Μια τροπολογία που κατέθεσε ο βουλευτής  Πάνος Σκουρολιάκος, κατά την ψήφιση του νέου… αθλητικού νόμου (και έγινε δεκτή από τον υφυπουργό κ. Βασιλειάδη), μας θύμισε ότι τελικώς τα ΔΗΠΕΘΕ υπάρχουν ακόμα.

Είναι ένα πικρό αστείο: στην «αργκό» του θεατρικού σιναφιού, εδώ και χρόνια ο όρος που χρησιμοποιείται για τα περισσότερα απ΄ αυτά, είναι «ΔΗ-Πεθαίνει».
Πριν δούμε κάτω απ’ τη σκόνη που σήκωσε η εν λόγω τροπολογία, ας θυμηθούμε λιγάκι τι ακριβώς κατάντησαν να είναι αυτά τα θέατρα –που τριάντα τόσα χρόνια πριν, όταν με πρωτοβουλία της Μελίνας Μερκούρη μπήκαν στη ζωή μας, υπήρξαν η πρώτη και μόνη σοβαρή προσπάθεια καλλιτεχνικής αποκέντρωσης.

Υπήρξαν πολύτιμα, κάποια έγραψαν ιστορία, έπειτα έγιναν πολλά που χρειάζονται τόμοι για να αναλυθούν και κατάληξαν να είναι κάτι σαν δημοτικά θέατρα, που συγκεντρώνουν τοπικούς καλλιτέχνες, ερασιτέχνες πολύ συχνά, δικαιολογώντας την ύπαρξη τους με καλοκαιρινές συμπαραγωγές: που δεν είναι τίποτε άλλο από παραχώρηση της «ταμπέλας» και του εξοπλισμού τους σε «αρπαχτές» των λεγόμενων «εμπορικών» καλλιτεχνών, ενισχύοντας ουσιαστικά την αισθητική έναντι της οποίας αποτελούσαν κάποτε εναλλακτική πρόταση.

Το Υπουργείο Πολιτισμού, αφού περιόρισε δραματικά την επιχορήγηση τους –την οποία έτσι κι αλλιώς την καταβάλει κυριολεκτικά «όποτε θυμάται», δηλαδή όταν, εν μέσω κρίσης, οι ανάγκες το επιτρέπουν, περιορίζεται εδώ και χρόνια στη συζήτηση αν πρέπει να μείνουν 12 ή 13 από αυτά (ένα ανά Περιφέρεια), ή μήπως καλύτερα να μείνουν 6 –συζητήσεις που γίνονται για να γίνονται και δεν καταλήγουν πουθενά.

Και επιπλέον, διέπονται πλέον από το καθεστώς των κοινωφελών επιχειρήσεων και ουσιαστικά υπολειτουργούν, άλλοτε ακέφαλα και άλλοτε σε αδράνεια.
Η παρούσα ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, έχει δηλώσει την πρόθεσή της να καθαρίσει το τοπίο, ή για να το πούμε ωμά, να σώσει οτιδήποτε μπορεί να σωθεί.
Το να τοποθετηθούν Διευθυντές σε όλα, είναι προφανώς το πρώτο που πρέπει να λυθεί.

Και έρχεται να το λύσει μια τροπολογία:  Όχι με νόμο ή έστω πρωτοβουλία του ΥΠΠΟ, αλλά από έναν βουλευτή (άνθρωπο του χώρου, με σημαντική παρουσία σ’ αυτόν βέβαια), σε ένα σχέδιο νόμου που αφορά το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα κυρίως. Αλλά αυτό δεν είναι δα και ασυνήθιστο.

Και πώς το λύνει; Καταργώντας κάθε τυπικό προσόν –πλην της υποχρεωτικής εκπαίδευσης –για τον οποιονδήποτε εν δυνάμει Διευθυντή. Το επιχείρημα έχει ακουστεί πολλές φορές στον χώρο: Τι να τα κάνεις τα πτυχία όταν ο άλλος είναι εγνωσμένης αξίας καλλιτέχνης;

Κατ’ αρχήν δεν ξέρω τι σημαίνει «εγνωσμένης αξίας» και ποιος το ορίζει αυτό.
Αλλά θα μου πείτε, αν έρθει ο… Μπρεχτ ας πούμε, θα του ζητήσεις πτυχία και διδακτορικά;

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: Τα ΔΗΠΕΘΕ δεν έχουν Διοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο κλπ και ανεξάρτητη καλλιτεχνική επιτροπή (όπως τα Κρατικά Θέατρα). Ο Διευθυντής τους, ουσιαστικά διοικεί πλήρως έναν οργανισμό (δημόσιο, δημοτικό, κοινωφελή, πείτε το όπως θέλετε) με ό,τι αυτό σημαίνει. Διαχειρίζεται χρήματα, τεχνικό και γενικό προσωπικό, κλείνει συμφωνίες για συμπαραγωγές, οργανώνει περιοδείες κλπ. Πρέπει ή δεν πρέπει να έχει κάποιου είδους πιστοποιημένη εμπειρία διοίκησης, επιλογής συνεργατών και άλλα;

Εάν έχεις κάποιον σαν τον Μπρεχτ, χωρίς κανένα τυπικό προσόν όμως, δώσ’ του όσες σκηνοθεσίες αντέχει να κάνει, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα θα είναι σίγουρο. Ας μη διοικήσει όμως κιόλας. Αυτό ας το κάνει κάποιος που αποδεδειγμένα μπορεί. Άλλωστε, το πού κατάντησαν τα ΔΗΠΕΘΕ, δεν μπορεί να είναι εντελώς άμοιρο των Διευθυντών που κατά καιρούς είχαν.

Η διάσημη πλέον τροπολογία, λυπάμαι, αλλά πάσχει γενικώς. Αν περιοριστούμε στην καλλιτεχνική αξία, τότε γιατί απολυτήριο Γυμνασίου; Και του Δημοτικού μια χαρά θα ήταν! Άλλωστε η αναφορά στην τροπολογία γίνεται στη «υποχρεωτική εκπαίδευση» -και μέχρι πριν κάποια χρόνια αυτή σταματούσε στο Δημοτικό. Για κάποιους λοιπόν, λόγω ηλικίας όχι τίποτε άλλο, η ερμηνεία της τροπολογίας μπορεί να αφορά το απολυτήριο του Δημοτικού.

Η αντιπολίτευση βέβαια, έσπευσε να καταγγείλει ότι ετοιμάζονται «διορισμοί ημετέρων».
Τι υπονοεί; Ότι δεν υπάρχουν «ημέτεροι» που να έχουν ένα σχετικό πτυχίο;
Δεν πρόκειται γι’ αυτό. Φοβάμαι πως πρόκειται «απλώς» για φωτογραφική διάταξη.

Η κατάθεση της τροπολογίας, θα το ξαναπώ, δεν περίμενε καν κάποιο νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού:  Ο κ. Σκουρολιάκος σήκωσε μόνος το βάρος της και μετά τον θόρυβο που δημιουργήθηκε, μόνος απάντησε, μέσω Δελτίου Τύπου: ότι τα κριτήρια που περιγράφονταν στις μέχρι τώρα προκηρύξεις  «ουδέποτε αποτυπώθηκαν ρητά στην κείμενη νομοθεσία». Και με την κατάργηση κάθε κριτηρίου «ανοίγει ο δρόμος για την προκήρυξη των θέσεων καλλιτεχνικών διευθυντών για όσα ΔΗΠΕΘΕ έχουν μείνει ακέφαλα». Δηλαδή τι; Μέχρι τώρα ήταν ακέφαλα επειδή δεν βρέθηκε κανείς που είχε τις προϋποθέσεις να ενδιαφερθεί για τη θέση;

Το πιο ενδιαφέρον σημείο της τροπολογίας άλλωστε, είναι η κατάληξη της: «Προσλήψεις καλλιτεχνικών διευθυντών που έλαβαν χώρα πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος, θεωρούνται νόμιμες».  Κάποιος πρέπει να μας ενημερώσει ποιες προσλήψεις «έλαβαν χώρα» και με ποια κριτήρια. Και δεν εννοώ τον κ. Σκουρολιάκο, ούτε τους κατά τόπους Δημάρχους.

Ουδείς αρμοδιότερος του Υπουργείου Πολιτισμού.

* Ο Κώστας Αποστόλου είναι Ηθοποιός- Σκηνοθέτης, μέλος του Συντονιστικού της Κίνησης «Η Κοινωνία Πρώτα»