Οι ευρωεκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ίσως οι πιο παράξενες που έχουν διεξαχθεί σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Πρώτον, διότι κανονικά δεν θα έπρεπε καν να γίνουν, αφού ο μόνος λόγος που έλαβαν χώρα ήταν λόγω της παράτασης της ημερομηνίας του Brexit. Δεύτερον, γιατί εξελέγησαν ευρωβουλευτές η θητεία των οποίων (σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα, τουλάχιστον) θα διαρκέσει μόλις λίγους μήνες. Τρίτον, διότι αποκλειστικό θέμα τους ήταν η… έξοδος της χώρας που τις διεξήγαγε από τον οργανισμό, στον οποίο υποτίθεται ότι θα έστελνε τους ευρωβουλευτές της. Θα έλεγε κανείς ότι μόνο σε μια χώρα με τις ιδιομορφίες της Βρετανίας θα μπορούσε να συμβεί ένα τόσο «αλλόκοτο» πολιτικό γεγονός.

Δεν είναι, επομένως, άξιον απορίας ότι τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δεν δίνουν καμία απολύτως διέξοδο ή έστω μια περισσότερο καθαρή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στη βρετανική κοινωνία αυτήν τη στιγμή. Ναι, το κόμμα του Brexit υπό τον Νάιτζελ Φάρατζ είναι πρώτο και με διαφορά, ο μεγάλης νικητής αυτών των εκλογών. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα είναι ξεκάθαρα υπέρ του Brexit και μάλιστα της «σκληρής» του εκδοχής, όπως διατείνονται οι Brexiteers; Όχι, απαντούν οι Bremainers, διότι κόμματα που τάσσονται αναφανδόν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ, όπως οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και οι Πράσινοι σημείωσαν, επίσης, σημαντική ενίσχυση της δύναμής τους.

Οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών ήταν οι Συντηρητικοί που -αναμενόμενα- υπέστησαν αληθινή συντριβή και οι Εργατικοί που πλήρωσαν την αμφίσημη στάση τους έναντι του ζητήματος που μονοπωλεί τα βρετανική πολιτικά πράγματα σε αυτήν την ιστορική συγκυρία τερματίζοντας τρίτοι. Μάλιστα, δεν λείπουν αναλύσεις, σύμφωνα με τις οποίες εάν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών ήταν αυτά ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, το στρατόπεδο του Bremain θα υπερνικούσε με μια διαφορά σχεδόν 10 μονάδων.

Πάντως, σώφρον θα ήταν να αποφεύγονται τέτοιες αναγωγές, γιατί σε ένα τόσο θολό και πολωμένο πολιτικό περιβάλλον, όσο αυτό της Βρετανίας, μάλλον δεν προσφέρονται για την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων. Το βέβαιο είναι ότι η Βρετανία βγαίνει από αυτές τις ευρωεκλογές περισσότερο διχασμένη από οποιαδήποτε χρονική περίοδο μετά το δημοψήφισμα του 2016. Αν υπήρχε μια σιωπηλή πλειοψηφία που υποστήριζε μια εκδοχή του soft Brexit, αυτή πλέον είναι τόσο σιωπηλή που πιθανόν δεν έχει πια σημασία. Το κλίμα έχει πολωθεί τόσο που ενδέχεται σοβαρά να συμπαρασύρει και τα δύο συστημικά κόμματα της χώρας.

Ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν τάσσεται πλέον ανοιχτά υπέρ μιας λαϊκής ψήφου πάνω σε οποιαδήποτε συμφωνία, είτε αυτή πάρει τη μορφή των γενικών εκλογών, είτε ακόμα και ενός δεύτερου δημοψηφίσματος. Ο λόγος είναι αφενός η μεγάλη πίεση που υφίσταται ο Κόρμπιν από την φιλοευρωπαϊκή πτέρυγα του κόμματος του και αφετέρου η μεγάλη διαρροή ψήφων υπέρ του Bremain από τους εργατικούς προς τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και τους Πράσινους. Είναι πιθανή, επομένως, μια καθαρή στροφή του Εργατικού Κόμματος υπέρ της παραμονής, με στόχο τον επαναπατρισμό των ψηφοφόρων του από τα δύο κόμματα που τάσσονται ανοιχτά υπέρ του Bremain, αλλά και για να επιφέρει πολιτικό πλήγμα στους Συντηρητικούς. Οι οποίοι, από την άλλη πλευρά, βρίσκονται ήδη σε μια πρωτοφανή εσωτερική κρίση μετά την ανακοίνωση παραίτησης της Τερέζα Μέι από την πρωθυπουργία της χώρας.

Ο χορός της διαδοχής έχει αρχίσει για τα καλά και είναι πολλοί οι παίκτες που διεκδικούν μια θέση στην κορυφή του τραπεζιού, πάντα με το βλέμμα στην επόμενη μέρα. Αντίστοιχα, λοιπόν, με την μετατόπιση των Εργατικών υπέρ του Remain, δεν μπορεί να αποκλειστεί η καθαρή μετατόπιση των Συντηρητικών υπέρ του Brexit, έστω και χωρίς συμφωνία, με στόχο την πλαγιοκόπηση του κόμματος του Φάρατζ, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να υπάρχει άλλος τρόπος να επαναπατρίσουν οι Tories ένα σημαντικό τμήμα των απωλειών τους. 

Μέσα σε όλα αυτά, ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι το γεγονός ότι προς το παρόν δεν υπάρχει στο τραπέζι μια (νέα) συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ για το Brexit και είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν ο χρόνος που απομένει ως τη λήξη της παράτασης επαρκεί για να διαμορφωθεί κάτι τέτοιο. Το σχετικό νομοσχέδιο της Συμφωνίας Αποχώρησης που σκόπευε να φέρει στο Κοινοβούλιο η υπό παραίτηση Βρετανίδα πρωθυπουργός έχει μείνει στο συρτάρι, για να το διαχειριστεί ο/η επόμενος/η πρωθυπουργός. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι μόνο η Βρετανία σε σύγχυση.

Μετά τις ευρωεκλογές, μια τελείως νέα κατάσταση έχει αρχίσει να διαμορφώνεται στις Βρυξέλλες, χωρίς όμως να έχει κατασταλάξει ακόμα. Οι νέες ισορροπίες στο Ευρωκοινοβούλιο και στα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ δεν έχουν διαμορφωθεί ακόμα. Το παίγνιο εξουσίας και καταμερισμού των κορυφαίων θέσεων της ΕΕ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και θα είναι σκληρό -ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι ο Ευρωπαίος διαπραγματευτής του Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ, είναι μεταξύ των διεκδικητών της θέσης του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εν τω μεταξύ, οι δείκτες του ρολογιού συνεχίζουν να κινούνται αμείλικτα προς τα μεσάνυχτα -και για τους δύο πρωταγωνιστές αυτής της σύγχρονης ευρωπαϊκής τραγωδίας.

Πηγή: Ινστιτούτο ΕΝΑ