Τα Μέσα Σταθερής Τροχιάς θεωρούνται διεθνώς τα πιο οικολογικά, πιο οικονομικά, πιο ενεργειακά αποδοτικά, πιο άνετα, πιο γρήγορα, πιο αξιόπιστα και πιο ασφαλή Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.

Πιο οικολογικά γιατί είναι «καθαρά» και μειώνουν σημαντικά τις εκπομπές των αερίων της καύσης από τα εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκίνητα που θα κυκλοφορούσαν στη θέση τους για να ικανοποιήσουν τον ίδιο μεταφορικό φόρτο.

Ήδη στην Αθήνα, εκτιμάται ότι η κυκλοφορία του μετρό και του τραμ έχει μειώσει σημαντικά την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, με αποτέλεσμα τη σοβαρή μείωση των εκπομπών των λεγόμενων θερμοκηπικών αερίων κατά 1.000 τόνους ημερησίως. Γι’ αυτό άλλωστε το νέφος των δεκαετιών του ’80 και του ’90 έχει εξαφανιστεί οριστικά.

Πιο οικονομικά γιατί οι μαζικές μεταφορές συμβάλλουν στην οικονομία κλίμακας και μειώνουν το κατά κεφαλήν κόστος της μετακίνησης.

Πιο ενεργειακά αποδοτικά γιατί, ως Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, συμβάλλουν σε μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας, που αποτελεί κρίσιμο παράγοντα σε εποχή ενεργειακής κρίσης.

Πιο άνετα, πιο γρήγορα και πιο αξιόπιστα γιατί όποιος έχει ταξιδέψει με τρένο στην Ευρώπη γνωρίζει τι θα πει να διανύεις εκατοντάδες χιλιόμετρα γρήγορα, διαβάζοντας την εφημερίδα ή το βιβλίο σου. Και όπως λένε οι ευρωπαίοι, αν το τρένο ή το μετρό ή το τραμ δεν φτάσουν ακριβώς στην ώρα τους στον προορισμό σου, τότε μάλλον πρέπει να διορθώσεις το ρολόι σου…

Γιατί το ταξίδι σε σταθερή τροχιά, χωρίς ενδιάμεσα εμπόδια, εξασφαλίζει την απόλυτη ακρίβεια στον προγραμματισμό.

Όσο για την ασφάλεια, τα σύγχρονα συστήματα φωτοσήμανσης, τηλεειδοποίησης και τηλεδιοίκησης των σιδηροδρομικών μεταφορών, από κοινού με τα σύγχρονα συστήματα τηλεπικοινωνίας με τα οποία είναι εξοπλισμένοι οι ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι, εξασφαλίζουν την ελαχιστοποίηση των δυστυχημάτων και εξουδετερώνουν τον ανθρώπινο παράγοντα στο λάθος.

Γι’ αυτό και η απόδοση της ευθύνης για ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα σε ανθρώπινο λάθος στην εποχή των τεχνολογιών της πληροφορικής και των αυτοματισμών μόνο άγνοια αναδεικνύει.

Όταν ακόμη και τα ταξί έχουν προμηθευτεί γεωγραφικά συστήματα τηλεπαρακολούθησης, είναι τραγικό να ακούς τον πρωθυπουργό να αποδίδει 57 για την ώρα νεκρούς σε «ανθρώπινο λάθος» ενός ανειδίκευτου, ανεκπαίδευτου, άπειρου και με αναξιοκρατικά κριτήρια τοποθετημένου σταθμάρχη που παίρνει μόνος αυτός επάνω του την ευθύνη εκατοντάδων ζωών.

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη ανέδειξε όλες τις παθογένειες μιας κυβέρνησης αδιάφορης για το κοινό καλό και για το δημόσιο συμφέρον.

Μιας κυβέρνησης που έχει ως πρώτη προτεραιότητα το κέρδος μιας αριστοκρατίας του πλούτου που θησαυρίζει σε βάρος των πολιτών που υποφέρουν. Κορυφαία απόδειξη το έγκλημα στο μετρό της Θεσσαλονίκης. Το οποίο καθυστερούν από το 2006 μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα να κερδίζουν εκατομμύρια σε αποζημιώσεις οι εργολάβοι.

Μιας κυβέρνησης που τοποθέτησε στην κρίσιμη θέση του υπουργού Μεταφορών έναν γόνο πολιτικής οικογένειας με σπουδές δικηγόρου.

Ο οποίος κουνούσε το δάχτυλο και κατηγορούσε στη Βουλή τους βουλευτές της αντιπολίτευσης που ανησυχούσαν, βλέποντας τα προμηνύματα του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, που αυτός δεν έβλεπε. Και που στο πλαίσιο της ευθύνης τους τον ρωτούσαν τι θα κάνει για να αποφύγει τα χειρότερα.

Κι ο υπουργός διαβεβαίωνε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, εγκαλώντας για έλλειμμα ντροπής τους βουλευτές, ότι ζήτημα ασφάλειας δεν υπάρχει.

Χωρίς να ξέρει ούτε καν για τι μιλάει…

Μιας κυβέρνησης που ενώ παρέλαβε ολοκληρωμένη ως προς τις υποδομές, ηλεκτροδοτημένη και σε πλήρη λειτουργία τη διπλή γραμμή Θεσσαλονίκης – Αθήνας, δεν αντιλήφθηκε ποτέ την ανάγκη λειτουργίας του συστήματος τηλεδιοίκησης το οποίο είχε ήδη τοποθετηθεί στις μηχανές.

Μιας κυβέρνησης που κατήργησε το Κέντρο δευτεροβάθμιου ελέγχου της κυκλοφορίας στην Αθήνα, το οποίο αν λειτουργούσε θα προλάβαινε και θα διόρθωνε το «ανθρώπινο λάθος» του σταθμάρχη Λάρισας.

Και τέλος μιας κυβέρνησης που τοποθέτησε στη θέση του σταθμάρχη με πελατειακά και οφθαλμοφανώς αναξιοκρατικά κριτήρια έναν πρώην αχθοφόρο αποσκευών στον ΟΣΕ και βιβλίων στο υπουργείο Παιδείας. Αφήνοντάς τον μάλιστα μόνο του, χωρίς βοηθό, να διεκπεραιώσει το κρίσιμο για την ασφάλεια των τρένων και των ανθρώπινων ζωών ρόλο του.

Εδώ δεν πρόκειται για «ανθρώπινο λάθος». Πρόκειται για συστηματικό οργανωτικό, διοικητικό και εντέλει πολιτικό κενό που γεννά εγκληματικές ευθύνες για τους αρμόδιους.

Για να προλάβει η Ελλάδα τη νέα εποχή για τα Μέσα Σταθερής Τροχιάς πρέπει πρώτα από όλα να θεραπεύσει τις πολιτικές της παθογένειες. Και συγκεκριμένα:

• Το κέρδος κάποιων δεν μπορεί να καθορίζει τις ζωές εκατομμυρίων πολιτών. Είτε πρόκειται για την πανδημία και τη μελέτη για τις ΜΕΘ, που δεν είχε διαβάσει ο πρωθυπουργός, είτε πρόκειται για την ασφάλεια των υποδομών και των μεταφορών για την οποία διαβεβαίωνε ο υπουργός.
• Οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων οργανισμών και δημόσιας περιουσίας δεν μπορούν να εγγυηθούν το δημόσιο συμφέρον. Το είδαμε με την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, η οποία έγινε μια ακόμη μεγάλη κερδοσκοπική επιχείρηση που συμμετέχει στην αισχροκέρδεια σε βάρος των καταναλωτών. Το είδαμε στην Υγεία και στην Παιδεία, με τη μετατροπή των ευαίσθητων κοινωνικά τομέων σε πεδίο ταξικών διακρίσεων και κοινωνικών αδικιών. Το βλέπουμε τώρα και στις μεταφορές, με την κατάτμηση του κάποτε ενιαίου δημόσιου φορέα σιδηροδρόμων σε επιμέρους οργανισμούς με σκοπό την ιδιωτικοποίηση.
• Ο κομματισμός, οι πελατειακές σχέσεις, η οικογενειοκρατία και η αναξιοκρατία πρέπει να τελειώσουν οριστικά στην πολιτική μας ζωή. Το πέρασμα στη νέα εποχή της τεχνολογίας για τις μεταφορές ανήκει στους άξιους τεχνοκράτες, στους γνώστες και στους ικανούς.
• Χρειάζεται μακροπρόθεσμος σχεδιασμός των υποδομών και των δικτύων μεταφορών με αίσθημα ευθύνης για το δημόσιο συμφέρον, για την ασφάλεια των μεταφορών, για τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, για την ποιότητα της ζωής και την ευημερία των πολιτών και για την περιβαλλοντική προστασία. Αυτές είναι οι προτεραιότητες που θα έπρεπε να έχει μια κυβέρνηση έναντι της μοναδικής προτεραιότητας της σημερινής, που είναι το κέρδος των λίγων.
• Χρειάζεται αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πρωτοκόλλων και ευκαιριών για το πέρασμα στη νέα εποχή των Μέσων Σταθερής Τροχιάς. Με συνέπεια όμως και αξιοπιστία που θα εγγυηθεί μια νέα γενιά πολιτικών με τεχνοκρατική γνώση και κοινωνική ευαισθησία.

Με αφορμή τις τεράστιες ευθύνες για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, ας δούμε στο όνομα των παιδιών που χάθηκαν άδικα, έστω και για μια φορά, το δάσος της συλλογικής ευθύνης για ένα νέο, προοδευτικό πολιτικό σχεδιασμό για το αύριο με δημόσιο έλεγχο, τεχνοκρατική γνώση και κοινωνική ευαισθησία και ας αφήσουμε το δέντρο του «ανθρώπινου λάθους» στους γόνους των πολιτικών οικογενειών που εκπροσωπούν το παρελθόν.

*Του Γιάννη Α. Μυλόπουλου, καθηγητή Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, πρώην Προέδρου Αττικό Μετρό ΑΕ