Λέρος, Ζάκυνθος, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Σέρρες … ουκ έστιν αριθμός «σκοτεινών» πόλεων και χωριών όπου λαμβάνει χώρα η έσχατη μορφή παραβίασης της ανηλικότητας σε αυτή τη χώρα των θαυμάτων και των θυμάτων συνάμα. Στη χώρα της Αγίας Οικογένειας, της προσφοράς, της φιλοξενίας και του φιλότιμου.

Η Αλίκη στη χώρα των θυμάτων παρακολουθεί αναλυτικά δελτία ειδήσεων, οργισμένους για τα «πρωτόγνωρα» συμβάντα παρουσιαστές, αναρίθμητες επιτόπιες συνδέσεις έξω από το δικαστικό μέγαρο, μπροστά από το αστυνομικό τμήμα, κάτω από την οικία των θυμάτων. Προσπαθεί να εξηγήσει την αποτυχία ενός Συστήματος το οποίο, αν και δέχτηκε καταγγελίες εδώ και χρόνια για τα ίδια περιστατικά που τώρα το απασχολούν, είτε τα  αγνόησε είτε τα διερεύνησε ανεπιτυχώς.

Διαπιστώνει ότι ακόμα και σήμερα αμφισβητείται η αξιοπιστία της μαρτυρικής κατάθεσης όταν προέρχεται από ένα παιδί ενώ  παράλληλα ακούει για βραβευμένους από την Ακαδημία Αθηνών «ευυπόληπτους πολίτες» που χρόνια ασελγούσαν σε ανήλικους – σε ίδρυμα που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει για να προστατεύουν-  δίχως να γνωρίζει και πάλι κανείς τίποτα.

Μαθαίνει για ανήλικα-θύματα με νοητική υστέρηση που ποτέ δε γίνονται πιστευτά και για μαρτυρίες «ανυποψίαστων» πάντα γειτόνων. Συνάμα παρακολουθεί θεωρητικές παρεμβάσεις αυτοαποκαλούμενων ειδικών, ανακοινώσεις επαγγελματιών για την υπεράσπιση του ορθού των δικών τους παρεμβάσεων κατά το παρελθόν και διαβάζει επιστολές εξιλέωσης δημάρχων για τη διάσωση της τιμής (και του τουρισμού) του τόπου που έλαβε χώρα το έγκλημα.

Τη γνώση της συμπληρώνουν «εκπομπές – δικαστήρια» της μεσημεριανής ζώνης όπου η παραβίαση των θεμελιωδέστερων αρχών δημοσιογραφικής δεοντολογίας θεωρείται αυτονόητη, η προσβολή, ο στιγματισμός και η κριτική κεκτημένο δικαίωμα και οι συνεντεύξεις – ανακρίσεις με τα φερόμενα θύματα ή τους δράστες καθήκον ενημέρωσης ενός αδηφάγου κοινού, πάντα έτοιμου να απαιτήσει κι άλλη σάρκα. Στη συνέχεια, το ανάλογο προανακριτικό υλικό με ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, καταθέσεις και αναλυτικές  περιγραφές (αλλά «αλλοιωμένες» φωτογραφίες για λόγους προστασίας των υποκειμένων που εμπλέκονται) θα διαρρεύσει για να κοσμήσει τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στο δρόμο. Τότε η Αλίκη εύκολα θα το αναζητήσει εκεί.

Τα φώτα θα σβήσουν μέχρις ότου κάποιο άλλο περιστατικό αναπηδήσει για να στηθεί εκ νέου το ίδιο απαράλλακτο σκηνικό ξανά και ξανά και ξανά.
Εντωμεταξύ επικυρώνουμε διεθνείς συμβάσεις, ενσωματώνουμε ευρωπαϊκές κοινοτικές οδηγίες, γιορτάζουμε την παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων του παιδιού με συγκίνηση και βεβαιότητα ότι όλα τα έχουμε καλώς καμωμένα.

Ποιες διαπιστώσεις να κάνει η Αλίκη σε αυτή τη χώρα των θαυμάτων και των θυμάτων; Την αδυναμία εφαρμογής ακόμα και βασικών αρχών της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού,  26 χρόνια μετά κύρωση της και τη διακήρυξη ότι υπερισχύει παντός άλλου νόμου; Την αποτυχία/αδιαφορία της Πολιτείας δεκαετίες τώρα να εντάξει στο εκπαιδευτικό της πρόγραμμα ήδη από την προσχολική εκπαίδευση το μάθημα της σεξουαλικής  διαπαιδαγώγησης; Την υποστελέχωση των κοινωνικών υπηρεσιών και των ιατροπαιδαγωγικών κέντρων; Την ανυπαρξία δομών προστασίας κακοποιημένων παιδιών και εφήβων; Σε ποιο άλλο δικαιικό σύστημα -σκέφτεται-  προβλέπεται ένας εισαγγελέας ανηλίκων συνεπικουρούμενος από έναν αντεισαγγελέα ανηλίκων για τη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, επιφορτισμένος παράλληλα με πολλαπλές αρμοδιότητες αυξημένης ευθύνης; Διερωτάται γιατί κατά παράβαση της αρχής της ταχείας απονομής της δικαιοσύνης ένα ανήλικο θύμα ενδέχεται να περιμένει ακόμα και οκτώ χρόνια μέχρι να τελεσιδικήσει  η υπόθεσή του; Πού αλλού, αν και υπάρχει διάγνωση κακοποίησης, δεν υφίσταται η δυνατότητα παραπομπής σε εξειδικευμένη υπηρεσία γιατί απλά δεν υπάρχει τέτοια δομή; Σε ποια άλλη ευνομούμενη πολιτεία τα παιδιά που απομακρύνονται από το οικείο οικογενειακό περιβάλλον οδηγούνται – για να παραμείνουν ακόμα και για μήνες- σε θαλάμους νοσηλείας παιδιατρικών κλινικών, αν και υγιή, προκειμένου να βρεθεί το κατάλληλο πλαίσιο φιλοξενίας;

Το Συμβούλιο της Ευρώπης εδώ και χρόνια ενημερώνει για τα υψηλά ποσοστά παραβίασης της γενετήσιας ελευθερίας των ανηλίκων και τα αποτελέσματα εθνικών ερευνών αυτοομολογούμενης θυματοποίησης «φωνάζουν» τον υπέρμετρα μεγάλο αριθμό σεξουαλικής παραβίασης κατά την παιδική ηλικία: «Ένα στα πέντεεεε» Αλλά εις μάτην.

Μέχρι σήμερα τα ανήλικα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης καλούνται να περιγράψουν τα δεινά της παραβίασης που υπέστησαν σε επαγγελματίες των υπηρεσιών της ψυχικής υγείας και του Συστήματος της Ποινικής Δικαιοσύνης 14 φορές ανά μέσο όρο!  Αστυνομική προανάκριση, κύρια ανάκριση, ακροαματική διαδικασία, ιατροδικαστική εξέταση και πολλαπλές πραγματογνωμοσύνες, οδηγούν σε ένα ανελέητο ψυχικό σφυροκόπημα, υφαίνοντας ένα καφκικό σκηνικό με πρωταγωνιστή τον ανυποψίαστο για όσα λαμβάνουν χώρα ανήλικο.

Μέσα σε αυτό το σύμπλοκο κλίμα «των πενήντα αποχρώσεων του μαύρου» διαφαίνεται ελπίδα καθώς η Πολιτεία οικοδομεί τελικά μια σημαντική προοπτική. Θεσμοθέτησε και στη δική μας έννομη τάξη την ίδρυση της δομής «Το σπίτι του παιδιού» (άρθρο 76 Ν. 4478/2017 ) σε πέντε μεγάλες πόλεις της χώρας, κατά τα διεθνή πρότυπα των «Κέντρων Συνηγορίας του Παιδιού». Η διαμόρφωση φιλικών προς το παιδί χώρων, στους οποίους η κατάθεση θα λαμβάνεται μία μονό φορά από ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας θα προστατέψει επιτέλους από τον κίνδυνο επανατραυματισμού, αφού δε θα χρειάζεται στο εξής η εμπλοκή αναρίθμητων προσώπων και η παρέμβαση διαφορετικών υπηρεσιών. Μαζί με την εκπαίδευση των εμπλεκόμενων επαγγελματιών προβλέπεται και η έκδοση πρωτόκολλου για τη δικανική εξέταση του ανήλικου θύματος. Έτσι η έλλειψη ιατροδικαστικών ευρημάτων (εντοπίζονται μόνο στο 5 περίπου τοις εκατό των περιπτώσεων) δε θα συνεπάγεται αυτόματα και αδυναμία εύρεσης αποδείξεων, αφού η λήψη της κατάθεσης του παιδιού με τον ενδεδειγμένο τρόπο και η ορθή εκτίμηση των ποιοτικών κριτηρίων του λόγου του, θα αρκεί για τη διερεύνηση της αλήθειας.

Η Αλίκη όμως είναι σίγουρη ότι δεν είναι μόνο η Πολιτεία που χρειάζεται να κάνει άλματα. Είμαστε και εμείς. Το θύμα πράγματι φοβάται και έχει λόγους γι’ αυτό. Καθώς μάλιστα παραβιάζεται κατά κανόνα από οικείο και αγαπημένο σε αυτό πρόσωπο, η διατήρηση του μυστικού επιλέγεται ως μονόδρομος. Η απώλεια, η προδοσία, η υποταγή, η ενοχή, το έχουν οδηγήσει σε πλήρη ενδοψυχική απορρύθμιση. Εισέρχεται έτσι σε μια «φάση αποφυγής», επιλέγοντας  τη σιωπή ως ύστατη καταφυγή από τα δεινά του τραύματος, ως «έξοδο φυγής». Το κόστος της αποκάλυψης φαντάζει μεγαλύτερο από αυτό της αποσιώπησης.

Εμείς όμως τι φοβόμαστε;  Γιατί μόνο κατόπιν εορτής ο φόβος υποχωρεί και όλοι είμαστε πρόθυμοι να μιλήσουμε ενώ όλοι γνωρίζουμε; Αυτή η καταραμένη αλυσίδα της σιωπής και οι  κρίκοι της.

Η προστασία της ανηλικότητας, δεν είναι εφικτή με θεωρητικές προσεγγίσεις, εορτασμούς παγκόσμιων ημερών, κοσμικές φιλανθρωπίες, ημερίδες, συνέδρια και στείρες επιστημονικές προτροπές.  Ούτε εντέλλεται μηχανιστικά με την υιοθέτηση νομοθετικών κειμένων. Ούτε επίσης μπορεί να επικαλείται την αδυναμία του Συστήματος και να στοιχίζεται με τη συνείδηση ήσυχη και καθαρή πίσω από αυτή. Ποιοι θα δώσουν τελικά φωνή στον ψίθυρο;

Θέλει «αρετή και τόλμη» η καταβύθιση στο σκοτάδι, σκέφτεται η Αλίκη. Διαφορετικά δε δικαιούμαστε να χύνουμε κροκοδείλια δάκρυα αποποιούμενοι την όποια ευθύνη μας, ρίχνοντας πάντα το ανάθεμα στην «κακή» και αδιάφορη Πολιτεία.  Ανακαλεί αυθόρμητα μια αγαπημένη της φράση από το «Φιλοσοφικό Σημειωματάριο» του Horkheimer «…δεν επιτρέπεται να παραπονιόμαστε ό,τι κι αν συμβεί, αφού καθόμαστε ήσυχα και άνετα στις πολυθρόνες μας, δειπνούμε και συζητούμε, παρ’ όλο που ξέρουμε πως η ζωή είναι κόλαση. Ακόμα κι εμείς ανήκουμε στους διαβόλους, Ακόμα κι εμείς».

Πότε θα γίνουν τα σκοτάδια φως;