Μεθαύριο  Πέμπτη 15 Ιανουαρίου,  το Tvxs.gr διοργανώνει εκδήλωση-συζήτηση  με θέμα: «Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ανατροπή. Πολιτικό Σύστημα, Κράτος, Κινήματα και Media στο φως της επερχόμενης εκλογικής μάχης». Η εκδήλωση θα γίνει στον εναλλακτικό Πολυχώρο Booze Cooperativa (στις 7.30, Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα). Μιλήσαμε με τον Χριστόφορο Βερναρδάκη, από τους ομιλητές της εκδήλωσης και υποψήφιο με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Περιφέρεια της Αθήνας.

Συμμετέχετε στην εκδήλωση της Πέμπτης με θέμα «Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ανατροπή”. Πόσο μεγάλη μπορεί να είναι μια ανατροπή μέσα από εκλογές? Υπήρχε παλιότερα στα Πανεπιστημια ένα σύνθημα που έλεγε ότι αν οι εκλογές έφερναν πραγματικές αλλαγές, θα ήταν παράνομες!

Οι εκλογές πράγματι από μόνες τους δεν αλλάζουν τα πράγματα. Αυτό που αλλάζει τα πράγματα είναι η μαζική συμμετοχή της κοινωνίας στην παραγωγή των πολιτικών αποφάσεων. Οι εκλογές – κυρίως από τη στιγμή που με μεγάλους κοινωνικούς και εργατικούς αγώνες κατακτήθηκε το γενικό εκλογικό δικαίωμα – είναι μια «στιγμή» και μόνον της δημοκρατικής πολιτικής διαδικασίας. Αυτή η γενική πολιτική βούληση που εκφράζουν οι εκλογές αποτελεί κίνδυνο για τις κυρίαρχες πολιτικές – οικονομικές ελίτ στη σημερινή εποχή του ακραίου και φονταμενταλιστικού νεοφιλελευθερισμού. Γι’αυτό, και παρά το γεγονός ότι από μόνες τους δεν αλλάζουν τα πράγματα, αποφεύγονται όπως «ο διάβολος αποφεύγει το λιβάνι». Οι εκλογές μπορούν να δώσουν επομένως μεγάλη και καθοριστική ώθηση σε μια πολιτική αλλαγή. Στην εκλογική ανάλυση άλλωστε οι εκλογές θεωρούνται ως η σημαντικότερη ιδεολογικο-πολιτική απογραφή της κοινωνίας. Γι’αυτό και ο Φρίντριχ Ενγκελς μας θυμίζει ότι αποτελούν και ένα βαρόμετρο για το δείκτη ωρίμανσης της εργατικής τάξης. Χωρίς εκλογικιστικές αυταπάτες λοιπόν, οι εκλογές μπορούν να σημάνουν την έναρξη μια διαδικασίας ρήξεων και πολιτικής αλλαγής. 

Η πρόσφατη πείρα από πολύ σημαντικά κινήματα, έδειξε είτε ότι περνούν σε φάση ύφεσης(occupy wall street, αγανακτισμένοι Ελλάδας) είτε μετασχηματίζονται σε κόμματα “νέου τύπου” που επιζητούν να επιβάλλουν αλλαγές παίρνοντας την πολιτική εξουσία, όπως οι Podemos.

Θα ζήσουμε και τις δύο αυτές εκδοχές και πιθανόν και πολλές άλλες στις μέρες μας. Η πολιτική συμμετοχή και η συλλογική δράση αλλάζει ραγδαία ρυθμούς και τρόπους έκφρασης, επομένως,  ιδίως σε αυτήν την περίοδο των μεγάλων οικονομικο-κοινωνικών μεταβολών,  θα συμβούν στο πεδίο αυτό μεγάλες ανατροπές. Πρέπει ωστόσο να γνωρίζουμε ότι ποτέ ιστορικά η ανάπτυξη κοινωνικών κιημάτων δεν ήταν γραμμικά ανοδική. Κάποια στιγμή απαιτείται η πολιτική ολοκλήρωση των αιτημάτων που θέτουν πρωτογενώς τα κινήματα. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε το όποιο κίνημα θα εμφανίσει σημάδια υποχώρησης. Η πολιτική και προγραμματική ολοκλήρωση αντιθέτως θα επιτρέψει ένα νέο ανοδικό κύκλο.

Τι  ανατροπές είναι αναγκαίες αλλά και εφικτές στο πολιτικό σύστημα, το κράτος και τα ΜΜΕ σήμερα;

Στο πολιτικό σύστημα είναι αναγκαία μια μεγάλη δημοκρατική τομή που θα αποκαταστήσει τη δημοκρατία και τον κοινωνικό έλεγχο στην παραγωγή των πολιτικών. Αυτό σημαίνει α) Εισαγωγή και συνταγματική καθιέρωση θεσμών όπως η λαϊκή νομοθετικής πρωτοβουλίας, η λαϊκή αρνησικυρία και τα δημοψηφίσματα με πρωτοβουλία των πολιτών β) αποφασιστική ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου ως νομοθετικού και ελεγκτικού θεσμού της εκτελεστικής εξουσίας, γ) καθιέρωση ως πάγιου εκλογικού συστήματος διεξαγωγής όλων των εκλογικών αναμετρήσεων (Βουλή, Ευρωβουλή, Αυτοδιοίκηση) της Απλής αναλογικής, με ισόρροπες εκλογικές περιφέρειες και κατάργηση του ορίου του 3% για την αντιπροσώπευση, δ) καθιέρωση ανώτατου  ορίου συνολικής βουλευτικής θητείας (το πολύ έως 12 έτη) και κατάργηση των βουλευτικών προνομίων, ε) δραστική περιστολή του ακαταδίωκτου του βουλευτή (βουλευτική ασυλία), το οποίο πρέπει να συνδέεται ρητώς και κατηγορηματικώς με ό,τι αφορά την άσκηση του ελεγκτικού και νομοθετικού του έργου καθώς και την έκφραση γνώμης και μόνον, στ) θέσπιση νόμου ότι τα ποινικά αδικήματα υπουργών δεν έχουν χρόνο παραγραφής και μπορούν να διερευνηθούν οποτεδήποτε προκύψουν αποδεικτικά στοιχεία, ζ) ριζική αλλαγή του νόμου περί χρηματοδότησης των κομμάτων με γνώμονα την απόλυτη διαφάνεια των οικονομικών των κομμάτων και την διαφύλαξή τους ως θεσμών της κοινωνίας και όχι ως γραφειοκρατιών με ίδια συμφέροντα και η) ίδρυση Αρχής Εγγύησης της δημόσιας Περιουσίας – Υπηρεσιών, με συνταγματική απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης του Νερού, της ΔΕΗ και της ιδιωτικής εκμετάλλευσης των κοινόχρηστων, κοινόκτητων και κοινών αγαθών, την ενίσχυση της δημόσιας δωρεάν παιδείας, υγείας και περίθαλψης σε όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της χώρας και την εξαίρεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Στο πεδίο του Κράτους είναι αναγκαία μια μεγάλη δημοκρατική τομή στη Διοίκηση, με α) λειτουργική και πολιτική αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης ως ενιαίου χώρου σχεδιασμού, υλοποίησης και ελέγχου των κρατικών πολιτικών, β) κατάργηση της παραδιοίκησης των συμβούλων και στελέχωση όλης της πυραμίδας από το υφιστάμενο διοικητικό προσωπικό, γ) αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης σε κομβικού θεσμού εκπαίδευσης, παρακολούθησης και αξιολόγησης του παραγόμενου έργου του δημόσιο τομέα, δ) ριζική αλλαγή της διοικητικής  αρχιτεκτονικής με τα τρία επίπεδα Κεντρικό Κράτος – Περιφέρειες – Δήμοι να έχουν σαφώς προσδιορισμένες αρμοδιότητες και οικονομικά μέσα και βεβαίως κατάργηση του εκτρώματος του «Καλλικράτη», ε) βαθύς εκδημοκρατισμός της Δικαιοσύνης και αλλαγή του τρόπου εκλογής της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων.

Τέλος,  στο πεδίο των ΜΜΕ απαιτείται και προφανώς θα εφαρμοστεί μια ριζική αλλαγή στο μοντέλο της ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης με α) αδειοδοτήσεις από μηδενική βάση στηριγμένες σε κανόνες οικονομικής και κοινωνικής διαφάνειας, β) κατάργηση της σταυροειδούς επιδότησης των μηντιακών επιχειρήσεων από τράπεζες μέσω «συγγενών επιχειρήσεων», γ) κατάργηση του «οριζόντιου καρτέλ» οικονομικής δραστηριότητας που καταλήγει στις επιχειρήσεις ΜΜΕ. Παράλληλα, θα ξαναϋπάρξει δημόσια ραδιοτηλέοραση (ΕΡΤ), ισχυρή και αυτοδύναμη, με ένα μοντέλο διοίκησης που θα φράξει κάθε κυβερνητική παρέμβαση. Δεν πρέπει προφανώς να ξεχαστεί ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα Χάρτη Επικοινωνιακών Δικαιωμάτων (πολιτισμικών, γλωσσικών, εκπαιδευτικών, τεχνολογικών, κλπ) και η κυβέρνηση της Αριστεράς έχει ήδη ένα επεξεργασμένο σχέδιο που θα καταστήσει νόμο. 

Από πολιτικός επιστήμονας και αναγνωρισμένος δημοσκόπος σε υποψήφιο βουλευτή. Δύο ερωτήσεις: πως χρησιμοποιούνται σήμερα οι δημοσκοπήσεις και αν, τι θα έπρεπε να αλλάξει και πως αισθάνεστε που θα δημοσκοπείτε και τον εαυτό σας;

Οι δημοσκοπήσεις σήμερα περνούν μια μεγάλη περίοδο μεθοδολογικής και επιστημολογικής θα έλεγα κρίσης. Το εργαλείο έχει σε μεγάλο βαθμό μείνει πίσω σε σχέση με τις αντικειμενικές κοινωνικές μεταβολές και επομένως, ακόμα και η καλύτερη επιστημονικά  δημοσκόπηση έχει σοβαρά προβλήματα παρακολούθησης των κοινωνικών τάσεων. Παραμένει πάντα ένα σχετικά χρήσιμο εργαλείο, αλλά ο τόνος είναι περισσότερο στη λέξη «σχετικά». Βεβαίως, εξακολουθούν να είναι παρούσες και οι προσπάθειες χειραγώγησης της κοινής γνώμης μέσω των δημοσκοπήσεων ή και των «δημοσκοπήσεων».

Ως προς τη δεύτερη ερώτηση, θα αποφύγω να δημοσκοπήσω τον εαυτό μου, τουλάχιστον σε αυτές τις εκλογές. Πάντως, όταν το κάνω θα το κάνω πολύ καλύτερα από ότι το έκαναν πολλοί πολιτικάντηδες μέχρι σήμερα. Η εμπειρία μου περίπου 22 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας στο χώρο αυτό μου έχει δώσει ένα εξαιρετικά σημαντικό όπλο.

Ομιλητές της εκδήλωσης θα είναι:

•    Γιώργος Πλειός, Πρόεδρος Τμήματος ΜΜΕ του ΕΚΠΑ
•    Ηλίας Γεωργαντάς, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης
•    Κώστας Κανελλόπουλος, Ερευνητής, Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης (ΕΕΠΕ)
•    Χριστόφορος Βερναρδάκης, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ

Συντονίζει ο Στέλιος Κούλογλου