Την Δευτέρα 27 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες σε κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Οικονομικής και Νομισματικής πολιτικής (ECON) και Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (EMPL) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ε.Κ.) δημόσια ακρόαση στο πλαίσιο της συζήτησης για το ρόλο και τη δράση της τρόικας στις τέσσερεις κοινοτικές χώρες που εφαρμόστηκαν Μνημόνια. Συμμετέχοντες εκτός των ευρωβουλευτών, η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC) εκπροσωπώντας τους εργαζόμενους και η οργάνωση Businesseurope εκπροσωπώντας την εργοδοσία. Της Κατερίνας Πολυχρονάκη

Ads

Η συζήτηση αυτή είχε προαναγγελθεί στη δημόσια ακρόαση που οργανώθηκε στην ΕMPL στις 9 Ιανουαρίου 2014, τα μέλη της οποίας προχωρούν σε έκθεση πρωτοβουλίας με συντάκτη τον Ισπανό σοσιαλιστή AlejandroCercasπροκειμένου να εστιάσουν στις κοινωνικές επιπτώσεις από την εφαρμογή των προγραμμάτων λιτότητας σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο.  Όπως επισημαίνει ο κ. Cercas η Ευρώπη δεν είναι ένα club τραπεζιτών και γιαυτό πρέπει να ασχοληθούμε με τις επιπτώσεις της παρουσίας της τρόικας  στην καθημερινή ζωή των πολιτών, στην απασχόληση, στην υγεία, στην παιδεία, στη φτώχεια,  στην κοινωνική συνοχή.

Η καV. NilssonΓραμματέας της ETUCυπογράμμισε  ότι οι ενέργειες της τρόικας δεν είναι συμβατές με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ δεν μπορούν να αγνοούν την κοινοτική νομοθεσία όταν λειτουργούν στο πλαίσιο της τρόικας γιατί δεσμεύονται από αυτή και δεν εντυπωσιάζει το γεγονός ότι οι πολίτες έχουν χάσει πλέον την εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις τους και στη δημοκρατία. Η Επιτροπή και η ΕΚΤ έχουν επιβάλλει μέτρα που καταστρέφουν τον κοινωνικό διάλογο, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και παρεμβαίνουν διαρκώς στην πολιτική διαμόρφωσης των μισθών.  Η ΕΕ δεν έχει καμιά αρμοδιότητα για τους μισθούς  καθώς επίσης είναι υποχρεωμένη να σέβεται και να προωθεί τους κοινωνικούς εταίρους και την αυτονομία αυτών, συμπλήρωσε.  Αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα παραδείγματα από  Πορτογαλία, Ελλάδα και Κύπρο καταδεικνύοντας ότι δεν υφίστανται πλέον συλλογικές διαπραγματεύσεις και ότι ο κοινωνικός διάλογος,  όπου υπήρξε, ήταν προσχηματικός. 

Είπε επίσης ότι, ήρθε η ώρα για την νομική αμφισβήτηση της Επιτροπής και της ΕΚΤ ενώ απευθυνόμενηστο Ε.Κ. ζήτησε να χρησιμοποιήσει το προνομιακό του καθεστώς προκειμένου να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ευχήθηκε η προς σύνταξη έκθεση να είναι ένα πρώτο βήμα για να διασφαλιστεί πως ότι έχει συμβεί στις τέσσερες αυτές χώρες δεν θα συμβεί ποτέ ξανά.  Επεσήμανε  ότι η κρίση ξεκίνησε ως τραπεζική κρίση και όχι ως κρίση ανταγωνιστικότητας.  Τελικά αυξήθηκε το δημόσιο χρέος και ταυτόχρονα  η ανεργία, η φτώχεια, μειώθηκαν  μισθοί και συντάξεις ενώ αναρωτήθηκε γιατί έπρεπε εν τέλει να επιβαρυνθούν μόνο οι εργαζόμενοι που δεν ήταν υπεύθυνοι για την κρίση.Ζήτησε τερματισμό της λιτότητας, ανάπτυξη προτείνοντας συγκεκριμένο ποσοστό του ΑΕΠ για επενδύσεις, προέτρεψετο Ε.Κ. να αναλάβει δράση και να επιβάλλει στην Επιτροπή να γίνει ξανά ο θεματοφύλακας των Συνθηκών και ζήτησε την ενίσχυση του ρόλου του Ε.Κ. και την συνεργασία του με τα εθνικά κοινοβούλια κάθε φορά που προτείνονται μέτρα τύπου μνημονίων.

Τέλος πρότεινε την αναθεώρηση των Μνημονίων ώστε να τηρηθούν τα κοινωνικά δικαιώματα και να υπάρξει διαφορετική οικονομική προσέγγιση.

Ο κ. J. Watsonδιευθυντής της businesseurope αφού  καλωσόρισε  την θέσπιση της τρόικας αναφέρθηκε σε λάθη από τα οποία πρέπει να διδαχθούμε, όπως για παράδειγμα η μεγάλη έμφαση που δόθηκε στην Ελλάδα στην επιβολή φόρων και όχι στον περιορισμό των δαπανών του δημόσιου τομέα ή σε αναγκαίες μεταρρυθμίσεις σε διάφορους επαγγελματικούς  κλάδους.  Επίσης αναφέρθηκε  σε όχι επαρκώς ταχεία αντίδραση της τρόικας όταν διαπιστώθηκαν προβλήματα στην υλοποίηση του προγράμματος, παραδέχτηκε ότι υπήρξε αδιαφάνεια στη λήψη των αποφάσεων  και θεώρησε ότι ο κοινωνικός διάλογος θα ήταν αποτελεσματικότερος αν  είχαν διατυπωθεί σαφέστεροι στόχοι από την τρόικα. Πρότεινε την συμπλήρωση της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών  και  υπεραμύνθηκε των μεταρρυθμίσεων προκειμένου να μειωθεί η ανεργία.  Σε σχέση με τις συστηματικές παραβιάσεις της νομοθεσίας που κατήγγειλε η ETUC ισχυρίστηκε ότι δεν γνωρίζει τίποτε  ενώ επέμεινε ότι θα πρέπει να έχουμε συνέχεια κατά νου  τι θα είχε συμβεί αν δεν παρενέβαινε η τρόικα.

Το τελευταίο αυτό επιχείρημα επικαλέστηκαν όλα σχεδόν τα μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που συμμετείχαν στη διαδικασία ενώ πολλοί αναφέρθηκαν στην καταστροφή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σαν ραχοκοκαλιά της οικονομίας και διερωτήθηκαν αν και κατά πόσο μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς τις ΜΜΕ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Βέλγος πράσινος ευρωβουλευτής P. Lambertsαπευθυνόμενος στον κ. Watsonκατηγόρησε την Businesseurope   ότι το 25% του προϋπολογισμού της καλύπτεται από τις τράπεζες γεγονός που ο εκπρόσωπος τους προσπάθησε να αρνηθεί.

Ο εισηγητής της έκθεσης A. Cercasαφού αναφέρθηκε  στην αναγκαιότητα  σύνταξης έκθεσης για τις κοινωνικές επιπτώσεις των μέτρων της τρόικας, υπεραμύνθηκε του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου λέγοντας πως δεν μπορούμε να πλήττουμε τα βασικά κοινωνικά δικαιώματα επειδή έχουμε λιτότητα.Έχουν τηρηθεί οι συνθήκες της ΕΕ, η Χάρτα για τα Κοινωνικά Δικαιώματα, οι συμβάσεις με τη  Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) αναρωτήθηκε.  Σε τι βαθμό καταστράφηκαν οι επιχειρήσεις στα κράτη αυτά και τι γίνεται με το ανθρώπινο κεφάλαιο συμπλήρωσε, ενώ απευθυνόμενος στην εκπρόσωπο της ETUC ρώτησε αν είχαν διαβουλεύσεις με τους Επιτρόπους, με τον κ. Ρέν, με το Ecofin, με την τρόικα, με το Eurogroupκαι ποια η άποψη των συνδικάτων τους για τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης στις οποίες δεν αναφέρθηκε.  Τέλος τόνισε ότι μια ολόκληρη γενιά στη Ν. Ευρώπη έχει καταστραφεί και η καταστροφή αυτή  είναι διαρθρωτική και όχι συγκυριακή.

Η EMPLέχει στείλει ήδη σχετική  γνωμοδότηση προς την ECON προκειμένου να συμπεριληφθούν οι προτάσεις της στην πρόταση ψηφίσματος της Οικονομικής Επιτροπής. Η Γνωμοδότηση περιλαμβάνει μεταξύ άλλων κεφάλαια για την απασχόληση, την φτώχεια, την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου,  τον κοινωνικό διάλογο  και διατυπώνει Συστάσεις.  Τέλος ηΕπιτροπή Απασχόλησης προγραμματίζει την κατάθεση της έκθεσης για τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη δράση της τρόικας στην ολομέλεια του Ε.Κ. το προσεχή Μάρτιο.
Είναι πιθανό ο διάλογος στο Ε.Κ. γύρω από τη δράση της τρόικας και τη γνωστή παραβίαση των Ευρωπαϊκών Συνθηκών να καταλήξει αφενός στην εκτόνωση των αντιδράσεων για όλα αυτά που έχουν συμβεί και αφετέρου στη δημιουργία ενός «νόμιμου» Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου με ανάλογη δράση.

Όμως είναι βέβαιο ότι έχει ξεφύγει πλέον η συζήτηση από τις αλληλοκατηγορίες τρόικας και εθνικών κυβερνήσεων για το ποιος έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη ευθύνη.

Διάφορες πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα ανοίγουν την συζήτηση για την προάσπιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Για την αύξηση των ανισοτήτων, για τη φτώχεια, για τη δραματική μείωση μισθών και συντάξεων, για τις κοινωνικές παροχές, για τα επιδόματα ανεργίας, για αξιοπρεπείς συντάξεις, για κοινωνικό διάλογο.

Έτσι εμπεδώνεται η αντίληψη  ότι η Ευρώπη των δανειστών που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη που αδυνατεί να σεβαστεί ακόμα και τις συμβατικές της υποχρεώσεις  δεν είναι η Ευρώπη των λαών  για την οποία τόσο κόπτονται. 

Είναι μια Ευρώπη που πρέπει να αλλάξει εδώ και τώρα και γι αυτό έχουμε όλοι ευθύνη.

*Κατερίνα Πολυχρονάκη, Πολιτικός επιστήμονας, Master ευρωπαϊκών σπουδών