Καθώς η πανδημία του COVID-19 εξελίσσεται, γίνεται πιο εμφανές ένα ολοένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης όσον αφορά τα ποσοστά εμβολιασμών; Τι το προκαλεί, όμως;

Ο ρυθμός εμβολιασμού κατά του COVID στην Αλβανία μειώθηκε κατά 40% τον Οκτώβριο σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο και τον Αύγουστο, καθώς η χώρα αγωνίζεται να φτάσει στο 50% του πληθυσμού.

Τα ποσοστά εμβολιασμού κορυφώθηκαν σε 7.500 την ημέρα τον Ιούλιο και 8.800 τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η κυβέρνηση επέβαλε υποχρεωτικούς εμβολιασμούς για μαθητές άνω των 18 ετών, εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, δασκάλους, αστυνομία και κρατική διοίκηση. Αντί όμως να ενθαρρύνει τον εμβολιασμό, φαίνεται ότι πέτυχε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Επί του παρόντος, το 47% του πληθυσμού άνω των 18 ετών έχει κάνει μία δόση εμβολίου, ενώ μόνο το 41,3% έχει λάβει και τις δύο δόσεις. Οι άνω των 60 ετών είναι η ομάδα πληθυσμού με τους περισσότερους εμβολιασμένους όσον αφορά τα δημογραφικά στοιχεία, αλλά η πρόσληψη παραμένει χαμηλή στη νεότερη γενιά.

Στα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμών αποδίδονται στη παραπληροφόρηση και στις θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν στην τηλεόραση, τα διαδικτυακά μέσα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η επικεφαλής του εθνικού προγράμματος εμβολιασμού, Erida Nelaj, είπε ότι οι άνθρωποι διστάζουν να ακούσουν τις συμβουλές γιατρών και επιστημόνων.

«Η παραπληροφόρηση είναι πολύ επιζήμια σε αυτή την κατάσταση. Μερικές φορές οι άνθρωποι ακούν αυτό που θέλουν να ακούσουν και το χρησιμοποιούν ως στοιχείο για να μην εμβολιαστούν όταν πρέπει να ακούσουν την επιστήμη, να ακούσουν τεχνικούς, να μιλήσουν με τον οικογενειακό τους γιατρό και να ακούσουν τις συμβουλές του».

Οι Αλβανικές Υπηρεσίες Πληροφοριών διαπίστωσαν ότι η πανδημία συνοδεύτηκε από «επιθετικές εκστρατείες παραπληροφόρησης που επηρέασαν αρνητικά την ανταπόκριση και την αντίληψη του κοινού για τον πραγματικό κίνδυνο της πανδημίας».

Εν τω μεταξύ, η υπουργός Υγείας Ogerta Manastirliu είπε ότι η κυβέρνηση θέλει να ξεπεράσει τον στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του 70% εμβολιάζοντας όλους τους νέους άνω των 16 ετών έως τον Φεβρουάριο του 2022.

Αλλά δεν είναι μόνο η Αλβανία – η Βουλγαρία και η Ρουμανία αντιμετωπίζουν επίσης δυσκολίες με τον εμβολιασμό.

Η Βουλγαρία κατέχει τη δεύτερη θέση στην ΕΕ για τους θανάτους που σχετίζονται με τον COVID-19 τον τελευταίο μήνα και την τελευταία όσον αφορά τους εμβολιασμούς, με μόλις το 21% να έχει λάβει και τις δύο δόσεις. Μεταξύ του ιατρικού προσωπικού, μόνο το 70% των γιατρών είναι πλήρως εμβολιασμένοι και ορισμένοι μάλιστα διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας ή πληροφορίες που δεν βασίζονται στην επιστήμη.

Η EURACTIV Βουλγαρίας ανέφερε ότι ορισμένοι γενικοί γιατροί συνέστησαν τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και οι έγκυες γυναίκες να μην εμβολιάζονται, το αντίθετο δηλαδή από τους επιστήμονες.

Στη Ρουμανία, η κατάσταση είναι εξίσου τραγική. Τα κρούσματα και οι θάνατοι COVID-19 έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά, ενώ το σύστημα υγείας βρίσκεται κοντά στην κατάρρευση. Γιατροί και πολιτικοί έχουν αποδίδουν στην παραπληροφόρηση και στη δυσπιστία προς τις αρχές τη χαμηλή προσέλευση στα εμβολιαστικά κέντρα.

Στη Σερβία εκτός ΕΕ, μόλις το 43% είναι εμβολιασμένο αν και η Σερβία ήταν η πρώτη χώρα στην περιοχή που ξεκίνησε μαζικούς εμβολιασμούς. Ο αριθμός είναι ακόμη χαμηλότερος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου μόλις το 15% έχει κάνει και τα δύο εμβόλια.

Παρόμοιες καταστάσεις υπάρχουν στη Βόρεια Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο.

Υπάρχει μια έντονη αντίθεση με τη Δυτική Ευρώπη. Στην Ισπανία, το 79% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο. Εν τω μεταξύ, η Γαλλία έφτασε το 69%, το Ηνωμένο Βασίλειο το 68%, η Ιταλία το 72% και η Μάλτα το 85%. Και αυτό δεν σχετίζεται καν μόνο με τη διαθεσιμότητα των εμβολίων.

Ποιο είναι λοιπόν το πρόβλημα στα Βαλκάνια;

Η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, το Κοσσυφοπέδιο, η Σερβία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη και η Κροατία βρίσκονταν υπό κομμουνιστικό καθεστώς μέχρι το 1990. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, οι αρχές κυβερνούσαν αυταρχικά και οι αποφάσεις και οι οδηγίες επιβάλλονταν σε ανθρώπους που κανείς δε ρώτησε τι θα ήθελαν.

Η δημοκρατία στην περιοχή είναι ακόμη ευάλωτη και η δυσπιστία προς τις κυβερνήσεις τροφοδοτείται επίσης από την εκτεταμένη διαφθορά και την περιφρόνηση του κράτους δικαίου.

Μια μελέτη του 2021 από ερευνητές στο London School of Economics διαπίστωσε ότι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης συνδέονται με μειωμένη εμπιστοσύνη στα εμβόλια. Είναι ενδιαφέρον ότι διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο ένα άτομο ήταν εκτεθειμένο στο σοβιετικό καθεστώς, τόσο λιγότερη εμπιστοσύνη ένιωθε.

Ο Richard Q.Turcsanyi του Πανεπιστημίου Palacky στην Τσεχία συμφώνησε. Είπε ότι υπάρχει μεγαλύτερη δυσπιστία και σκεπτικισμός στην περιοχή σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό, είπε, οφείλεται σε συντονισμένη παραπληροφόρηση, σε παρανόηση της επιστήμης και σε σημαντική έλλειψη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.

Ο σκεπτικισμός του κοινού στην Αλβανία έχει επιδεινωθεί περαιτέρω από αποκλίσεις στις αναφορές θανάτων και κρουσμάτων.

Τον Ιανουάριο του 2021, το INSTAT, η στατιστική αρχή της χώρας, ανέφερε θανάτους αυξημένους κατά 25,8% το 2020 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Η κύρια μεταβλητή μεταξύ 2019 και 2020 ήταν η πανδημία COVID-19. Το πρόβλημα είναι ότι η κυβέρνηση κατέγραψε δημόσια μόλις 1.315 θανάτους από COVID-19 κατά τη διάρκεια του έτους. Αυτό αφήνει περίπου 4.700 «επιπλέον θανάτους», πάνω από το αναμενόμενο.

Η τάση συνεχίστηκε και το 2021. Κατά τους πρώτους τρεις μήνες του έτους, αναφέρθηκαν 9.657 θάνατοι, αύξηση 35% σε σύγκριση με τον μέσο αριθμό 6.414 θανάτων την ίδια περίοδο την τετραετία πριν από την πανδημία.

Η κυβέρνηση ανέφερε 1.810 θανάτους από COVID-19, αφήνοντας αμέτρητους 1.433 επιπλέον θανάτους.

Μια άλλη ανησυχία είναι η συχνότητα των θετικών τεστ. Μέχρι στιγμής, το υπουργείο Υγείας έχει αναφέρει ότι περίπου 180.000 άνθρωποι έχουν διαγνωστεί με COVID-19 από την έναρξη της πανδημίας. Αλλά σε έρευνα του Euronews φαίνεται ότι το 37,8% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι είχαν COVID-19, που ισοδυναμεί με 830.000 άτομα.

Πηγή: www.euractiv.com