Οι εκλογές Μαΐου-Ιουνίου και το δυσμενές τους αποτέλεσμα έφεραν αναγκαστικά τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, το κόμμα, τα μέλη και τους φίλους του σε βαθύ προβληματισμό. Ποιες ήταν οι αιτίες της ήττας, ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τμήματα των κοινωνικών στρωμάτων που ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θέλει να εκπροσωπεί να στηρίξουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ποιες αστοχίες, λάθη ή παραλήψεις, θόλωσαν το στίγμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης;

Αυτά τα ερωτήματα σήμερα απασχολούν όλες και όλους που δραστηριοποιούμαστε πολιτικά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από τις γραμμές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πάνω από όλα όμως αυτό που απασχολεί σήμερα τους ανθρώπους της αριστεράς και του ευρύτερου προοδευτικού στρατοπέδου είναι το ποια θα είναι η επόμενη μέρα για την χώρα.

Οι εσωκομματικές εκλογές στις 10 Σεπτεμβρίου είναι μια στιγμή για να καταθέσουμε τις απαντήσεις που δίνει ο καθένας και η καθεμιά μας στα παραπάνω ερωτήματα. Ο εσωκομματικός διάλογος που εκκίνησε την επομένη του δυσμενούς εκλογικού αποτελέσματος, με έντονες ανησυχίες αρχικά για τα βήματα που έπρεπε να ακολουθηθούν, σήμερα έχει οδηγήσει σε μια εξαιρετικά ώριμη, οργανωμένη και οριοθετημένη διαδικασία.

Στο πρόσωπο των διαφορετικών υποψηφίων συμβολίζονται και συμβολοποιούνται πολλές από τις εμπειρίες της ιστορικής διαδρομής της αριστεράς και της προοδευτικής παράταξης στον τόπο μας αλλά και με σαφήνεια, στις περισσότερες περιπτώσεις, περιγράφονται διαφορετικές πολιτικές στρατηγικές, στοχεύσεις σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και σχέδια για την λειτουργία του κόμματος μας. Τα παραπάνω είναι ένας πλούτος ανυπολόγιστος που από μόνος του αποτελεί απόδειξη της ίδιας της διαδικασίας ωρίμανσης και θεσμοποίησης του κόμματος μας στη νέα εποχή.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αποτελεί σήμερα ένα μοναδικό στην διαδρομή του πολιτικό φαινόμενο στην ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία. Αναδύεται ως βασικός πολιτικός δρώντας στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό την περίοδο των πυκνών κοινωνικών κινητοποιήσεων από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Με αυτή την παρακαταθήκη βρίσκεται να αρθρώνει το αίτημα μιας εναλλακτικής διακυβέρνησης της περίοδο των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, όταν οι σχέσεις εκπροσώπησης των παραδοσιακών κομμάτων του δικομματισμού έχουν καταρρεύσει, και αναλαμβάνει καθήκοντα αξιωματικής αντιπολίτευσης όντας ένα μικρός σχετικά κομματικός οργανισμός για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα της χώρας.

Κυβερνάει μέσα σε συνθήκες χρεοκοπίας, επιβεβλημένης από τις επιλογές των κομμάτων του δικομματισμού, και με ένα πρόγραμμα σε μεγάλο βαθμό ενάντια στις προτεραιότητες των μελών και στελεχών του. Όταν όμως ολοκληρώνει την, πλήρη, κυβερνητική του θητεία, και έχοντας εισπράξει εύλογη πολιτική φθορά, έχει διατηρήσει ακλόνητες τις βασικές σχέσεις εκπροσώπησης του με τα λαϊκά στρώματα, έχοντας καταγράψει σημαντικές επιτυχίες όπως η έξοδο της χώρας από την διεθνή οικονομική επιτροπεία, η ιστορική συμφωνία των Πρεσπών, η, για πρώτη φορά στην μεταπολίτευση, χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, η ενίσχυση του κράτους πρόνοιας και η αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της χώρας. Τα παραπάνω επιτεύγματα, η διαφύλαξη και η ανάδειξη τους, αποτελούσαν μονόδρομο για την εμπέδωση της παρουσίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως βασικού πόλου του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Καθένας και καθεμία από εμάς συναντήσαμε στο ΣΥΡΙΖΑ σε διαφορετική στιγμή σε αυτή την διαδρομή. Άλλες και άλλοι έρχονται από το ΚΚΕ Εσ., άλλοι από το ΚΚΕ της δεκαετίας του ’80, άλλοι από τον ιστορικό πυρήνα του ΠΑΣΟΚ και άλλοι από τον χώρο της Οικολογίας. Εγώ γοητεύτηκα και εντάχθηκα στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την περίοδο της διακυβέρνησης του. Προερχόμενος ιδεολογικά από τον χώρο της ευρύτερης κεντροαριστεράς και με εμπειρίες στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης, αφορμή για την ένταξη μου στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αποτέλεσε η έμπνευση που αποτέλεσε για μένα ο υπεύθυνος τρόπος άσκησης δημοσιονομικής και κοινωνικής πολιτικής την περίοδο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.

Είναι προφανές ότι αυτή η κληρονομιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με συγκεκριμένα πρόσωπα από το στελεχιακό δυναμικό της τότε κυβέρνησης που συμβολίζουν αυτή την διαχειριστική επάρκεια και το αίσθημα ευθύνης που τους χαρακτήριζε. Και είναι ακόμα πιο προφανές ότι ένα από τα στελέχη μας που συμβολίζουν αυτή την πολιτική παρακαταθήκη είναι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος τον οποίο προσωπικά στηρίζω στον σημερινό εσωκομματικό αγώνα.

Στην νέα εποχή ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι, είναι καταδικασμένος να είναι, και πρέπει να θέλει να είναι κόμμα που διεκδικεί την εξουσία. Και κατά την άποψη μου το ερώτημα των εσωκομματικών εκλογών ανάδειξης νέας ηγεσίας είναι το ερώτημα σχετικά με το ποια πολιτική πλατφόρμα και, αναπόφευκτα, ποιο πρόσωπο θα αναζωογονήσει αυτή την προοπτική. Μακριά από εμένα οποιαδήποτε προσπάθεια επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε μια συνθήκη ιδεολογικής και πολιτικής καθαρότητας που θα ανατρέπει τα κεκτημένα της προσπάθειας που κατέβαλε ο Αλέξης Τσίπρας να μεταμορφώσει το κόμμα μας στη μεγάλη παράταξη του ευρύτερου προοδευτικού στρατοπέδου, αν και δεν νομίζω ότι οποιοδήποτε μέλος ή στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ λέει σήμερα κάτι τέτοιο.

Αναλογιζόμενοι όμως το δυσμενές για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ εκλογικό αποτέλεσμα πρέπει να εστιάσουμε στις πραγματικές ελλείψεις του χώρου μας. Και σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις κοινής γνώμης το έλλειμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήταν έλλειμα αξιοπιστίας. Παρά την πλούσια παραγωγή αντιπολιτευτικού λόγου και το τεράστιο πλουραλισμό προγραμματικών προτάσεων και επεξεργασιών από τα τμήματα, τους επιστήμονες και τα ινστιτούτα μας, ο μέσος πολίτης αντιλαμβάνονταν το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ περισσότερο ως ένα φορέα κριτικής προς το σύστημα Μητσοτάκη και την ΝΔ και λιγότερο ως μια νέα πειστική πρόταση διακυβέρνησης.

Ακόμα όμως περισσότερο, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης την περίοδο 2019-2023 εξέπεμψε ένα θολό μήνυμα ως προς την πολιτική του ταυτότητα. Λένε διάφοροι δημοσιολόγοι ότι εκλογές στη χώρα μας κερδίζονται στο κέντρο. Αυτό όμως γίνεται επειδή ευρεία λαϊκά ακροατήρια πείθονται ή εμπνέονται από τον προσανατολισμό του εκάστοτε κομματικού σχηματισμού. Άρα σκοπός μας σήμερα είναι να κατακτήσουμε το κέντρο και τα μεσαία και λαϊκά στρώματα αλλά για να το πετύχουμε αυτό μπορούμε μόνο να το κάνουμε με εφαλτήριο τις ιδέες της αριστεράς. Ανακτώντας την αξιοπιστία μας, με το να ήμαστε πιστοί στο εαυτό μας.

Και με το να εμβαθύνουμε στις προγραμματικές μας επεξεργασίες για τα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία και τα οποία φοβάμαι ότι θα ενταθούν την τετραετία που έρχεται. Η δυνατότητα μας να ανακάμψουμε πολιτικά επαφίεται στην ικανότητα μας να δώσουμε πειστικές απαντήσεις σε προβλήματα όπως ο πληθωρισμός και η συρρίκνωση των εισοδημάτων, η κλιματική κρίση και η ανθεκτικότητα των υποδομών μας, η όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και των διαφορετικών μορφών κοινωνικού αποκλεισμού, η παραγωγική στασιμότητα και η αδυναμία εξεύρεσης ενός νέου εξωστρεφούς παραγωγικού υποδείγματος συμβατού με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις και την εν εξελίξει ψηφιακή επανάσταση και την τεχνίτη νοημοσύνη.

Οι εσωκομματικές εκλογές ανάδειξης νέας ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι μια αφορμή για να ξεκινήσουμε το ταξίδι για να δώσουμε απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Και για να μπορέσουμε να εμπλέξουμε νέες κοινωνικές δυνάμεις, νέα παραγωγικά υποκείμενα αλλά και νέα κοινωνικά κινήματα στην προοπτική μιας νέας προοδευτικής διακυβέρνησης για τον τόπο μας. Με αυτά τα κριτήρια, και όχι με γνώμονα το εφήμερο πολιτικό marketing, αισθάνομαι ευτυχής για την ύπαρξη πλουραλισμού θέσεων και προσώπων στην διαδικασία των εσωκομματικών εκλογών, με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να πληρεί κατά την άποψη μου όλες τις προϋποθέσεις για να αναγεννηθεί η παραπάνω προοπτική. Μια ενωτική προοπτική για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ του αύριο!