο στον Αθήνα 9.84, του οποίου ήταν ιδρυτικό στέλεχος. Διετέλεσε γενικός διευθυντής της ΕΡΤ και Γ.Γ. του ΕΟΤ. Εργάστηκε στο ΑΠΕ (1996-2015), έχοντας την ευθύνη των εκδόσεων του πρακτορείου. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Αγορά».

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ