Οι δικαστικές διώξεις σε βάρος του Νίκου Ζαχαριάδη συνεχίστηκαν χωρίς σταματημό και μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου. Οπως προκύπτει από τα έγγραφα που υπάρχουν στον ποινικό του φάκελο, που κρατούσε η Υποδιεύθυνση της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών (ΥΓΑΑ), δεν πρόκειται μόνο για υποθέσεις που εκκρεμούσαν από την εποχή του Εμφύλιου Πολέμου και επανέρχονταν καθώς ο ηγέτης του ΚΚΕ ήταν φυγόδικος.

Γράφουν οι: Νικόλας Ζηργάνος, Γιώργος Πετρόπουλος, Νίκος Χατζηδημητράκος

Χειρόγραφο ένταλμα σύλληψης του Ν. Ζαχαριάδη και άλλων προσώπων. Πάνω στα ονόματα κατά καιρούς γράφονταν με κόκκινο στυλό πληροφορίες εκτέλεσης του εντάλματος |

Το μετεμφυλιακό καθεστώς αναπαρήγε διαρκώς τις ίδιες κατηγορίες και τις ανανέωνε με κάθε ευκαιρία. Τα βασικά νομοθετήματα, βάσει των οποίων αναζητούνταν ποινικές ευθύνες από τον Ν. Ζαχαριάδη ήταν το Γ΄ Ψήφισμα του 1946 και ο ΑΝ. 509 του 1947, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι στις διάφορες δικαστικές διώξεις δεν αξιοποιούνταν και το υπόλοιπο αντικομμουνιστικό, νομικό, οπλοστάσιο.

^{_{Το βούλευμα 2967 που σταμάτησε τη δίωξη των… νεκρών |}} 
 

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το προαναφερόμενο γεγονός κάθε άλλο παρά μπορεί να προκαλεί έκπληξη καθώς επρόκειτο για τον αρχηγό του ΚΚΕ, άρα και για τον κύριο υπεύθυνο -κατά το καθεστώς- όλης της δράσης του κόμματος που είχε ποινικοποιηθεί, καθώς αυτό είχε τεθεί εκτός νόμου από τα τέλη του 1947.

Ενας τέτοιος συλλογισμός δεν θα ήταν παράλογος αν οι διώξεις αφορούσαν μόνο τον Ζαχαριάδη και τα μέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ. Στην πραγματικότητα εκείνο που συνέβαινε ήταν το εξής.
Η κρατική εξουσία στην Ελλάδα μετά τον Εμφύλιο εξαπέλυσε ένα πογκρόμ διώξεων εναντίον του συνόλου της Αριστεράς, εναντίον κάθε προοδευτικού ανθρώπου με αποτέλεσμα να θέτει σε αστυνομικές, δικαστικές και κάθε είδους περιπέτειες ακόμη και ανθρώπους που δεν συμφωνούσαν με το ΚΚΕ, που δεν συμμετείχαν στον Εμφύλιο, που ήταν γνωστή η πολιτική τους θέση και η στάση τους γενικότερα αλλά που είχαν, ενδεχομένως, κάνει το «αμάρτημα» να απαιτούν έναν στοιχειώδη εκδημοκρατισμό της κοινωνικής και πολιτικής ζωής και που δεν έβλεπαν τους κομμουνιστές με όρους πολιτικού ρατσισμού.

^{_{Εγγραφο της Υποδιεύθυνσης Γενικής Ασφάλειας Αθηνών (4-10-1951) που ενημερώνει ότι ο Ζαχαριάδης και άλλοι κατηγορούμενοι βρίσκονται στις σοσιαλιστικές χώρες |}} 
 

Στο πλαίσιο αυτό κάθε φορά που ασκούνταν διώξεις σε βάρος αυτών των ανθρώπων, μαζί τους, πρώτοι διωκόμενοι στις σχετικές λίστες ήταν ο Νίκος Ζαχαριάδης και η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ηταν τέτοια η μανία καταδίωξης και γινόταν, φαινομενικά, τόσο πρόχειρα, που στα εντάλματα συλλήψεων και στα δικαστικά βουλεύματα που ακολουθούσαν αναγράφονταν λανθασμένα στοιχεία ανθρώπων.
Αλλοι κατηγορούνταν χωρίς οι αρχές να γνωρίζουν το πραγματικό ή το πλήρες όνομά τους, πολλοί αναγράφονταν με το ψευδώνυμο που είχαν στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, ενώ ανάμεσα στους κατηγορούμενους βρίσκονταν ακόμη και νεκροί των οποίων ο θάνατος είχε γίνει παγκοίνως γνωστός. Στον ποινικό φάκελο του Νίκου Ζαχαριάδη υπάρχουν όλα τα αποδεικτικά στοιχεία. Πριν όμως περάσουμε σε αυτά θα παραθέσουμε εν συντομία κάποια από τα έγγραφα δίωξης του ηγέτη του ΚΚΕ.

– Στις 17/9-1951 εκδίδεται από τον 7ο Ανακριτή του 7ου τμήματος Πλημμελειοδικών Αθηνών ένταλμα σύλληψης των Ν. Ζαχαριάδη, Δ. Παρτσαλίδη, Μ. Πορφυρογένη, Β. Μπαρτζιώτα, Χρ. Χατζηβασιλείου, Δ. Βλαντά, Α. Τζήμα, Μάρκου Βαφειάδη και Β. Νεφελούδη, για αδικήματα όπως, φόνοι, ληστείες, εγκλήματα εσχάτης προδοσίας κ.α. Το ένταλμα αυτό, όπως θα δούμε στη συνέχεια -παρουσιάζοντας το σχετικό βούλευμα 2652 που ακολούθησε- είναι αρκετά περιορισμένο σε σχέση με τον αριθμό των προσώπων στα οποία αρχικά απαγγέλθηκαν κατηγορίες.

^{_{Το φύλλο της εφημερίδας «Απογευματινή» (2-9-1953) με την επίμαχη συνέντευξη του Νίκου Ζαχαριάδη |}} 
 

Αυτό και μόνο το γεγονός μάς πείθει ότι τα εντάλματα σύλληψης που κατά καιρούς εκδόθηκαν σε βάρος του Ζαχαριάδη και άλλων ηγετών του ΚΚΕ κάθε άλλο παρά αποτυπώνουν το εύρος της δικαστικής δίωξης σε βάρος προσώπων. Μπορεί στο ένταλμα που έχουμε εμείς στα χέρια μας να φαίνεται ένα ή δέκα πρόσωπα, αλλά η δίωξη να αφορούσε πολύ περισσότερους.

■ Στις 22-10-1951 εκδίδεται άλλο ένταλμα σύλληψης σε βάρος των Ν. Ζαχαριάδη, Γ. Ιωαννίδη, Δ. Παρτσαλίδη, Β. Μπαρτζιώτα, Π. Ρούσο, Λ. Στρίγγο, Δ. Βλαντά, Γ. Βοντίτσιο-Γούσια, Γ. Ερυθριάδη, Αχ, Μπλάνα, Μιλτ. Ζαχαράτο, Ν. Αραμπατζή, Ν. Κανακαρίδη, Δ. Βατουσιανό, Π. Μαυρομάτη, Α. Παρτσαλίδη, Αλέγκρα Καπέτα με τις κατηγορίες περί διέγερσης στάσης, απόσπασης μέρους του όλου της επικρατείας κ.λπ..
■ Στις 18/1/1952 ο ανακριτής του 3ου τμήματος Πλημμελειοδικών Αθηνών εκδίδει ένταλμα σύλληψης του Ν. Ζαχαριάδη και άλλων 47 προσώπων για παράβαση του Γ΄ Ψηφίσματος.
■ Στις 8/8/1952 εκδίδεται ένταλμα σύλληψης του ηγέτη του ΚΚΕ βάσει του βουλεύματος 2967 του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθήνας. Το βούλευμα αυτό θα μας απασχολήσει στη συνέχεια.
■ Τέλος, στις 24-2-1954 διατάσσεται η σύλληψη του Ν. Ζαχαριάδη βάσει του 983/22-2-1954 βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθήνας. Το βούλευμα αυτό έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου του 1953 η εφημερίδα «Απογευματινή» δημοσίευσε συνέντευξη του Ν. Ζαχαριάδη, την οποία είχε πάρει ο δημοσιογράφος Β. Τσιμπίδαρος, ο οποίος βρέθηκε με δημοσιογραφική αποστολή στο Βουκουρέστι.

Τα φύλλα της εφημερίδας με τη συνέντευξη αμέσως κατασχέθηκαν και ασκήθηκε δίωξη σε βάρος των υπευθύνων της: του δημοσιογράφου Β. Τσιμπίδαρου, του διευθυντή Σάββα Κωνσταντόπουλου και του διευθυντή Τυπογραφείου Βασίλη Αραγιάννη.

Κατηγορία επίσης απαγγέλθηκε σε βάρος του Ν. Ζαχαριάδη και του Σταύρου Κασιμάτη, μέλους τότε τού Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ, για παράβαση του Α.Ν. 509/1947. Με το βούλευμα 983/22-2-1954 οι τρεις της «Απογευματινής» αθωώθηκαν ενώ η κατηγορία σε βάρος των ηγετών του ΚΚΕ παρέμεινε.

Κυνηγούσαν ακόμα και νεκρούς

Ας περάσουμε όμως σε μια πιο συγκεκριμένη εικόνα της βιομηχανίας διώξεων στη μετεμφυλιακή περίοδο αξιοποιώντας ορισμένα από τα στοιχεία του φακέλου του Ν. Ζαχαριάδη. Το βούλευμα 2967/1-8-1952 του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθήνας που υπάρχει στον φάκελο αποτελείται από 20 σελίδες. Είναι αντίγραφο του αρχικού (που μάλλον θα βρίσκεται σε κάποιο δικαστικό αρχείο) και καθόλου ευκολοδιάβαστο.
Απ’ όσα μπορεί να διαβάσει κανείς αντιλαμβάνεται ότι σε αρχικό στάδιο απαγγέλθηκαν κατηγορίες σε πλήθος ανθρώπων. Στην προτελευταία σελίδα του βουλεύματος διαβάζουμε ότι το Συμβούλιο Εφετών «παύει οριστικώς τη δίωξιν των: 1) Γεωργ. Σιάντου, 2) Ιώαν. Σοφιανόπουλου, 3) Νικ. Αραμπατζή, 4) Χρύσας Χατζηβασιλείου ή Παπαβασιλείου, 5) Ι. Ζεύγου ή Ζέβγου ή Ταλαγάνη, 6) Βασ. Μαρκεζίνη, 7) Βασ. Γκιζέλη και 8) Δημ. Παπαρήγα επί τη αυτή ως άνω πράξει».

Ολοι οι αναφερόμενοι, πλην του Σοφιανόπουλου, ήταν ηγετικά και υψηλόβαθμα στελέχη του ΚΚΕ. Ο Σοφιανόπουλος, κεντρώος πολιτικός, δεν είχε λάβει μέρος στον Εμφύλιο Πόλεμο, είχε νόμιμη πολιτική δράση αμέσως μετά και είχε πεθάνει από τον Ιούλιο του 1951. Παρόλα αυτά βρέθηκε κατηγορούμενος!

^{_{Το βούλευμα 983/22-2-1954 για την υπόθεση της «Απογευματινής» |}} 
 

Ο Σιάντος, που επίσης βρέθηκε κατηγορούμενος, είχε πεθάνει από το 1947 όταν το ΚΚΕ ήταν νόμιμο και η κηδεία του έγινε με την συμμετοχή πλήθους κόσμου. Δημοσιεύματα για τον θάνατό του, σε μεγάλη έκταση φιλοξενήθηκαν στον Τύπο της εποχής. Κι όμως πέντε χρόνια μετά το καθεστώς τον δίκαζε!

Ο Παπαρήγας δολοφονήθηκε στη Γενική Ασφάλεια Αθηνών το 1949. Ο Γιάννης Ζέβγος δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Μάρτη του 1947. Η δολοφονία του έγινε τεράστιο θέμα. Νεκροί τέλος ήταν και οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι όταν το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών έγραφε το βούλευμά του γι’ αυτούς!

Ενα άλλο βούλευμα, το οποίο θα παραθέσουμε ολόκληρο στη συνέχεια, είναι το υπ’ αριθμ. 2652 της 25ης Ιουνίου 1952. Στο βούλευμα αυτό φαίνεται πως κυνηγήθηκαν αστυνομικά και δικαστικά ο Θωμάς Αποστολίδης, παλιός Γραμματέας του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας, ο οποίος είχε εκτελεστεί από τους Γερμανούς τον Σεπτέμβριο του 1944 καθώς και πλήθος πολιτικών και στρατιωτικών στελεχών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ που δεν είχαν εμπλοκή στον εμφύλιο πόλεμο.

Το βούλευμα έχει, επίσης, πλήθος μαργαριταριών. Γράφει λάθος πολλά ονόματα, άλλα τα γράφει όχι ολόκληρα και ορισμένα πρόσωπα αναφέρονται με τα ψευδώνυμα που είχαν στην Εθνική Αντίσταση (Κίκιτσας, Λευτεριάς κ.ά.). Εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι οι δικαστικές διώξεις μετά τον εμφύλιο στήνονταν στο πόδι. Αυτή είναι μία εκδοχή που έχει βάση. Το κυριότερο κατά τη γνώμη μας που επιδίωκε το καθεστώς με αυτές τις πρακτικές ήταν να περάσει ένα κλίμα τρομοκρατίας μέσα στην κοινωνία: Σας ξέρουμε-δεν σας ξέρουμε θα σας κυνηγάμε ώς τον άλλο κόσμο!

^{_{Πρώτη σελίδα του βουλεύματος 2652 της 25ης Ιουνίου 1952 που δημοσιεύουμε ολόκληρο |}} 

Ενα ασύλληπτο δικαστικό ντοκουμέντο

«Βούλευμα Αριθμ. 2652
Το Συμβούλιον των εν Αθήναις Πλημμελειοδικών
Συγκείμενον εκ των δικαστών……………………
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Ιδόν και τα άρθρα 309, 310, 313 και 315 του Κώδικος Ποιν. Δικονομίας

Παραπέμπει ενώπιον του ακροατηρίου του κατά το Ψήφισμα της 16/29 Δεκεμβρίου 1924 Ειδικού Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών τους Κατηγορουμένους: 1) Νικόλαον Ζαχαριάδην, 2) Δημήτριον Παρτσαλίδην, 3) Μιλτιάδην Πορφυρογέννη, 4) Βασίλειον Μπαρτζώκαν (σ.σ. Πρόκειται για τη Β. Μπαρτζιώτα), 5) Χρύσαν Παπαβασιλείου (σ.σ. Πρόκειται για τη Χρύσα Χατζηβασιλείου), 6) Δημήτριον Βλαντήν (σ.σ. Πρόκειται για τον Δ. Βλαντά), 7) Ανδρέαν Τζήμαν, 8) Μάρκον Βαφειάδην, 9) Βασίλειον Νεφελούδην, 10) Πέτρον Ρούσσον, 11) Ιωάννην Ιωαννίδην, 12) Αθανάσιον Χατζήν, 13) Λεωνίδα Στρίγγον, 14) Κωνσταντίνον Θέον, 15) Ελευθέριον Αποστόλου, 16) Πλουμίδην, αγνώστου κυρίου ονόματος, (σ.σ. Πρόκειται για τον Νίκο Πλουμπίδη) 17) Κωνσταντίνον Καραγιώργην, 18) Πέτρον Κόκκαλην και 19) Αποστολίδην, αγνώστου κυρίου ονόματος. (σ.σ. Μάλλον πρόκειται για τον Θωμά Αποστολίδη που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς τον Σεπτέμβριο του 1944), άπαντας τέως κατοίκους Αθηνών και ήδη αγνώστου διαμονής και αγνώστων λοιπών στοιχείων ταυτότητος ίνα δικασθώσιν:

^{_{Ενταλματα σύλληψης που προηγήθηκαν του βουλεύματος 2652 |}} 
 

Α) ως υπαίτιοι του ότι εν Αθήναις, τη λοιπή Ελλάδι και τω εξωτερικώ από της 18ης Ιουνίου 1946 μέχρι της 8ης Ιουλίου 1950 δια πλειόνων πράξεων συνιστώσων εξακολούθησιν ενός και του αυτού εγκλήματος εξετέλεσαν από κοινού μετ’ άλλων αγνώστων την κατωτέρω αξιόποινον πράξιν ήτοι θέλοντες να αποσπάσωσιν μέρος εκ του όλου της επικρατείας, τας βορείας τουτέστι, του κράτους Επαρχίας Μακεδονίαν κ.λπ. εις ας αποπειρώντο εκάστοτε και βιαίως δι’ ενόπλων δυνάμεων να εγκατασταθώσιν, ίνα χρησιμοποιήσωσι περαιτέρω ταύτας ως βάσιν εξορμήσεως προς πολιτικήν, οικονομικήν και κοινωνικήν καθυπόταξιν της υπολοίπου χώρας και πρόσδεσιν αυτής εις το άρμα των λεγόμενων χωρών του Σιδηρού Παραπετάσματος, συνωμόσας διήγειραν στάσεις, συνεννοήθησαν με ξένους (Βουλγάρους κ.λπ.), κατήρτισαν ενόπλους ομάδας και έλαβον μετοχήν εις τοιαύτας προδοτικάς ενώσεις και

^{_{Δεξιά με κόκκινο στυλό και μολύβι γράφονται οι αριθμοί φακέλων των προσώπων που αφορά το ένταλμα|}} 
 

Β) ως υπαίτιοι του ότι εν Αθήναις, τη λοιπή Ελλάδι και τω εξωτερικώ από της 27 Δεκεμβρίου 1947 μέχρι τη 15η Ιανουαρίου 1952 δια πλειόνων πράξεων συνιστώσων εξακολούθησιν ενός και του αυτού εγκλήματος εξετέλεσαν από κοινού μετ’ άλλων αγνώστων την κατωτέρω αξιόποινον πράξιν, ήτοι επεδίωξαν την εφαρμογήν κομμουνιστικών ιδεών εχουσών έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων τουτέστιν δι’ επανάστασεως, ανατροπήν του πολιτεύματος και του κρατούντος κοινωνικού συστήματος και ενήργησαν υπέρ της εφαρμογής των ιδεών τούτον προσυλητισμόν δια προπαγάνδας και μετέσχον της τοιαύτης πράξεως ως αρχηγοί, δόντες αυτοί πρώτοι αφορμήν εις την εγκληματικήν ταύτην ένωσιν και φέροντες αυτήν εις πέρας, συντρέχουσι δε δ’ αυτούς ιδίως βαρίαι περιπτώσεις, άτε της μεν πράξεων εν όλω εκτελεσθείσης εν δημοσίοις τόποις παρόντων πολλών, ως και δια του Τύπου, του δε προσηλυτισμού ειδικότερον ενεργηθέντος και δια χρημάτων και απευθυνθέντος και προς ανήλικους, στρατιωτικούς εν γένει και δημοσίους λειτουργούς.

Αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να γίνει κατηγορία κατά των κατηγορουμένων 1) Σαράφη Στέφανου, 2) Παπασταματιάδου, 3) Μίχου, 4) Νάση, 5) Μάντακα, 6) Νεόκοσμου Γρηγοριάδου, 7) Αυγερόπουλου, 8) Χατζημιχάλη, 9) Ανδρέου Μούντριχα, 10) Λευτεριά, 11) Μπουκουβάλα, 12) Κίκιτσα, 13) Υψηλάντου, 14) Πασάνη (σ.σ. εννοεί Λασάνη), 15) Γεωργαλά, 16) Φώκου, 17) Αλκιβιάδου Λούλη, 18) Αλέξανδρου Σβώλου, 19) Μαρίας Σβώλου, 20) Ηλία Τσιριμώκου, 21) Αγγελόπουλου, 22) Μπεναρόγια, 23) Στρατή, 24) Ασκούτση, 25) Κωνσταντίνου Γαβριηλίδου, 26) Κρητικά, 27) Μιχαήλ Κύρκου, 28) Πασαλίδου, 29) Πρωιμάκη, 30) Πρώην Μητροπολίτου Κοζάνης Μιχαήλ, 31) Πρώην Μητροπολίτου Ηλείας Χρύσανθου, 32) Ιωάννου Σοφιανόπουλου, 33) Ιωάννου Κορδάτου, 34) Σεραφείμ Μάξιμου, 35) Βοραζάνη, 36) Κων. Μπένση, 37) Πελτέκη, 38) Πετμεζά, 39) Καρτάλη, αγνώστων λοιπών στοιχείων ταυτότητος, κατοίκων Αθηνών, επί παραβάσει του άρθρο 1, παρ. 1 του Γ/1946 Ψηφίσματος τελεσθείση εν Αθήναις, τη λοιπή Ελλάδα και τω εξωτερικώ κατά το μήνα Ιούνιον 1946 και β) επί παραβάσει του άρθρου 2 του 509/1947 Α. Νόμου τελεσθείση, κατά τους αυτούς τόπους κατά μήνα Δεκέμβριον.-

Κηρύσσει απαράδεκτον την ποινικήν δίωξιν κατά του κατηγορουμένου Παντελή Σ. Καραγκίτση ή Σίμου, καπνεργάτου κατοίκου Αθηνών, α) επί παραβάσει του άρθρ. 1 του Γ/1946 ψηφίσματος τελεσθείση εν Αθήναις από του μηνός Ιουνίου 1946 μέχρι του μηνός Ιουλίου 1948 και β) επί παραβάσει του άρθρο 2 του 509.1947 Α. Νόμου τελεσθείση εν Αθήναις από του μηνός Δεκεμβρίου 1947 μέχρι του μηνός Ιουλίου 1948.
Διατάσσει την διάρκειαν της ισχύος των υπ’ αριθ. 50/1951, 4/1952 και 12/1952 ενταλμάτων συλλήψεως εκδοθέντων υπό του Ανακριτού 7ου Τμήματος Αθηνών κατά των κατηγορουμένων: 1) Νικολάου Ζαχαριάδου, 2) Δημητρίου Παρτσαλίδου, 3) Μιλτιάδου Πορφυρογέννη, 4) Βασιλείου Μπαρτζώκα (σ.σ. Πρόκειται για τη Β. Μπαρτζιώτα), 5) Χρύσας Παπαβασιλείου (σ.σ. Πρόκειται για τη Χρύσα Χατζηβασιλείου) 6) Δημητρίου Βλαντά, 7) Ανδρέου Τζίμα, 8) Μάρκου Βαφειάδη, 9) Βασιλείου Νεφελούδη, 10) Πέτρου Ρούσσου, 11) Ιωάννου Ιωαννίδου, 12) Αθανασίου Χατζή, 13) Λεωνίδου Στρίγγου, 14) Κωνσταντίνου Θέου, 15) Ελευθερίου Αποστόλου, 16) Πλουμίδου (σ.σ. Πρόκειται για τον Νίκο Πλουμπίδη), 17) Κωνσταντίνου Καραγιώργη, 18) Πέτρου Κόκκαλη και 19) Αποστολίδη, την σύλληψίν των και ταύτης επιτευχθησομένης την προφυλάκισίν των, μέχρις οριστικής εκδικάσεως της προκειμένης κατά των κατηγορίας.

Επιβάλλει τα δικαστικά έξοδα και τέλη, δια τας απαλλακτικάς του παρόντος διατάξεις, εις βάρος του δημοσίου.
Απεφασίσθη και εγένετο Αθήναι τη 17 Ιουνίου 1952 και εξεδόθη αυτόθι τη 25η Ιουνίου 1952
Ο Πρόεδρος Ο Γραμματεύς
Κ. Ζαχαρής Κων. Παπαντωνίου»

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών