Στους σκληρούς αγώνες κατά του ναζιστικού καθεστώτος της πατρίδας του ο Βίλι Μπραντ, εξόριστος σε Νορβηγία και Σουηδία, κατέδειξε τη δεινή αναλυτική του ικανότητα των πολιτικών γεγονότων.

Μπροστά στους ενθουσιώδεις συντρόφους του του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) στο ιστορικό συνέδριο του Μπαντ-Γκότεσμπεργκ τον Νοέμβριο του 1959 ο Μπραντ διακήρυξε ότι «ο εγωιστικός υλισμός μέσα από τον αριβισμό του κέρδους παραγνωρίζει και τελικά αγνοεί τις κοινωνικές ανάγκες και τα καθήκοντα μπροστά στην κοινωνία».

Εκείνη τη στιγμή το SPD εγκατέλειπε την απόλυτη ταξική περιχαράκωση και έθετε τις βάσεις για να καταστεί μεγάλο λαϊκό κόμμα. Στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 1969 προσέλκυσε στις κάλπες, εκτός από τους «παραδοσιακούς» ταξικούς ψηφοφόρους του, χιλιάδες προοδευτικούς ψηφοφόρους του «μεσαίου» χώρου αλλά και χιλιάδες αριστερούς νέους από το σε έξαρση τότε φοιτητικό κίνημα.

Το SPD συγκεντρώνει το εντυπωσιακό 42,7% και μαζί με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες (FDP), οι οποίοι υπό τον Βάλτερ Σελ πραγματοποίησαν εντυπωσιακή στροφή προς τα αριστερά, εκθρονίζουν, ύστερα από περίπου είκοσι χρόνια, Χριστιανοδημοκράτες και Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/CSU) από την εξουσία και σχηματίζουν συμμαχική κυβέρνηση. Η Δυτική Γερμανία στο πρόσωπο του Βίλι Μπραντ αποκτά τον πρώτο σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο μετά τον πόλεμο. Ανησυχία στους συντηρητικούς κύκλους της Ευρώπης, ο απόλυτος τρόμος στη χούντα της Ελλάδας.

Ως καγκελάριος ο Βίλι Μπραντ εγκαινιάζει προς τα έξω την ιστορική «ανατολική πολιτική» (Ostpolitik). Επισκέπτεται για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 1970 την Ανατολική Γερμανία (DDR) και συναντάται με τον πρωθυπουργό της, Βίλι Στοφ. Πέντε μήνες αργότερα υπογράφει με τη Σοβιετική Ενωση και την Πολωνία τις γνωστές συνθήκες ειρήνης και φιλίας, με τις οποίες τα μέρη παραιτούνται από κάθε μορφή άσκησης βίας και αναγνωρίζουν τη γραμμή Οντερ-Νάισε ώς τα ανατολικά γερμανικά σύνορα. Οι συνθήκες αυτές θεωρούνται το σπουδαιότερο βήμα ύφεσης στην Ευρώπη και απομάκρυνσης από τον ψυχρό πόλεμο.

Κατά τη διάρκεια των σχετικών υφεσιακών διαπραγματεύσεων σε μια επίσημη επίσκεψή του στη Βαρσοβία την 7η Δεκεμβρίου 1970 ο Μπραντ, χωρίς να το γνωρίζουν οι συνεργάτες του, γονατίζει μπροστά στο μνημείο του γκέτο της Βαρσοβίας, όπου μαρτύρησαν από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής χιλιάδες Εβραίοι της Πολωνίας. Η φωτογραφία του γονυπετούς καγκελάριου της Δυτικής Γερμανίας μπροστά στο μνημείο κάνει τον γύρο του κόσμου και ο μεγάλος της λογοτεχνίας Γκίντερ Γκρας σχολίασε: «Γονάτισε εκεί που κάποτε υπήρξε η φρίκη και η κόλαση. Ζήτησε συγγνώμη και ανέλαβε την ευθύνη εκ μέρους όλων των Γερμανών, αυτός που προσωπικά δεν είχε καμία ευθύνη».

Η συνέχεια έχει επίσης ενδιαφέρον. Στον Βίλι Μπραντ απονέμεται το 1971 το Νόμπελ Ειρήνης. Η Χριστιανοδημοκρατική δεξιά αντιπολίτευση χαρακτηρίζει τις συνθήκες «προδοτικές». Τρεις βουλευτές των Φιλελευθέρων αποχωρούν από τον κυβερνητικό συνασπισμό. Η κυβερνητική συμμαχία Σοσιαλδημοκρατών-Φιλελευθέρων φαίνεται να χάνει τη δεδηλωμένη στη Βουλή (Bundestag) της Βόνης. Η Δεξιά καταθέτει πρόταση δυσπιστίας (Απρίλιος 1972).

Εκατομμύρια Γερμανοί ξεχύνονται σε πλατείες και δρόμους με το σύνθημα «Ο Μπραντ πρέπει να μείνει καγκελάριος». Εκατομμύρια Γερμανοί με έκδηλη αγωνία παρακολουθούν στην τηλεόραση την κοινοβουλευτική διαδικασία. Με άκρως οριακή πλειοψηφία δύο ψήφων η πρόταση δυσπιστίας απορρίπτεται.

Λίγους μήνες μετά ο Μπραντ προκηρύσσει πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τη 19η Νοεμβρίου 1972. Το SPD κατέρχεται στον εκλογικό αγώνα με το μότο «Ο Μπραντ πρέπει να μείνει καγκελάριος» και «Ειρήνη, ασφάλεια, σταθερότητα και μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όσους έχουν κοινωνική και οικονομική ανάγκη». Το αποτέλεσμα της κάλπης, θριαμβευτικό πέραν κάθε προσδοκίας. Το SPD αναδεικνύεται για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της Δυτικής Γερμανίας πρώτο κόμμα λαμβάνοντας το 45,8% των ψήφων, δηλαδή έχει την καλύτερη εκλογική επίδοση στην ιστορία του. Στους νέους το ποσοστό είναι σαρωτικό. Ο Μπραντ παραμένει καγκελάριος.

Ιστορίες από την Ευρώπη του 20ού αιώνα και τους αγώνες για ειρήνη, ύφεση, δημοκρατία και κοινωνική ισότητα. Οπωσδήποτε διδακτικές απέναντι στη νεοφασιστική μαφία των Ορμπαν, Στράχε, Σαλβίνι, Λεπέν κ.λπ., η οποία μαζί με τον απεχθή Βέμπερ, εξ απαλών ονύχων σύμμαχό της, προετοιμάζεται για τις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου. Οπωσδήποτε διδακτικές απέναντι στους πατριδοκάπηλους που χαρακτήρισαν «προδοτική» την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών της ειρήνης και της αλληλεγγύης.

Τον δρόμο έδειξε ο Βίλι Μπραντ και παραμένει ανοιχτός.

* ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Πηγή: ΕΦΣΥΝ