Η Τουρκία γίνεται πιο δημοκρατική, πιο φιλελεύθερη, πιο ανοιχτή προς τον κόσμο. Η πλειονότητα των Τούρκων θέλει μία χώρα, της οποίας η δημόσια τάξη να μην διαφέρει από αυτή των κρατών της Δύσης, στην οποία τα αστικά δικαιώματα να είναι σεβαστά και οι δυνάμεις της αυθαιρεσίας να μην αψηφούν τη Δικαιοσύνη.

Ads

Της Christiane Schlötzer στην Süddeutsche Zeitung της 14.09.2010

Με μεγάλη πλειοψηφία οι Τούρκοι αποφάσισαν (στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση) υπέρ ενός εκσυγχρονισμού της χώρας τους.

Τόσο ελεύθερη και συνειδητοποιημένη – όσο υπόσχεται τώρα η εγκριθείσα συνταγματική μεταρρύθμιση – ήθελε πάντα η Ευρώπη την Τουρκία. Όλα είναι λοιπόν πλέον εντάξει; Μάλλον όχι. Όσο ξεκαθαρίζει η στάση της Τουρκίας (καθώς απελευθερώνεται από παλιά δεσμά) άλλο τόσο διχασμένη είναι η Ευρώπη απέναντι στο είδος της σχέσης που επιθυμεί μαζί της.

Η κυβέρνηση του Recep Tayyip Erdogan μπορεί να βάλει στη θέση τους πολιτικά υπερκινητικούς στρατηγούς, να επιτρέψει τη χρήση της κουρδικής γλώσσας στην κρατική τηλεόραση και να ξεπεράσει όλα τα ευρωπαϊκά κράτη σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης – όπως ακριβώς ζητάει η Ε.Ε. Όλα, όμως, τα παραπάνω ελάχιστα ωφελούν την Τουρκία στις Βρυξέλλες.

Οι διαπραγματευτές στις ενταξιακές συνομιλίες μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας έχουν ουσιαστικά αποσυρθεί. Ολόκληρα διαπραγματευτικά κεφάλαια παραμένουν κλειστά εξαιτίας του βέτο της Κύπρου (εξαιτίας της αντιπαράθεσης για το διχοτομημένο νησί), της Ελλάδας (από αλληλεγγύη προς την Κύπρο) ή της Γαλλίας, η οποία έχει σοβαρούς προβληματισμούς ως προς το εάν η Τουρκία έχει θέση στην Ευρώπη.

Εάν δεν γίνει κάποιο πολιτικό θαύμα, μπορούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις κάλλιστα να παγώσουν το 2011, καθώς δεν θα υπάρχει πια αντικείμενο συζήτησης.

Ο ενθουσιασμός για την Ε.Ε. έχει ατονήσει στην Τουρκία εδώ και κάποιο διάστημα. Ακόμη και μεταξύ ένθερμων υποστηρικτών της Ευρώπης κυριαρχεί στο μεταξύ η αίσθηση ότι ό, τι και να κάνει η χώρα τους, αυτό δεν θα είναι αρκετό για την Ε.Ε. Το κλίμα αυτό είναι επικίνδυνο, επειδή μπορεί να οδηγήσει σε πολιτική μοιρολατρία.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος φανερώνει ευτυχώς κάτι άλλο: Μία αχτίδα ελπίδας ότι το πνεύμα της Ευρώπης συνεχίζει να φέγγει στην Τουρκία.

Το τουρκικό εκλογικό σώμα αποδείχθηκε πιο ώριμο από τους αντιπάλους της συνταγματικής μεταρρύθμισης, οι οποίο φοβόταν ότι με την εν λόγω αναθεώρηση η Τουρκία θα (τηλε)κατευθύνονταν πλέον από τις Βρυξέλλες.

Το «Ναι» στη συνταγματική μεταρρύθμιση δεν περιορίζεται στο στρατόπεδο του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ. Αυτό είναι σαφές. Παραμένει, ωστόσο, μία βασική αντίφαση στην Τουρκία:

Το πολιτικό κόμμα που επιλέγει με συνέπεια το δρόμο της Δύσης για τη χώρα, όπως το οραματίστηκε προ 90ετίας ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας, Κεμάλ Ατατούρκ, είναι ένα κόμμα με ρίζες στο πολιτικό Ισλάμ. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος, για τον οποίο η κεμαλική αντιπολίτευση εξοργίζεται τόσο και επιλέγει τον δρόμο του ευρωσκεπτικισμού.

Η Ευρώπη θα έπρεπε να υιοθετήσει διαφορετική στάση και να ανταμείψει την Τουρκία με τον δέοντα σεβασμό για τις προόδους που πραγματοποιεί.