Οι διαφορές της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν στη Συρία και στην Υεμένη δεν επέτρεψαν να υπάρξει συμφωνία για πάγωμα της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου στη Ντόχα του Κατάρ (σημ: Συνεδρίαση του ΟΠΕΚ).

Η προσδοκία για μια τέτοια συμφωνία είχε δώσει ώθηση στις τιμές με το πετρέλαιο τύπου μπρέντ να σκαρφαλώνει στα 45 δολάρια το βαρέλι την προηγούμενη εβδομάδα, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 50% και άνω σε σχέση με τα χαμηλά επίπεδα τιμών του Ιανουαρίου του 2016.

Ακόμη και σ’ αυτά τα επίπεδα, το πετρέλαιο παραμένει πολύ φθηνότερο σε σύγκριση με την παρατεταμένη περίοδο υψηλών τιμών της περιόδου 2005-2014.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές του μπρέντ διαμορφώνονταν στα 107 δολάρια το βαρέλι κατά μέσο όρο από το 2011 μέχρι το 2014. Η τιμή του μπρέντ σκαρφάλωσε στα 115 δολάρια το καλοκαίρι του 2014 αλλά άρχισε να πέφτει κατακόρυφα τους επόμενους μήνες.

Η πτώση ήταν αποτέλεσμα της υπερπροσφοράς του αργού και δεν ήλθε τυχαία.

Από την μια πλευρά υπήρχε η μείωση της παγκόσμιας ζήτησης στη σκιά της επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας.

Από την άλλη, υπήρχε η αύξηση της αμερικανικής παραγωγής σχιστόλιθου πετρελαίου που κατέστησε τις ΗΠΑ τον μεγαλύτερο παραγωγό πετρελαίου και φυσικού αερίου στο κόσμο και τα σχεδόν αμετάβλητα επίπεδα παραγωγής στις χώρες του ΟΠΕΚ.

Η αύξηση της αμερικανικής παραγωγής δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την βοήθεια των υψηλών τιμών του αργού την περίοδο 2005-2014.

Οι τελευταίες κατέστησαν κερδοφόρα την χρήση νέων τεχνικών όπως της υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking) και της γεώτρησης βαθέων υδάτων, οδηγώντας σε αύξηση της παραγωγής πετρελαίου.

Η περίοδος των υψηλών πετρελαϊκών τιμών είχε αρνητικές συνέπειες για τις δυτικοευρωπαϊκές οικονομίες καθώς οδήγησε στη μεταφορά πλούτου σε εκείνες που παράγουν πετρέλαιο.

Όμως, είχε παρενέργειες κι αλλού.

Πολλοί θεωρούν ότι οι υψηλές τιμές συνέβαλαν στην αύξηση της τιμής των τροφίμων μέσω των λιπασμάτων, δημιουργώντας προβλήματα σε διάφορες χώρες. Η Αραβική Ανοιξη του 2011 ήταν σε κάποιο βαθμό απόρροια αυτού του γεγονότος.

Κατά τον ίδιο τρόπο, η τωρινή περίοδος των χαμηλών πετρελαϊκών τιμών είναι ευλογία για τους δυτικοευρωπαίους καταναλωτές που μπορούν να γεμίσουν το ντεπόζιτό τους με λιγότερα λεφτά.

Όμως, οι χαμηλές τιμές δημιουργούν μεγάλα προβλήματα σε πετρελαιοπαραγωγές χώρες όπως η Βενεζουέλα ή την Νιγηρία των οποίων οι οικονομίες εξαρτώνται από τα έσοδα που φέρνουν οι εξαγωγές πετρελαίου.

Για παράδειγμα, το 90% των εξαγωγών της Νιγηρίας προέρχονται από τις εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου. Η χώρα διαθέτει περιορισμένα αποθεματικά και το κόστος εξόρυξης πετρελαίου είναι υψηλό. Πολλοί φοβούνται ότι τρομοκρατικές ομάδες όπως η Boko Haram θα μπορούσαν να το εκμεταλλευθούν.

Επιπλέον, χώρες της Μέσης Ανατολής κι αλλού που είχαν αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες για να ικανοποιήσουν τα λαϊκά στρώματα διαπιστώνουν ότι δυσκολεύονται πλέον να τις χρηματοδοτήσουν.

Υπο αυτή την έννοια, ο κίνδυνος κοινωνικών αντιδράσεων αυξάνεται και η δυσαρέσκεια μπορεί να φέρει συγκρούσεις, τροφοδοτώντας τον τζιχαντισμό και την μετανάστευση.

Μερικοί το πάνε ένα βήμα παραπέρα, τονίζοντας ότι το φθηνό πετρέλαιο θα επιβραδύνει την στροφή προς τις πιο καθαρές αλλά ακριβότερες μορφές ενέργειας.

Η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου έχει συμβάλει στη μείωση της τιμής του άνθρακα. Πολλοί τάσσονται υπέρ ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα διατηρήσει την τιμή του άνθρακα υψηλή.

Η επίτευξη των δεσμευτικών στόχων που θα κληθούν να υπηρετήσουν όσες χώρες υπογράψουν την συνθήκη για την κλιματική αλλαγή στις 22 Απριλίου στη Νέα Υόρκη έχει καταστεί πιο δύσκολη με τις τιμές του μαύρου χρυσού σε χαμηλά επίπεδα.

Υπό αυτή την έννοια, ευνοείται αντί να καταπολεμείται η κλιματική αλλαγή με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη και το λιώσιμο των πάγων.

Το πετρέλαιο δεν είναι απλώς ένα καύσιμο που ενίοτε είναι ευλογία και ενίοτε κατάρα. Είναι επίσης ένα μεγάλο γεωπολιτικό όπλο.

Πηγή: ΕΡΤ