«Γεια σου όμορφη… πάρε με μακριά … οι άνθρωποι… να λένε… να μια άλλη Ευρώπη.»

Πόση σχέση έχουν το παρτιζάνικο ιταλικό τραγούδι Bella ciao που έγινε γνωστό από τα Ουράλια ως το Γιβραλτάρ και χαρακτήρισε τον αγώνα ενάντια στον φασισμό και υπέρ της ελευθερίας των λαών και το ιταλικό πολιτικό κίνημα L’altra Europa con Tsipras που έκανε την εμφάνισή του στις περσινές Ευρωεκλογές; Εκ πρώτης όψεως είναι η Ιταλική τους ρίζα και με μια δεύτερη ματιά η Ευρωπαϊκή τους διάσταση, καθώς και οι Αριστερές καταβολές τους. Πέραν τούτων δεν φαίνεται να υπάρχουν άλλες σχέσεις, όμως η ελευθερία ενός άρθρου «επιτρέπει» τη «μίξη» φράσεων για τη διαμόρφωση μιας νέας «πρότασης», Ευρωπαϊκής, πανανθρώπινης και όμορφης!

Γιατί πως αλλιώς μπορούμε να δούμε την Ευρώπη; Φαιά; Σκοτεινή; Σκυθρωπή; Διαμελισμένη; Ασύδοτη; Ανάλγητη; Θα πείτε… τέτοια δεν είναι; Σύμφωνοι. Αλλά εμείς που είμαστε; Που στεκόμαστε; Αν είναι τέτοια, ποια είναι η δική μας ευθύνη; Πόσο έχουμε συμβάλει στη μετάλλαξή της από «Doctor Jekyll» σε «Mister Hyde»; Ο «Frankenstein» που φτιάχτηκε είναι προϊόν της δικής μας επιλογής ή είναι το αποτέλεσμα της αδιαφορίας μας;

Δεν έχουμε παρά να επιλέξουμε. Η Ευρώπη που βιώνουμε, το έκτρωμα που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, είναι αυτό που θέλουμε και αυτό που σκεφτόμαστε να «αφήσουμε» στην επόμενη γενιά; Τίποτα δε συμβαίνει εφ’ εαυτού του ή τυχαία. Τα πάντα έχουν το λόγο τους, έχουν έναν σκοπό. Αν ο γείτονά μας είναι ο εχθρός, τότε κοιτάμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Αν ευχόμαστε να ψοφήσει η κατσίκα του διπλανού, γιατί δεν έχουμε εμείς, τότε εκείνος που ελέγχει τα κοπάδια εύχεται να συνεχίσουμε να τρωγόμαστε μεταξύ μας. Εκείνο που φοβίζει την εξουσία είναι η πιθανότητα να πιάσει ο ένας το χέρι του αλλουνού για να φτιάξουν τον κοινό τους δρόμο. Τότε ο διεκδικητικός βηματισμός κρίνεται επικίνδυνος και τα όπλα του κατεστημένου τίθενται σε ετοιμότητα.

Η Γαλλική Επανάσταση έθεσε τρία προτάγματα: Liberté, Egalité, Fraternité. Πέρασαν πάνω από δύο αιώνες και η ελευθερία παραμένει αιτούμενη (πόσο ελεύθεροι είμαστε να επιλέγουμε τη ζωή που θέλουμε;), η ισότητα είναι σχετική (πόσο ίσοι είμαστε μεταξύ μας;) και η αδελφότητα χειμάζεται μεταξύ Eurogroup και Συνόδων Κορυφής. Ζούμε σε μια -προσχηματική και τεχνητά συγκολλημένη- «Ενωμένη Ευρώπη», φοβόμαστε όμως να κυκλοφορούμε ελεύθερα, οι ανισότητες Βορρά-Νότου εντείνονται και η αδελφότητα των λαών είναι μια θλιβερή ιστορία. Είναι μια Ευρώπη με κυρίαρχους πολιτικούς χωρίς όραμα και συνείδηση, με μισαλλόδοξα μέσα ενημέρωσης που γιγαντώνονται μέσω εκπομπών σκουπίδια και εμετικών αναλύσεων και με τον διάχυτο ρατσισμό να κρατάει τους ορίζοντες κλειστούς. Αυτά και εκείνα, δίνουν τόνο και χρώμα.

Είναι αυτό που θέλουμε, που επιζητούμε; Μια αθλιότητα χωρίς τέλος, όπως έλεγε ο Μαρξ; Μια αθλιότητα που πρέπει να τελειώσει. Δεν θα είναι το τέλος της Ευρώπης, αλλά του μορφώματος που φτιάχτηκε και επιβλήθηκε ετσιθελικά. Οι φυγόκεντρες δυνάμεις ενισχύονται και πληθαίνουν. Είναι ασύνταχτες, διάσπαρτες και πολύμορφες. Κάποιες έχουν γκρίζα χρώματα, άλλες φορούν τις εθνικές τους φορεσιές, ενώ οι λιγότερο προβεβλημένες μιλάνε για λαϊκή συμμετοχή και συνύπαρξη των λαών. Οι τελευταίες αναπτύχθηκαν δυναμικά στη χώρα μας, αλλά κινδυνεύουν να χαθούν στα Brussels Groups και στην τηλεοπτική πολυγλωσσία αγχωμένων πολιτικών για δημοσιότητα.

Οι λαϊκές δυνάμεις υπάρχουν και αλλού, υπάρχουν σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Όσο μένουν μονάχες τους, τόσο περισσότερο θα ατονούν και θα χαθούν στη Γερμανική επέλαση. «Γεια σου όμορφη Ευρώπη». Δεν θα σε αφήσουμε να ασχημύνεις, γιατί τότε θα είναι το τέλος σου. Bella ciao un’altra Europa!

* Ο Γιάννης Μάρκοβιτς κατέχει διδακτορικό δίπλωμα στο μάνατζμεντ (Aston Business School, Βρετανία) και είναι οικονομικός επιθεωρητής στο Υπουργείο Οικονομικών.