Υπάρχουν μύθοι που κρύβουν και μύθοι που φανερώνουν. Παραμύθια σαν αυτό για τη Σταχτοπούτα και για το αφεντικό του παπουτσωμένου γάτου που μας αποκοιμίζουν μέσα στις ροζ ανταύγειες μιας τελικής μετά από βάσανα ευτυχίας που θα θέλαμε να είναι δική μας και παραμύθια που μας μιλούν για το ενοχλητικό παιδάκι που επέμενε ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Αλλα παραμύθια ντύνουν και άλλα γδύνουν τον βασιλιά. Ο Οιδίποδας, που αποδείχθηκε πατροκτόνος και αιμομίκτης, καταστροφή της πόλης του και αδελφός των παιδιών του, είναι μύθος. Και οι εικόνες των αστέρων του ποικιλόμορφου λαϊφστάιλ είναι και αυτές κομμάτια μιας σύγχρονης επίπεδης μυθολογίας. Γιατί ο άνθρωπος δεν ζει χωρίς τον μύθο, σε μια διαδικασία διαρκούς απομυθοποίησης και επαναμύθευσης.

Ads

Οι καιροί μας μοιάζει να έχουν ανάγκη από παραμύθια μιας χρήσεως, μακριά από ενοχλητικούς συνειρμούς σχετικά με την κρίση, το μνημόνιο, τον Στρος-Καν με τις επίμονες αποκαλύψεις του, τη Φουκουσίμα, τη «χειρουργική» εκτέλεση του Μπιν Λάντεν και την απειλή της εκδίκησης των πιστών του. Και το χρυσό παράδειγμα ήταν το παραμύθι που ξεδίπλωσε λάιβ μπροστά στα μάτια μας το μαγικό κουτί.

Μιλώ για τους γάμους που ξετρέλαναν την Αγγλία και τον κόσμο: του αστραφτερού δούκα Τζον-Τζον με την κοινή θνητή Μπίμπι-Μπο. Οι νεόνυμφοι στη χρυσοστόλιστη βασιλική άμαξα. Οι νεόνυμφοι χαιρετούν το πλήθος που παραληρεί. Η κουκλίτσα δούκισσα υποκλίνεται μπροστά στη βασίλισσα. Το ζευγάρι χαιρετίζει τους πληβείους από το βασιλικό μπαλκόνι. Το ζευγάρι φιλιέται όχι μία αλλά δύο κατ΄ απαίτησιν των πληβείων φορές. Το δουκικό αίσθημα ξεχειλίζει, ξεπερνά αλλά και ανανεώνει τους απαρχαιωμένους θεσμούς, όχι πολύ, αλλά να τόσο δα, τόσο που να νιώθουμε ότι τα δουκικά παιδιά «μας» συνδυάζουν μέσα στην απέραντη ευτυχία τους παράδοση και πρόοδο. Λέω «μας» γιατί όλα αυτά γίνονται όχι μόνο εκεί στην Αγγλία αλλά εδώ μέσα, πλάι στον καναπέ όπου καταναλώνουμε την τρί τη μπίρα για να κάψει και να ανανεώσει το λίπος μας που εποφθαλμιά η κυβέρνηση, αλυσοδεμένοι στο αγαπημένο μας πολυ-κανάλι, σε όλα δηλαδή τα κανάλια όπου ζαπάρουμε για να μη χάσουμε τίποτε από το ιβέντ.

Από την άποψη αυτή, ο άλλος παρηγορητικός μύθος, η οσιοποίηση του Πάπα Ιωάννη-Παύλου, μάλλον ατύχησε σε θεαματικότητα, εξαιρώντας την Ιταλία, όπου το γεγονός συγκέντρωσε ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Ηταν αναμενόμενο. Ενας Πάπας, και μάλιστα νεκρός, δεν ανταλλάσσει δημόσια φιλιά με την καλή του. Δεν κυκλοφορεί πάνω σε χρυσή άμαξα και συνήθως φοράει έναν σκούφο και ένα άσπρο ράσο. Το Βατικανό μπορεί να είναι παγκόσμια οικονομική δύναμη, ένα κράτος εν κράτει, αλλά το ίματζ του ηγέτη του είναι, όπως και να το κάνουμε, χλωμό. Ακόμη χειρότερα, όταν πρόκειται για κάποιον σαν τον Πάπα Βοϊτίλα.

Τον καρδινάλιο που συνέβαλε όσο λίγοι στη διάλυση του ανατολικού μπλοκ. Τον άνθρωπο που προώθησε τον διαθρησκειακό διάλογο, ακόμη και με θρησκείες σαν το αφρικανικό βουντού, προκαλώντας, όπως είχα την τύχη να δω στην Ασίζη το 2002, την οργή των θρησκόληπτων και τον ενθουσιασμό των νέων. Τον Πάπα που έπειτα από οκτώ σχεδόν αιώνες ζήτησε από τους Έλληνες συγγνώμη για την άλωση της Πόλης από τους καθολικούς το 1204. Αλλά και που δεν επενέβη στην κρίση και στους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία. Αυτόν που το Βατικανό τίμησε επιχειρώντας να σβήσει κάτι από το όνειδος για τα σημερινά σκάνδαλα της παιδοφιλίας του κλήρου που απειλούν τα θεμέλιά του. Ο Ιωάννης-Παύλος έγραψε ιστορία ανεξάρτητα από την οσιοποίησή του, και αυτό εξηγεί μάλλον και την αποτυχία του ως τηλεοπτικού αστέρα. Σαν τον μύθο, η ιστορία είναι και αυτή μια αφήγηση. Σε αντίθεση όμως με κάποια παραμύθια που έχουν χάπι εντ, είναι μια αφήγηση γεμάτη αίμα, δάκρυα, πληγές. Και τέτοιες αφηγήσεις δεν παγιδεύουν σε ένα ακόμη Τρούμαν Σόου αλλά οδηγούν μέσω του τραύματος στην αυτογνωσία και στη γνώση.

Δημοσιεύθηκε στο Βήμα, στις 08/05/11.