Τα φαινόμενα που ζούμε σήμερα και γίνονται αντιληπτά ως κοινωνική και οικονομική κρίση σχετίζονται πρωτίστως με το γεγονός ότι διανύουμε μια μετάβαση σε έναν νέο κόσμο, ο οποίος όμως δεν έχει μορφοποιηθεί ακόμα, με συνέπεια οι πόνοι και οι σπασμοί αυτής της μετάβασης να μη δίνουν καθαρή την εικόνα της «ασθένειας».

Ενα βασικό σύμπτωμα είναι η γενικευμένη δυσαρέσκεια και οργή που βιώνουν εκατομμύρια άνθρωποι γι’ αυτό που ιστορικά πήρε τη μορφή της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Η τελευταία διέψευσε τις προσδοκίες για μια περισσότερο εξισωτική κοινωνία, με περισσότερες ευκαιρίες για όλους και κλείσιμο της ψαλίδας του πλούτου.

Οι θηριώδεις ανισότητες του σήμερα, ο κίνδυνος της κλιματικής κατάρρευσης και η επανάκαμψη της κούρσας των εξοπλισμών υπονομεύουν στο μυαλό των πολιτών την προοπτική του αύριο και θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο ένα ενδεχόμενο ευ ζην, αλλά την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας.

Η μεσαία τάξη απογοητευμένη λοξοκοιτά προς την Ακροδεξιά, οι φτωχοί και οι απόκληροι αποσύρονται από τη δημόσια σκηνή –παραμένοντας όμως ένα εν αναμονή εύφλεκτο υλικό– ενώ οι οικονομικές ελίτ και οι σούπερ πλούσιοι συνεχίζουν στον δρόμο της αρπαγής, της λεηλασίας και της κοινωνικής καταστροφής, τυφλωμένοι από το δόγμα «αφού μπορώ, θα το κάνω».

Σήμερα η φιλελεύθερη (αστική) δημοκρατία βρίσκεται στη μέγκενη δύο διαφορετικών, αλλά συμπληρωματικών, δυνάμεων: από τη μία της Ακροδεξιάς (ακόμα και με φασιστικές τάσεις) και από την άλλη ενός όλο και περισσότερο αυταρχικού και ολοκληρωτικού νεοφιλελευθερισμού. Οπως λέγαμε παλιότερα, αυτές οι δύο δυνάμεις «χτυπούν μαζί, προχωρούν χώρια», έχοντας κοινά σημεία, αλλά και διαφορές. Φυσικά η ιστορία μάς έχει δώσει και τα κάθε είδους υβρίδια, οπότε δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και μια τερατογένεση από την ένωση των δύο.

Σε μια άλλη μέγκενη βρίσκεται και η συνείδηση των πολιτών: στην υλική καθημερινότητα έχουμε την υπονομευτική δράση της ανεργίας, της φτώχειας και του αποκλεισμού, ενώ στο επίπεδο της σκέψης-κοσμοθεωρίας του καθενός δουλεύει το σκουλήκι της «ταυτότητας», του «κλεισίματος» απέναντι σ’ έναν κόσμο γεμάτο απειλές και του φόβου για το μέλλον. Και φυσικά τον δικό της ρόλο παίζει και η στρεβλωτική πίστη σε θρησκευτικές και μεταφυσικές δοξασίες, οι οποίες λειτουργούν αλλοτριωτικά και υπνωτίζουν την ανθρώπινη λογική.

Ο ξένος, ο μετανάστης και ο πρόσφυγας ενσωματώνουν όλες αυτές τις αβεβαιότητες και τους φόβους για την κοινωνία που έρχεται και το αταβιστικό ανακλαστικό είναι η απόρριψη, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός. Ο ανορθολογικός φόβος υπερισχύει της λογικής σκέψης, όπως έχουμε δει και στο παρελθόν.

Ο ακροδεξιός ριζοσπαστισμός όπως και ο νεοφιλελεύθερος αυταρχισμός δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με ηθικές εκκλήσεις και καταγγελίες. Απαιτείται ένα πραγματικό κίνημα για την υπεράσπιση, αλλά και διεύρυνση του κοινωνικού κράτους, στη βάση των αντικειμενικών δυνατοτήτων της οικονομίας και όχι των περιορισμών της «ορθοδοξίας της λιτότητας».

Η εν εξελίξει εδώ και χρόνια αντιδραστική αντεπανάσταση καταστρέφει τον πλανήτη και τους ανθρώπους και υποθηκεύει το μέλλον των νέων γενεών, οι οποίες απειλούνται να ζήσουν ένα νέο πολεμικό σφαγείο στο όνομα εμπορικών πολέμων, «ζωτικών συμφερόντων» και σφαιρών επιρροής. Και μάλιστα σήμερα με απείρως πιο συντριπτικά όπλα και μέσα μαζικής καταστροφής. Το ερώτημα είναι εάν θα το επιτρέψουμε.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών