Τα μικροκομματικά «τερτίπια» τα οποία ενδέχεται να υποσκάψουν την αποτελεσματικότητα της νέας κυβέρνησης απεύχεται ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Γιώργος Σωτηρέλης, ο οποίος χαρακτηρίζει αμιγώς πολιτικό το εγχείρημα των επόμενων τριών μηνών. Ο ίδιος τονίζει πως οι συνθήκες επέβαλαν να κάνουν όλοι ένα βήμα πίσω, εξού και η στροφή Σαμαρά. Αναφερόμενος στον Παπανδρέου, εκτιμά ότι κύριο ζητούμενο ήταν να αποχωρήσει αξιοπρεπώς. Ως προς τη νομιμοποίηση της νεοσύστατης κυβέρνησης, δηλώνει: Από συνταγματική άποψη δεν τίθεται θέμα, από πολιτική σκοπιά οι εκλογές θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές.

Ads

 
Πιστεύετε ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις να πετύχει το εγχείρημα της κυβέρνησης συνεργασίας ως προς τον κύριο στόχο της: να υλοποιήσει τη δανειακή σύμβαση και σώσει την «παρτίδα» απέναντι στους Ευρωπαίους;
 
Βεβαίως, αν τα κόμματα -τα οποία θα συμμετάσχουν στο εγχείρημα- στηρίξουν σοβαρά αυτή την κυβέρνηση. Αν δηλαδή δεν υπονομεύσουν αυτή την προσπάθεια για λόγους πολιτικής τακτικής ή πολιτικού κόστους.
 
Τα κόμματα της Αριστεράς εμφανίζονται πεπεισμένα ότι αυτή η κυβέρνηση, ως προϊόν συνεργασίας ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, θα λάβει νέα -πιο σκληρά- οικονομικά μέτρα.
 
Αυτό αποτελεί μια πολιτική αξιολόγηση η οποία μένει να αποδειχθεί. Ελπίζω να μη δούμε κάτι τέτοιο και απλώς να εφαρμοστεί η δανειακή σύμβαση με ό,τι έχει αποφασιστεί έως σήμερα.
 
Πώς σχολιάζετε τη στάση της ΝΔ η οποία μέχρι πρότινος «ξόρκιζε» τα μέτρα που θα συνοδεύουν τη δανειακή σύμβαση;
 
Στο σημείο που φτάσαμε, δηλαδή στο χείλος της χρεοκοπίας, όλοι έπρεπε να κάνουν ένα βήμα πίσω. Από εκεί και πέρα, το μείζον είναι οι κινήσεις οι οποίες θα ακολουθήσουν στην πολιτική σκακιέρα να μη βασίζονται σε μικροκομματικές σκοπιμότητες. Αυτό είναι προαπαιτούμενο για να προχωρήσει αυτή η κυβέρνηση.
 
Κατά τη γνώμη σας, τίθεται ζήτημα νομιμοποίησης της κυβέρνησης η οποία θα σχηματιστεί; Με την έννοια ότι αυτή η -ενισχυμένη πλέον- κοινοβουλευτική πλειοψηφία αναδείχθηκε μέσα από μία άλλα ατζέντα, πριν από δύο χρόνια.
 
Κοιτάξτε, ένα ζήτημα υπάρχει. Η αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση θα βοηθούσε, αλλά οι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να επιτευχθεί είναι τρεις:
 
-Αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή -ψήφιση από τουλάχιστον 180 βουλευτές: είχε απορριφθεί από όλα τα κόμματα.
-Δημοψήφισμα: επίσης απορρίφθηκε καθολικά.
-Εκλογές: ενέχουν το πολύ μεγάλο ρίσκο της ακυβερνησίας, δηλαδή να μη σχηματιστεί κυβέρνηση η οποία θα διασφαλίζει την εμπιστοσύνη της Βουλής, και σε αυτή τη συγκυρία τα κόμματα δείχνουν ελάχιστη βούληση για συνεργασία πάνω σε βιώσιμα κυβερνητικά σχήματα, επομένως υπήρχε ο φόβος να σηματοδοτήσουν οι εκλογές τη χρεοκοπία.
 
Δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή να πιθανολογήσουμε ότι θα υπήρχε μια ισχυρή εναλλακτική κυβέρνηση η οποία θα μπορούσε να χειριστεί τα θέματα ενδεχομένως με ένα διαφορετικό τρόπο. Άρα, οι εκλογές θα μπορούσαν να είναι από μία άποψη καταστροφικές. Εξάλλου, στο κοινοβουλευτικό σύστημα υπάρχει έμμεση νομιμοποίηση, καθώς η εκάστοτε κυβέρνηση εκλέγεται για 4 χρόνια με τεκμήριο δημοκρατικής νομιμοποίησης για όλο αυτό το διάστημα. Από εκεί και πέρα, αν η κυβέρνηση αξιολογούσε πολιτικά ότι όφειλε να διασφαλίσει άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση, αυτό είναι ένα θέμα πολιτικής αξιολόγησης. Πάντως, συνταγματικά και θεσμικά δεν τίθεται κάποιο ζήτημα.
 
Πώς αντιλαμβάνεστε ότι θα λειτουργεί η νέα πρωθυπουργία; Θεωρείτε ότι θα εκτελεί ένα μείγμα εντολών, προερχόμενων από τις ηγεσίες των δύο -τουλάχιστον- κομμάτων ή θα δρα αυτοβούλως;
 
Κοιτάξτε, ας μη γελιόμαστε, θα είναι μια κυβέρνηση πολιτική, όχι υπηρεσιακή. Οπωσδήποτε θα προχωρήσει σε προγραμματικές εξαγγελίες, ενόψει της ψήφου εμπιστοσύνης, και σε αυτό το στάδιο θα φανεί ποιο πρόγραμμα θα κληθεί να ακολουθήσει στο αμέσως προσεχές διάστημα. Με βάση αυτό, λοιπόν, θα κριθεί. Εγώ πιστεύω ότι δεν πρέπει να είναι μια κυβέρνηση η οποία θα υπολογίζει το πολιτικό  και που θα κινείται ανάμεσα σε μικροκομματικές επιλογές των παρατάξεων. Θα πρέπει να μπορεί να αποφασίζει.
 
Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμάτε ότι θα δοθεί ελεύθερο πεδίο στο νέο πρωθυπουργό;
 
Εφόσον είναι μια πολιτική κυβέρνηση με ευρεία νομιμοποίηση, θα πρέπει να είναι μια κυβέρνηση η οποία θα χειριστεί κάποια θέματα, με βάση, όμως, τις προγραμματικές της εξαγγελίες που θα αποτελούν συμφωνία των κομμάτων. Προφανώς, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να είναι ελεύθερη ώστε να προχωρήσουν τα κατεπείγοντα για να μη φτάσουμε στη χρεοκοπία. Αυτό, νομίζω, αποτελεί την εντολή αυτής της κυβέρνησης.
 
Η περίοδος διακυβέρνησης η οποία θα ακολουθήσει θα είναι ουσιαστικά και προεκλογική περίοδος. Πώς βλέπετε αυτή την προοπτική σε σχέση με το κλίμα που θα επικρατεί, τις τακτικές οι οποίες ενδεχομένως θα υιοθετηθούν κλπ;
 
Αυτό είναι ένα πρόβλημα το οποίο συναντάται σε πάρα πολλές φάσεις της λειτουργίας μιας κοινοβουλευτικής περιόδου. Πολλές κυβερνήσεις έχουν βρεθεί σε αντίστοιχες συνθήκες. Επομένως, και πάλι ελπίζω, να μην πρυτανεύσουν οι μικροκομματικές λογικές στη βάση της μετέπειτα αντιμετώπισης του εκλογικού σώματος. Θέλω να πιστεύω ότι τα κόμματα θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να λύσουν τα κρίσιμα θέματα τα οποία εκκρεμούν. Στη συνέχεια, το πεδίο είναι ανοιχτό: οι διαφορές μεταξύ των κομμάτων υπάρχουν, οι εναλλακτικές δυνατότητες υπάρχουν, οι λύσεις υπάρχουν, οι δεσμεύσεις της χώρας για τα επόμενα χρόνια επίσης θα υπάρχουν. Όλα θα είναι ανοιχτά αν αλλάξει ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων, αρκεί να αποφύγουμε τώρα τα δύσκολα.
 
Ποιος θεωρείτε ότι θα είναι ο ρόλος Παπανδρέου σε αυτή τη νέα πραγματικότητα;
 
Έχει σαφώς δρομολογηθεί μια διαδικασία αποχώρησής του. Ωστόσο, το χρήσιμο και για το κόμμα του και για το πολίτευμα είναι, ήταν και θα είναι να γίνει αυτή η αποχώρηση ομαλά και με όρους αξιοπρέπειας. Κάθε άλλο είδος αποχώρησης θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα και στην παράταξή του και στη χώρα.