Γιώργος Βαρεμένος / Ας μιλήσουμε για τον Κώστα Σημίτη

Ο Κ. Σημίτης ως πολιτικός ανήκει πλέον στην κρίση της ιστορίας.

Ο σεβάσμιος καθηγητής Κωνσταντίνος Τσουκαλάς σοφά πράττοντας, σκιαγράφησε την ανθρώπινη πλευρά του φίλου του, η οποία ήταν δυσδιάκριτη στους υπόλοιπους, καθότι είχε σχηματιστεί η εντύπωση ότι ο μακαρίτης δεν έλεγε καλημέρα παρά μόνο στους φίλους του. Κάποιοι απ΄ αυτούς επιχείρησαν μεταθανάτια να υποκαταστήσουν την ιστορία, ισχυριζόμενοι ότι αυτή έχει αποφανθεί ήδη και τον κατέταξε μεταξύ των σημαντικών αν όχι των μεγάλων.

Τα τελευταία χρόνια της κυριαρχίας του Ανδρέα Παπανδρέου, λόγω και της ασθένειάς του, η κατάσταση είχε αποκτήσει την εικόνα παρακμής. Πολλοί θεώρησαν ότι ο Σημίτης με το περίφημο μπλοκάκι, στο οποίο ένας ολόκληρος στρατός λιβανιστών είχε δώσει τον χαρακτήρα της Αγίας Γραφής, θα έβαζε μια τάξη με το σύνθημα του εκσυγχρονισμού.

Ότι ακολούθησε διέψευσε οικτρά αυτή την προσδοκία. Ήταν ακριβώς η ιστορική στιγμή κατά την οποία η πολιτική εκχώρησε σε πρωτοφανή έκταση την ισχύ της στην οικονομική εξουσία.

Καλλιεργείται η εντύπωση ότι η χώρα οφείλει την ευρωπαϊκή της πορεία στον Κ. Σημίτη. Τη στιγμή που η επιλογή αυτή ανήκει στον Κωνσταντίνο Καραμανλή ο οποίος επικαλέστηκε κυρίως όχι οικονομικούς αλλά πολιτικούς λόγους, εννοώντας τα πλεονεκτήματα σε σχέση με τον απειλητικό ανταγωνισμό εκ μέρους της Τουρκίας. Το αν δικαιώθηκε ως προς αυτό η ένταξη είναι ακόμα υπό την κρίση των ιστορικών εξελίξεων.

Στον Κ. Σημίτη ανήκει η απόφαση για την είσοδο στην ΟΝΕ η οποία αποδείχτηκε βεβιασμένη αν όχι άκαιρη όπως παραδέχτηκαν και όσοι εκ των Ευρωπαίων την αποδέχτηκαν. Ο τρόπος που υλοποιήθηκε έχει και παραέχει σχέση με την χρεωκοπία όσο και αν ο εκλιπών την απέδιδε αποκλειστικά στον Κώστα Καραμανλή και εν μέρη στον Γιώργο Παπανδρέου.

Ο Σημίτης φέρεται να μην επιθυμούσε αρχικά την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Συνασπισμός ο οποίος ήταν τότε το μόνο κόμμα που εναντιώθηκε εισέπραξε την λαϊκή αποδοκιμασία. Ο τρόπος που εκτελέστηκαν στρεβλά και σε ορισμένες περιπτώσεις κολοβά τα Ολυμπιακά έργα, οδήγησε σε ένα αβάστακτο κόστος μέσω της διασπάθισης χρήματος και μιας διαφθοράς που ταίριαζε σε τριτοκοσμικό και όχι σε ευρωπαϊκό κράτος.

Ο εκλιπών πρωθυπουργός φέρει άμεση ευθύνη γι΄αυτό. ΄Ηταν εκείνος που απέσυρε «εν κρυπτώ» το σχετικό νομοσχέδιο του Χάρη Καστανίδη για τις προμήθειες και γενικότερα για την πρόληψη φαινομένων διαφθοράς. Ήταν τέτοιο το πάρτι της ελίτ που για να καλυφθεί είχε διαμορφωθεί κατάσταση επικοινωνιακής ομερτά ακόμη και όταν το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου οδήγησε στην μεταφορά απίστευτου πλούτου σε επιτήδειους.

Κάποια στιγμή στα πλαίσια επαφών του με δημοσιογράφους ο Έβερτ με κάλεσε και το βασικό που μου είπε ήταν το εξής: «Δεν βλέπετε ότι η κατάσταση έχει σαπίσει; Τι θα κάνουμε εμείς οι έντιμοι;».

Η αλήθεια είναι ότι τότε απέδωσα την οργή του σε πικρία για την ήττα του από τον Κώστα Σημίτη.

Η ουσία είναι ότι τότε δεν υπήρχε ισχυρό αντίβαρο και περιθωριοποιούνταν κάθε κριτική φωνή.

Η είσοδος της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε προετοιμαστεί από πριν, χωρίς αυτό να μειώνει την σημασία ότι επισφραγίστηκε επί πρωθυπουργίας Κ. Σημίτη.

Η προσπάθεια με την πρωτοβουλία Γιαννίτση για το συνταξιοδοτικό ανεστάλη από τον Κ. Σημίτη, αλλά η ευθύνη είναι συνολικότερη ανήκοντας εν μέρη και στους επικριτές του. Με εδραιωμένη τη αντίληψη ότι ο τότε πρωθυπουργός ήταν επισπεύδων σε βασικές επιθυμίες της ελίτ θεωρήθηκε ότι και η πρωτοβουλία για το συνταξιοδοτικό ανήκε σε αυτές.

Το ερώτημα που τέθηκε πρόσφατα στον κυβερνητικό εκπρόσωπο αν η δήλωση Καραμανλή ότι ο Σημίτης ήταν αρχιερέας της διαπλοκής, δεν μπορεί φυσικά να απαντηθεί από τον Πάπα της διαπλοκής Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο Κ. Σημίτης είχε μια μαγική ικανότητα να ασθενεί στην διάρκεια κρίσιμων γεγονότων, επιχειρώντας να μετακυλήσει ευθύνες που αντικειμενικά του ανήκαν. Κάποτε σε μια από τις προσωπικές συζητήσεις με τον Θόδωρο Πάγκαλο τον ρώτησα: <<Τι θέμα έχει ο Σημίτης μαζί σου αφού μαζί με τους άλλους δύο της πρωτοβουλίας των τεσσάρων παραμέρισες για να γίνει πρωθυπουργός; >>. Ο ανοικονόμητος Θεόδωρος με ένα χαμόγελο που μόνο αυτός θα μπορούσε να συνδυάσει την παιδικότητα με τον κυνισμό απάντησε: «Επειδή τον έχω δει γυμνό σε δύσκολες στιγμές».

Παρακάμπτοντας την υποκειμενικότητα η αλήθεια είναι και αυτή επιβεβαιώνεται από αυτήκοα μάρτυρα των επαφών με τις ΗΠΑ, ότι το βράδυ των Ιμίων η ουσιαστική πρωτοβουλία του Κ. Σημίτη ήταν το ευχαριστώ που απηύθυνε την επαύριο στην Αμερική.

Στο θέμα του Οτσαλάν άφησε τεχνηέντως την μπάλα στο Θ. Πάγκαλο, ο οποίος με την θηριώδη αυτοπεποίθησή του οδηγήθηκε να δράσει με τρόπο που δεν θα περιγράψουμε εδώ και ο οποίος απέδειξε την τραγικά ανικανότητα της Ελληνικής πολιτείας.

Τα θετικά της διακυβέρνησης Σημίτη όπως η ένταξη της Κύπρου, το ΑΣΕΠ και οτιδήποτε θα συνεκτιμηθούν με τα υπόλοιπα όχι μέσα από το λιβανωτό ή τις κατάρες, προκειμένου να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον, όσο και αν αυτό είναι δύσκολο στην Ελλάδα ιδίως την τωρινή εποχή των τεράτων.

Ως προς την εξωτερική πολιτική είχε μια συγκεκριμένη αντίληψη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήταν μειωμένου πατριωτισμού ή προδότης όπως με χυδαιότητα έσπευσαν να τον στολίσουν μεταθανάτια οι Μασκ-αράδες της ακροδεξιάς. Η πατριδοκαπηλία πάντα και τώρα ανήκει στην ακροδεξιά την οποία στην περίπτωση της συμφωνίας των Πρεσπών υιοθέτησε ο κατά τα άλλα θαυμαστής του Σημίτη Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο πρώην πρωθυπουργός παρότι συμφωνούσε με το περιεχόμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε δήλωση και ο ιστορικός κ. Λιάκος το απέδωσε στο ότι δεν ήθελε να διαφοροποιηθεί από την θέση του ΠΑΣΟΚ ή λόγω των αλλοπρόσαλλων δηλώσεων του Πολάκη.

Η αλήθεια είναι ότι ο Κ. Σημίτης δεν επρόκειτο να κάνει δήλωση από την στιγμή που εκείνοι που τον στήριξαν και τον αποθέωναν είχαν ως βασική επιλογή το αντι- Σύριζα μέτωπο. Αυτό φυσικά κάθε άλλο παρά συνάδει με την ιδιότητα statesman που του απέδωσε στον επικήδειο ο κ. Γιαννίτσης. Αν ήταν να τον κρίνουν μόνο οι φίλοι του δεν θα είχε καμιά δουλειά η Ιστορία.