Δεν έχει περάσει λίγα ο καλλιτεχνικός χώρος τα τελευταία χρόνια. Κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, απορρύθμιση του εργασιακού τοπίου, πανδημία και, φυσικά, το μόνιμο πρόβλημα των αδιαβάθμητων πτυχίων των καλλιτεχνικών σχολών. Υπήρξαν λίγες, μικρές νίκες, όπως η πλήρης αναγνώριση το 2018 ως ΤΕ (απόφοιτοι ΤΕΙ) των αποφοίτων των δραματικών σχολών και των σχολών χορού πριν το 2003, οπότε και καταργήθηκε η εν λόγω βαθμίδα. Ή η ένταξη των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ στο ειδικό μισθολόγιο την ίδια χρονιά.

Τα προβλήματα, όμως, ήταν ακόμα πολλά και το αίτημα για διαβάθμιση των καλλιτεχνικών σπουδών πιο επίκαιρο από ποτέ. Και ξαφνικά το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 με τις υπογραφές του Μάκη Βορίδη, της Νίκης Κεραμέως και, φυσικά, της Κατερίνας Σακελαροπούλου, έρχεται να παγώσει την καλλιτεχνική κοινότητα. Διαβαθμίζει στην κατηγορία ΔΕ, δηλαδή αυτή των αποφοίτων λυκείου, όλους τους απόφοιτους ωδείων, δραματικών και κινηματογραφικών σχολών και σχολών χορού. 

Οι σχολές αυτές, ιδιωτικές στην συντριπτική τους πλειοψηφία, αλλά εποπτευόμενες από το υπουργείο Πολιτισμού, ήταν για πολλές δεκαετίες οι μοναδικοί φορείς καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, ενώ ακόμα και σήμερα εκπαιδεύουν την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που εργάζονται στην μουσική, το θέατρο, τον κινηματογράφο και τον χορό. Τώρα έρχονται τα υπουργεία Παιδείας και Εσωτερικών να πουν ότι το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα της σχολής του Εθνικού Θεάτρου, της σχολής Σταυράκου, του Ωδείου Αθηνών, της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης είναι ακριβώς μηδενικό, αφού όσοι σπούδασαν εκεί δίνοντας χρόνο, προσπάθεια, ιδρώτα και, στις περισσότερες περιπτώσεις, αρκετά χρήματα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από απόφοιτοι Λυκείου. Τα χρόνια σπουδών «μαγικά» εξαφανίζονται από τις ζωές χιλιάδων καλλιτεχνών και τεχνικών. Αδειάζουν, μάλιστα, το υπουργείο Πολιτισμού, που εποπτεύει τις σχολές αυτές, καθορίζει τα προγράμματα σπουδών τους, εγκρίνει τους διορισμούς των καθηγητών τους, εποπτεύει της απολυτήριες εξετάσεις τους και υπογράφει τα πτυχία που απονέμουν. 

Πολλοί έσπευσαν να πουν ότι η απόφαση αυτή δεν σημαίνει κάτι, αφού ο καλλιτέχνης κρίνεται πάνω στη σκηνή κι όχι από τα πτυχία του. Όμως οι καλλιτέχνες είναι επίσης και εργαζόμενοι. Και μπορεί οι κρατικοί πολιτιστικοί οργανισμοί να έχουν ειδικά μισθολόγια, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τους Δήμους. Όσοι διδάσκουν σε δημοτικά ωδεία, δραματικές σχολές και σχολές χορού, εντάσσονται στην κατηγορία ΤΕ ως απόφοιτοι καλλιτεχνικών σχολών. Τώρα κάτι τέτοιο δεν θα είναι δυνατό. Επιπλέον δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει με όσους εργάζονται εδώ και χρόνια στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και δεν έχουν οργανική θέση, ακριβώς λόγω του προβλήματος της διαβάθμισης. Η απόφαση αυτή, λοιπόν, όχι μόνο υποβαθμίζει εκατοντάδες εργαζομένους στο επίπεδο του ανειδίκευτου εργάτη, αλλά δυσχεραίνει τρομερά και την λειτουργία των δημοτικών καλλιτεχνικών σχολών, που με τα χαμηλά τους δίδακτρα ήταν μία εξαιρετική ευκαιρία για τους δημότες και τα παιδιά τους να έρθουν σε επαφή με την Τέχνη.

Η ερώτηση είναι ποιος ωφελείται από αυτή την αλλαγή. Τίνος τα συμφέροντα σπεύδει να ικανοποιήσει η κυβέρνηση. Μία εξήγηση θα ήταν η μείωση του εργοδοτικού κόστους για τους Δήμους. Δηλαδή η μείωση του μισθού μερικών εργαζομένων, όχι πάνω από 20-25. Κέρδος που φαίνεται διπλά αστείο, αν αναλογιστεί κανείς τα έξοδα που θα κάνουν οι Δήμοι για τις αμοιβές δημοφιλών καλλιτεχνών, στους οποίους θα αναθέσουν την χριστουγεννιάτικη διασκέδαση των δημοτών τους. Μία δεύτερη εξήγηση θα ήταν ότι αυτό αποτελεί ένα ακόμα δώρο της Νίκης Κεραμέως στους ιδιοκτήτες κολλεγίων. Όλοι θυμόμαστε ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε ως υπουργός Παιδείας ήταν να εξισώσει επαγγελματικά τους απόφοιτους κολεγίων με αυτούς των πανεπιστημίων. Τώρα εξισώνει τους αποφοίτους των καλλιτεχνικών σχολών με απόφοιτους Λυκείου. Η σύγκριση και μόνο προκαλεί θυμό και αγανάκτηση. Δηλαδή σχολές εποπτευόμενες από το Κράτος υποβαθμίζονται, ενώ αναβαθμίζονται κάποιες άλλες, που δεν υπόκεινται σε απολύτως κανέναν έλεγχο. Αλλά ο χώρος του Πολιτισμού αποτελεί μία νέα, παρθένα αγορά για τα κολλέγια και η ρύθμιση αυτή δημιουργεί τεράστιο χώρο δράσης. 

Κανένας δεν ισχυρίζεται ότι η αγορά των καλλιτεχνικών σχολών είναι τέλεια. Υπάρχουν τεράστια προβλήματα, δεν παρέχουν όλες οι σχολές το ίδιο επίπεδο σπουδών και, ειδικά στα ωδεία, η εποπτεία του κράτους είναι υποτυπώδης. Αλλά αυτό δεν λύνεται ακυρώνοντας με μία μονοκονδυλιά όλες τις καλλιτεχνικές σχολές , τη ραχοκοκκαλιά των καλλιτεχνικών σπουδών εδώ και δεκαετίες. Χρειάζεται πλαίσιο, συνεργασία των υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού και διαβάθμιση των σπουδών όπως τους αξίζει. Με έλεγχο, διαφάνεια και αξιοκρατία. 

* Η Μαργαρίτα Συγγενιώτου είναι λυρική τραγουδίστρια, μέλος της Γραμματείας Πολιτισμού του Σύριζα ΠΣ.