Δημήτρης Σαρρής / Το μπέρδεμα της Συρίας και η ευθύνη της (μη) ενημέρωσης  

Οι ειδήσεις πυκνώνουν, όταν προηγουμένως υπάρχει κενό ειδήσεων. Πρέπει τώρα να μας τα πουν όλα μαζεμένα και να τα μάθουμε μονομιάς, όλα αυτά που ποτέ δεν μας έμαθαν και όλα εκείνα που τεχνηέντως μας απέκρυψαν.

Όσο πιο πολλές είναι οι “αναλύσεις”, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η άγνοια και η σύγχυση του κόσμου, τόσο εμφανέστερη γίνεται επίσης η αμηχανία των αναλυτών που σπεύδουν να εξηγήσουν το “ανεξήγητο”, γιατί επί χρόνια ξέρουν μόνο να αποσιωπούν τα γεγονότα.

– Η Συρία όπως και το Ιράκ αποτελεί ένα γεωπολιτικό θύμα της “Οθωμανικής κατάρας”. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η διάλυση των χωρών αυτών είναι η άμεση συνέπεια των τεχνητών συνόρων (μεγάλες ευθείες γραμμές χωρίς πρόνοια για τοπικούς πληθυσμούς και μειονότητες) τα οποία χάραξαν οι αποικιοκράτες Άγγλοι και Γάλλοι, κατά το μοίρασμα της διαλυμένης Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το ίδιο ισχύει και για την κατάσταση στην Παλαιστίνη και για τη Λιβύη. Οι αδιεξόδες καταστάσεις που έχουν διαμορφωθεί οφείλονται στα λάθη και και στις διευθετήσεις που έγιναν πολύ παλιότερα, κυρίως στο τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Το ίδιο ισχύει και για τα Βαλκάνια.

– Η Συρία, τα τελευταία 14 χρόνια, στο πλαίσιο του “εμφυλίου”, βομβαρδίζεται συνεχώς και συστηματικά από το Ισραήλ, για να αποδυναμωθούν οι στρατιωτικές της υποδομές και κατ’επέκταση το Ιράν. Αυτό γινόταν και τους τελευταίους μήνες με μεγάλη συχνότητα κι ένταση, χωρίς να είναι κάτι κρυφό και γίνεται και αυτές τις μέρες.

– Η Συρία, στο ίδιο σκηνικό του “εμφυλίου” πολέμου κατέχεται εν μέρει από Τούρκους, Αμερικανούς, έχει παρουσία ρωσικών και ιρανικών στρατευμάτων. Αυτός θα πει …”εμφύλιος πόλεμος”!

– Η Συρία επί δεκαετίες κυβερνήθηκε από μια οικογένεια που ανήκει στη θρησκευτική ομάδα των Αλεβιτών, οι οποίοι αποτελούν μειονότητα και είναι δογματικά πιο κοντά στους Σιίτες. Χαρακτηριστικό αυτής της διακυβέρνησης είναι ότι το κόμμα Μπααθ (όπως το αντίστοιχο του Ιράκ) κράτησε έναν κοσμικό χαρακτήρα διοίκησης , ακριβώς γιατί είχε να κάνει με πολλές θρησκευτικές ομάδες. Ένας ιδιότυπος “αραβικός σοσιαλισμός” και “παναραβισμός” που ξεκίνησε από τη Συρία το 1947 και ήταν παραδοσιακά πιο κοντά στις σοσιαλιστικές χώρες μέχρι το 1990. Στην περίπτωση του Ιράκ οι Δυτικοί στήριξαν αυτό το καθεστώς κατά τη δεκαετία του 80 για να χτυπήσουν το Ιράν και ύστερα, αμέσως μετά, κατά το τέλος του ψυχρού πολέμου, ξεκίνησαν την αποκαθήλωσή του με τον πρώτο πολέμου του Κόλπου το 1991.

– Η Συρία, επί δεκαετίες επίσης, υποβάλλεται σε καθεστώς κυρώσεων και αποκλεισμών που εντείνουν την οικονομική κρίση, την κοινωνική δυσαρέσκεια και την πολιτική αστάθεια. Εύλογο είναι να υπάρχει κοινωνική κόπωση που σε συνδυασμό με μια διαφθαρμένη οικογενειοκρατία οδηγεί στην πλήρη απαξίωση της διοίκησης Άσαντ.

– Η Συρία αυτές τις μέρες, που έπεσε το καθεστώς του Άσαντ, βομβαρδίζεται ξανά και συνεχώς από Ισραήλ και Αμερικανούς, σαν να ετοιμάζεται το έδαφος (“ισοπέδωση προς οικοδόμηση”) για την επόμενη μέρα. Εντωμεταξύ τουρκικές δυνάμεις έχουν μπει βαθιά στο έδαφος της χώρας από τα βόρεια, ενώ το ίδιο γίνεται από τα νότια, από το Ισραήλ. Άρα μιλάμε για μια κανονική ξένη κατοχή, με την πιο κλασική μορφή της, αυτή της χερσαίας στρατιωτικής επιχείρησης.

– Η Συρία διατηρεί στο έδαφος της το ναύσταθμο της Ταρτούς στη Μεσόγειο, όπου λειτουργεί ρωσική (πρώην σοβιετική) βάση από το 1971. Η κοντινή ρωσική αεροπορική βάση Χμεϊμίν λειτουργεί από το 2015. Αυτά έγιναν με διακρατικές συμφωνίες. Η Ρωσία είναι η ξένη δύναμη που επενέβη στη Συρία κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης. Η Τουρκία και οι ΗΠΑ διατηρούν στρατό παράνομα και καταχρηστικά στη χώρα, χωρίς κανένα παρόμοιο αίτημα.

– Η Συρία , για αρκετά χρόνια (1976 – 2005), κατείχε μέρος του Λιβάνου, κυρίως την κοιλάδας Μπεκαά και συμμετείχε ενεργά στον έλεγχο και τη διακυβέρνησης αυτής της γειτονικής χώρας. Η κυβέρνηση της Συρίας είχε άμεσους δεσμούς με τη Χεσμπολάχ, το σιιτικό πολιτικό κι ένοπλο κίνημα του Λιβάνου και φυσικά με το Ιράν. Σιγά σιγά, η απόσυρση της Συρίας από εκεί, σήμανε και την περαιτέρω συρρίκνωση της επιρροής της.

– Η Συρία όπως την ξέραμε έως σήμερα δεν θα υπάρξει στο μέλλον. Μάλλον θα υπάρξει ντε φακτο αλλαγή συνόρων και μόνιμη ξένη στρατιωτική παρουσία. Η Ρωσία και το Ιράν προφανώς είναι οι χαμένοι, αλλά η απαθής αποχή τους από τα γεγονότα αυτά δείχνει ότι μάλλον θα πάρουν μερικά ανταλλάγματα.

– Η Συρία υπήρξε το πειραματικό έδαφος όπου οι δυνάμεις του “ισλαμικού κράτους” αποδεδειγμένα έτυχαν της υψηλής προστασίας κι εξοπλισμού από δυνάμεις της Δύσης. Το ισλαμικό κράτος, αυτό το φόβητρο τον δυτικών κοινωνιών, αποδεικνύεται ότι λειτουργεί ως αντιπρόσωπος των συμφερόντων της Δύσης αλλά και του Ισραήλ. Αν θυμηθούμε ότι είκοσι χρόνια πριν, το ισλαμικό κράτος ήταν κάθε μέρα στην επικαιρότητα ως η “μυστηριώδης, βίαιη, μεσαιωνική, μουσουλμανική σέχτα που απειλεί τους καλούς Αμερικανούς στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν” (ας μην ξεχνάμε από πού ξεκίνησε όλο αυτό). Το Ισλαμικό κράτος πλέον χτυπάει τους εχθρούς των Γάλλων στη δυτική Αφρική, τους ανταγωνιστές επιχειρηματίες πετρελαίου στη Μοζαμβίκη, τους Ιρανούς στο Αφγανιστάν. Είναι παραπάνω από σαφής η ευθυγράμμιση των ισλαμιστών με τα εν γένει δυτικά συμφέροντα. Κάτι σαν χρήσιμοι κι εύπλαστοι – κατά περίπτωση- μισθοφόροι.

– Η Συρία δεν ευθυγραμμίστηκε τα τελευταία πολλά χρόνια με τα δυτικά συμφέροντα και υπήρξε θύμα αυτού που λανθασμένα αποκαλείται “αραβική άνοιξη”. Πρόκειται για την “αραβική διάλυση” του 2011 που έπληξε κυρίως τα μη “ευθυγραμμισμένα” αραβικά κράτη : στην Λιβύη οι “αντάρτες” ήταν τα αεροπλάνα του ΝΑΤΟ, στη Συρία αντιπολίτευση -όπως αποδεικνύεται- ήταν οι άψογα εξοπλισμένοι “αντάρτες”, στο Σουδάν έγινε βελούδινη διχοτόμηση, ενώ υπήρξε και υπάρχει εμφύλιος. Στην Τυνησία και την Αίγυπτο μπορούμε να πούμε ότι υπήρξαν δείγματα μιας πιο αγνής κοινωνικής αντίδρασης απέναντι σε βαθιά διεφθαρμένες κυβερνήσεις. Ας μαντέψουμε πού δεν υπήρξε “αραβική διάλυση” : Στην πιστή Ιορδανία και στη “δημοκρατική” Σαουδική Αραβία, στο παραδομένο Μαρόκο και στο κατεχόμενο Ιράκ…

Όλα τα παραπάνω είναι γεγονότα λίγο έως πολύ γνωστά και σαφή, αλλά επειδή τα τελευταία πολλά χρόνια δεν υπήρχε ποτέ ξεκάθαρη αναφορά σε όλα αυτά (χρηματοδότηση ισλαμιστών, παράνομη ξένη παρουσία στη Συρία, βομβαρδισμοί, συσχετισμός με το Λίβανο και το Ισραήλ) μας φαίνονται πλέον πολύπλοκα και περίεργα. Υπάρχει κενό γνώσης που δεν αναπληρώνεται μέσα σε λίγες μέρες με βιαστικές αναλύσεις και σύντομα κείμενα σαν και αυτό.

Το ότι για παράδειγμα η Αίγυπτος έχει χάσει εν μέρει τον έλεγχο του Σινά μετά το 2011, μας φαίνεται κάτι το άγνωστο κι εκπληκτικό, καθώς είναι κάτι που δεν υπάρχει στην μιντιακή επικαιρότητα. Δεν το ακούμε και δεν το ξέρουμε. Όταν υπάρξουν εξελίξεις, θα εκπλαγούμε, ως συνήθως. Κι εκεί δραστηριοποιούνται ισλαμικές ομάδες που στο μέλλον θα παίξουν κάποιον ρόλο. Και κυρίως, όπως και οι αντίστοιχες δυνάμεις της Συρίας, δεν εχθρεύονται ανοιχτά το Ισραήλ με το οποίο η περιοχή συνορεύει. Κάτι που συνέβαινε και στα υψίπεδα του Γκολάν της νότιας Συρίας που τώρα φαίνεται να περνούν οριστικά σε μια άλλη χώρα (στο Ισραήλ).

Είναι “περίεργοι” τελικά αυτοί οι μεταμοντέρνοι Ισλαμιστές που κατέλαβαν πρόσφατα τη Δαμασκό, αυτοί που μετακινούνται με τεθωρακισμένα, χρησιμοποιούν βαρύ οπλισμό και δορυφορικά τηλέφωνα, αλλά δεν τους “πιάνει” κανένας δορυφόρος : ούτε μιλούν για τη Γάζα, ούτε βοηθούν ή αγαπούν τους αδελφούς τους μουσουλμάνους, ούτε θέλουν να “ελευθερώσουν” την Ιερουσαλήμ.
Από τους αποκεφαλισμούς και την ανατίναξη της Παλμύρας που σόκαρε τους πάντες, φτάσαμε σήμερα στον διεθνή εναγκαλισμό με μια “μετριοπαθή αντιπολίτευση” που “δεν είναι και τόσο κακή”, στα συγχαρητήρια και στη θετική αποτίμηση. Η ριζική αλλαγή θέσης και η χειραγώγηση της κοινής γνώμης βασίζονται στη βαθιά άγνοια των γεγονότων και στην (μόνο) θεαματική και μονόπλευρη παρουσίαση των εξελίξεων.

O Δημήτρης Σαρρής είναι  Ιστορικός, Συγγραφέας και Ξεναγός