Στις 23 Ιουνίου, οι Βρετανοί καλούνται να αποφασίσουν εάν η χώρα τους πρέπει να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ads

Παραμονή στην ΕΕ θα σημαίνει για τον βρετανικό λαό συνέχιση της λιτότητας, των ιδιωτικοποιήσεων και της ενίσχυσης της πλουτοκρατίας.  Έξοδος από την ΕΕ θα σημαίνει ακριβώς το ίδιο, αλλά θα συνοδεύεται από θρίαμβο της ξενοφοβικής ακροδεξιάς και από το πρώτο ρήγμα στη δομή της ενωμένης Ευρώπης.  Ωστόσο η επιλογή «μέσα ή έξω από την ΕΕ» αποτελεί προπέτασμα που κρύβει απώτερα συμφέροντα. 
 
Το δίλημμα παραμονής ή εξόδου από την ΕΕ είναι απατηλό: το αποτέλεσμα  του δημοψηφίσματος δεν είναι δεσμευτικό για το Βρετανικό Κοινοβούλιο, και σε περίπτωση πλειοψηφίας του Brexit οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις εξόδου από την ΕΕ θα προσφέρουν άπλετο χρόνο για τη χειραφέτηση της κοινής γνώμης και ένα νέο δημοψήφισμα.  Ακόμα και αν η Βρετανία τελικά φύγει από την ΕΕ, οι υπάρχουσες συμβάσεις θα αντικατασταθούν από άλλες, εξίσου συμφέρουσες για την εγχώρια και διεθνή πλουτοκρατία.  Στην ουσία, το δημοψήφισμα αποτελεί ένα μπρα-ντε-φερ ανάμεσα σε δύο φράξιες της βρετανικής δεξιάς.
 
Στην συντριπτική τους πλειοψηφία τόσο οι υποστηρικτές, όσο και οι πολέμιοι του Brexit παραπλανούν τον βρετανικό λαό σχετικά με την πραγματική σημασία της εξόδου από την ΕΕ.  Αυτό αποτυπώνεται τόσο στην οικονομική επιχειρηματολογία τους που είναι αμφισβητήσιμη, όσο και στα κοινωνικά και πολιτικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούν. Τρεις απόψεις έχουν διαμορφωθεί σχετικά με το δημοψήφισμα. 
 
Το ξενοφοβικό, ρατσιστικό και τυχοδιωκτικό Brexit
 
Οι κύριοι υπέρμαχοι της ξενοφοβικής και ρατσιστικής τάσης του Brexit είναι το Κόμμα Ανεξαρτησίας της Βρετανίας (UKIP) και η ακροδεξιά πτέρυγα των Συντηρητικών, που δημαγωγούν κυρίως κατά των μεταναστών. Το ξενοφοβικό Brexit υποστηρίζεται ακόμα και από μέλη μειονοτήτων, τα οποία παραβλέπουν τις εμπειρίες των προγονών τους στην Βρετανία, ή φοβούνται ότι η ελεύθερη διακίνηση μέσα στην ΕΕ περιορίζει την μετανάστευση από τις χώρες καταγωγής τους.
 
Επιπλέον, διάφοροι Βρετανοί πολιτικοί χρησιμοποιούν το δημοψήφισμα για καθαρά τυχοδιωκτικούς σκοπούς.  Το κατ’ εξοχήν παράδειγμα αυτής της τάσης είναι ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος μέχρι πρότινος διακήρυσσε τα πλεονεκτήματα της ΕΕΟ Τζόνσον αναγνώρισε ότι η καμπάνια του Brexit του προσέφερε μια ιδανική ευκαιρία για να προβληθεί ως υπέρμαχος της «ανεξαρτησίας» της Βρετανίας. 
 
Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, ο Τζόνσον θα μπορέσει κάλλιστα να ισχυριστεί ότι είναι ο μόνος ηγέτης των Συντηρητικών που μπορεί να  προσελκύσει το σημαντικό αριθμό των δεξιόστροφων ψηφοφόρων υπέρ του Brexit, ώστε να αναδειχθεί ο επόμενος αρχηγός των Συντηρητικών.
 
Παραμονή στην ΕΕ και το «μεταλλαγμένο» Brexit
 
Η καμπάνια υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ (γνωστής ως Bremain) υποστηρίζεται από συντηρητικούς, κεντρώους, αλλά και προοδευτικούς Βρετανούς.  Οι τελευταίοι, βλέποντας το ακροδεξιό πρόσημο της ξενοφοβικής τάσης του Brexit, υποστηρίζουν ότι η Βρετανία πρέπει να παραμείνει στην ΕΕ, κυρίως για να καταπολεμηθεί η μισαλλοδοξία των ξενοφόβων και ρατσιστών
 
Υπέρ της παραμονής τάχτηκε και το μεγαλύτερο μέρος της αριστερής πτέρυγας του Εργατικού Κόμματος, που μέχρι πέρυσι ήταν υπέρ του Brexit.   Ο δημοσιογράφος του Guardian Owen Jones είχε μάλιστα επινοήσει τον όρο Lexit για την αριστερή εκδοχή του Brexit.  Όμως, το Lexit μεταλλάχτηκε σε Bremain όταν ο Τζέρεμι Κόρμπιν εξελέγη αρχηγός των Εργατικών, και η αριστερή πτέρυγα του κόμματος αναγκάστηκε να υιοθετήσει την αντίθετη άποψη, υποκύπτοντας στις πιέσεις της πλειοψηφίας της κοινοβουλευτικής ομάδας και των συνδικάτων που υποστηρίζουν την παραμονή στην ΕΕ.
 
Οι πιέσεις που ασκούνται στον Κόρμπιν και στους αριστερούς των Εργατικών αυξάνονται καθημερινά.  Η καμπάνια «Momentum» (που βοήθησε τον Κόρμπιν να εκλεγεί αρχηγός των Εργατικών) είχε αποφασίσει να κρατήσει ουδέτερη στάση στο δημοψήφισμα, αλλά μόλις ένα μήνα πριν από το δημοψήφισμα ανακοίνωσε ότι θα υποστηρίξει την παραμονή στην ΕΕ.
 
Η επιχειρηματολογία του «αριστερού» Bremain συνοψίζεται στο όνομα της καμπάνιας τους «Μια Άλλη Ευρώπη Είναι Εφικτή» (Another Europe Is Possible).  Το σκεπτικό της καμπάνιας είναι παρόμοιο με αυτό του κινήματος DIEM του Γιάνη Βαρουφάκη: η Ευρώπη πρέπει να αλλαχθεί εκ των έσω.
 
Μια άλλη άποψη έχει εκφραστεί από το γνωστό δημοσιογράφο Πολ Μέισον: η Βρετανία πρέπει να φύγει από την ΕΕ, αλλά όχι τώρα.  Ο Μέισον υποστηρίζει ότι στο εγγύς μέλλον οι συνθήκες θα είναι καλλίτερες για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.
 
Το αριστερό Brexit
 
Τρία εργατικά συνδικάτα, 7 (από τους 231) βουλευτές των Εργατικών και πολλές εξωκοινοβουλευτικές ομάδες υποστηρίζουν την έξοδο από την ΕΕ, διαχωρίζοντας όμως τη θέση τους  από τις ξενοφοβικές προτάσεις άλλων υποστηρικτών του Brexit. 
 
Οι υποστηρικτές του αριστερού Brexit βλέπουν τα ιδανικά του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού πρότζεκτ μεταμορφωμένα από μια τεράστια γραφειοκρατία που προωθεί νεοφιλελεύθερα ιδεώδη, καταστρέφοντας την κοινωνία των εθνών που διακηρύσσει ότι εξυπηρετεί.  Σε αντίθεση με το ακροδεξιό Brexit, αντιτίθενται όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και στην Βρετανική οικονομική ελίτ.
 
Η Ευρώπη χρειάζεται ανακαίνιση ή ανοικοδόμηση;
 
Οι Βρετανοί πολιτικοί και τα ΜΜΕ έχουν προσφέρει πληθώρα αντικρουομένων στοιχείων και απαντήσεων σε επί μέρους θέματα σχετικά με την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ, αλλά δεν έχουν αντιμετωπίσει το κύριο ερώτημα: εάν ένα σαθρό οικοδόμημα σαν την ΕΕ, τα θεμέλια και οι δομές της οποίας έχουν διαπεραστεί αθεράπευτα από το σαράκι της νεοφιλελεύθερης χρηματοπιστωτικής οικονομίας, μπορεί να ανακαινιστεί ή χρειάζεται ολική κατεδάφιση και ανοικοδόμηση πάνω σε νέες, δημοκρατικές, βάσεις.
 
Άλλωστε, ακόμη και ο ΟΟΣΑ και ερευνητές του ΔΝΤ παραδέχονται ότι το νεοφιλελεύθερο πείραμα των τελευταίων 30 ετών έχει αποτύχει.  Από την άλλη, η ελληνική εμπειρία των τελευταίων 18 μηνών έχει δείξει ξεκάθαρα τις επιπτώσεις του «Μένουμε Ευρώπη».  Βέβαια, η Βρετανία έχει βέβαια πολύ διαφορετικό εκτόπισμα και επιρροή στην Ευρώπη από την Ελλάδα.  Όμως το πλεονέκτημα του μεγαλύτερου εκτοπίσματος χρησιμοποιείται μόνο προς όφελος αυτών που η νεοφιλελεύθερη δομή της ΕΕ είναι σχεδιασμένη να εξυπηρετεί. 
 
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, όποιο και να είναι, δεν θα καταστείλει την έξαρση της ξενοφοβίας στην Ευρώπη και δεν θα ελαττώσει την ανισότητα που είναι ενσωματωμένη στη δομή της ΕΕ: ο μύθος της «κοινωνικής» και αλληλέγγυης Ευρώπης έχει διαψευσθεί προ πολλού.
 
Ταυτόχρονα, όσοι επιχειρηματολογούν υπέρ μίας αλλαγής της ΕΕ εκ των έσω δεν έχουν ρωτήσει τους λαούς της Ευρώπης για πόσο ακόμα μπορούν να αντέξουν την οικονομική αφαίμαξη που υφίστανται τόσα χρόνια.  Ενώ όσοι αντιτίθενται στο Brexit επειδή το υποστηρίζουν ξενόφοβοι και ρατσιστές, ουσιαστικά δηλώνουν ότι η παραμονή στην ΕΕ των ραγδαία ανερχομένων ακροδεξιών και κρυφοναζιστικών κομμάτων είναι προτιμότερη: μια πρωτότυπη ερμηνεία του «το μη χείρον, βέλτιστον».
 
Όπως προαναφέρθηκε, η διεθνής πλουτοκρατία δεν θα επηρεαστεί άμεσα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.  Ωστόσο εάν υπερισχύσει το Brexit, το οικοδόμημα της πλουτοκρατικά ενωμένης Ευρώπης θα υποστεί ένα μη αμελητέο ρήγμα.