Είπεν -κατά το είπεν ο Θεός- απευθυνόμενος στο πανελλήνιο ο προσφιλής εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού Covid-19: «Έχω να πάω σε καφετέρια και εστιατόριο από τον Φεβρουάριο…».

Από τον περασμένο Μάιο ωστόσο η αρμόδια Πολιτεία (κατόπιν εισηγήσεων της προαναφερόμενης Επιτροπής στην οποία ο κ. καθηγητής μετείχε) επέτρεψε την λειτουργία χιλιάδων Καταστήματα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος ( Κ.Υ.Ε.), τα οποία λειτουργούσαν έως χθες στην επικράτεια, με όρους και προϋποθέσεις, των οποίων η τήρηση δηλούνταν επιβεβαιωμένα πως θα επέβαινε ασφαλής για το καταναλωτικό κοινό. Από την εκτίμηση της λειτουργίας αυτής, την αστυνομική επιτήρηση και την κοινή λογική απεδείχθη ότι οι αναφερόμενες παραβιάσεις των μέτρων υπήρξαν «μετρημένες» και ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι εν λόγω επιχειρήσεις τήρησαν τόσο το «γράμμα», όσο και το «πνεύμα» του Νόμου. Για τις υπόλοιπες -παραβατικές- επιβλήθηκαν οι προβλεπόμενες –αυστηρές- κυρώσεις.

Η ως άνω ρήση του κ. καθηγητή βρίθει από τους προσωπικούς του αναστοχασμούς. Τους ανα-στοχασμούς αυτούς οφείλουμε να παραβλέψουμε ως παγερά αδιάφορους οι πάντες! Άλλωστε κατά στοιχειώδη τήρηση των κανόνων κοσμιότητας ο ίδιος όφειλε να μην αναφερθεί σε αυτούς και δεν είναι άλλωστε και η μόνη φορά… Παρέλκει να υπογραμμίζει ο καθείς μας (από του θώκου του) τις προσωπικές του επιθυμίες ή γούστα, όπως εάν παραδείγματος χάριν επισκέφτηκε ή όχι εργαστήριο δερματοστιξίας ή οίκο ανοχής κατά το προαναφερθέν χρονικό διάστημα! Όποιος πραγματοποίησε τέτοια επίσκεψη, γιατί επιτρεπόταν (όπως πράγματι οι προαναφερόμενες υπηρεσίες υγειονομικού ενδιαφέροντος επιτρέπονταν) από τους τεθειμένους κανόνες, καλώς την έπραξε!

Παρέλκει εν προκειμένω η κριτική τού ηθικώς πράττειν ή όχι!

 Άλλωστε η ηθική μετά από παρόμοιους αναστοχασμούς πνίγεται σ’ αχαρτογράφητα και μάλλον δυσώδη νερά, αν αναλογιστεί κανείς το νοητικό «τσουβάλιασμα» που επιφυλάσσει στην αντιμετώπιση εκατοντάδων χιλιάδων σκληρά εργαζόμενων, μαγαζατόρων, σερβιτόρων, μουσικών, τραγουδιστών, παρκαδόρων, λαντζέρηδων και συναφών επαγγελμάτων! Επαγγελμάτων που αντιμετωπίζονται με πρωτοφανή απαξία ως «μπαγαπόντικα», αποτελούμενα εξ «υπονομευτών» της δημόσιας υγείας και εμφανιζόμενα ως εν δυνάμει επικίνδυνα για τη «δημόσια ασφάλεια»!

Πλέον τούτων, το ζήτημα των ως άνω δηλώσεων του καθημερινού μας παραστάτη κι επικεφαλής των λοιμοξιωλόγων έχει μια παρεπόμενη βέβαια, αλλά ουσιώδη σημασία. Αν ο ίδιος θεωρούσε επικίνδυνη την επίσκεψη και παραμονή πολιτών σε καφενεία και εστιατόρια, καθώς εγκυμονούσαν κινδύνους, γιατί δεν απέτρεψε την λειτουργία τους; Γιατί δεν προειδοποίησε τους πάντες για τους κινδύνους αυτούς; Γιατί εξέθεσε τους εργαζόμενους και τους θαμώνες αυτών στον μέγα κίνδυνο;

Γιατί εντέλει παραβλέποντας τον θεσμικό, αλλά και ιατρικό –ηθικό του ρόλο επέτρεψε τη λειτουργία τους, και ήτοι την επί μακρόν διατήρηση της διακινδύνευσης αυτής;
Η καθολική απαγόρευση των Κ.Υ.Ε. -και μάλιστα πριν από όλα τα καταστήματα της αγοράς -δεν μπορεί να καλύπτεται από την αορίστως υποδηλούμενη  επί το χείρον μεταβολή των συνθηκών! Η πανδημία δεν κόπασε, δεν σταμάτησε, δεν εξαφανίστηκε το διάστημα Μαίου –Οκτωβρίου 2020. Ήταν παρούσα, και το μέγεθος ή η έκταση αυτής ουδεμία υποστολή στην προτεραιότητα προάσπισης του δημόσιου αγαθού της υγείας επέτρεπε.

Τα προβλεπόμενα μέτρα όφειλαν να προστατεύσουν τους πολίτες από έκθεση τους στον ιό, ακόμα κι αν βρισκόταν ένα τυχαίο κρούσμα του σε οποιοδήποτε κατάστημα της επικράτειας, στο οποίο δυνητικά (θα) παρακάθονταν και άλλοι θαμώνες- πολίτες (και έως τότε μη νοσούντες).
Αν τέτοια προστασία δεν ήταν βεβαία, μήπως τότε κακώς επετράπη η λειτουργία της εστίασης, και ευθύνονται όποιοι επέτρεψαν την λειτουργία αυτή, αν μάλιστα από τα στοιχεία αποδεικνύεται ότι η λήψη μέτρων περιορισμού της διασποράς (ήτοι των έως προσφάτως ισχυόντων κανόνων), με την απόσταση, την τήρηση επιπλέον υγειονομικών κανόνων, τον περιορισμό χωρητικότητας αποδείχθηκαν ανεπαρκή, καθώς δεν αναχαίτισαν και δεν αναχαιτίζουν την επέλαση της νόσου στους συγκεκριμένους χώρους;

Όμοια αναγωγή πρέπει να γίνει και στους χώρους πολιτισμού: θέατρα, κινηματογράφους, συναυλίες, αλλά και στους χώρους λειτουργίας της Δικαιοσύνης –στα Δικαστήρια πρωτίστως.
Αλλά, όπως η απειλή της σπάθης της Δικαιοσύνης επί της κεφαλής όσων λαμβάνουν αποφάσεις και μάλιστα υπό πίεση και σε κρίσιμες ώρες φαντάζει άδικη κι ασύνετη και σίγουρα συνιστά μια κακή επιλογή, ομοίως και η οριζόντια απαγόρευση των πάντων αποτελεί –ως ένα γενικευμένο πλην φαρμάκων και τροφίμων lockdown– κάκιστη επιλογή!

Ως βάση για τη λήψη των όποιων αποφάσεων μας δεν έχουμε άλλα μέσα, εκτός από την κοινή λογική και την ανάγκη συνολικής στάθμισης των αναγκών μας ως κοινωνίας!
Επί παραδείγματι ο Άρειος Πάγος και το Εφετείο Αθηνών στεγάζονται σε σύγχρονα κτίρια με πλήθος υποδομών. Είναι πλέον ή βέβαιον ότι παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια από το ήδη καταργηθέν Ειρηνοδικείο Λεβιδίου και το καταρρέον κτίριον του…

Ομοίως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και τα αντίστοιχα Θεσσαλονίκης και Κομοτηνής, πόρρω απέχουν ως προς τις κτιριακές και λοιπές υποδομές τους από κάποιο γραφικό κι αγαπημένο κουτούκι της Πειραϊκής. Για τους λόγους αυτούς πλήρωσε αδρά άλλωστε την κατασκευή και τη συντήρηση των εν λόγω μεγάρων, ο ελληνικός λαός! Και για αυτό οφείλουμε όλοι να τα αντιμετωπίζουμε ως αυτά που πράγματι είναι, και να μην τα τσουβαλιάζουμε με άλλων λογιών άχυρα….

Και ειδικά σε χώρους όπως το Μέγαρο Μουσικής, οφείλει το Κράτος να λειτουργεί αδιάλειπτα τον πολιτισμό, έστω και διαδυκτιακά, παράγοντας ασφαλείς παραστάσεις κάθε τύπου, δημιουργώντας μια κοιτίδα σωτηρίας της τέχνης, επιτρέποντας στους καλλιτέχνες την έκφραση και την επιβίωση και στο κοινό την δια της μουσικής και θεάτρου λύτρωση!

Μ΄αυτήν την έννοια η λειτουργία των βιβλιοπωλείων είναι κι αυτή επιβεβλημένη! Γιατί βεβαίως όπως δεν μπορείς να αρνηθείς τον θεραπευτικό τους ρόλο και να κλείσεις τα φαρμακεία, δεν μπορείς να κλείσεις και τα βιβλιοπωλεία, γιατί τα βιβλιοπωλεία είναι τα φαρμακεία της ψυχής, όπως εύστοχα λέει ο Βασίλης Βασιλικός…

Ο δρόμος της δικαιοσύνης, ο δρόμος του πολιτισμού, όπως και ο δρόμος της εφαρμογής μέτρων, δεν μπορεί να χαράσσονται και να κινούνται αντιθετικά, ούτε εν παραλλήλω με τον δρόμο της «κοινής λογικής», ούτε μπορούν ακόμα περισσότερο να «πνίγονται» τσαλαβουτώντας σε εμμονές, ιδεοληψίες, υποκειμενικές στοχεύσεις και ιδιοτελή κίνητρα.

Η στάθμιση των όποιων αναγκών, έστω και έκτακτων, επ’ ουδενί επιτρέπεται να παραγνωρίζει τους δημοκρατικούς κανόνες, δηλ. τους κανόνες και τα συμφέροντα των πολλών και το βασικό συστατικό μιας δημοκρατικής πολιτείας, όπως μας έρχεται από την αθηναϊκή δημοκρατία σύμφωνα με το οποίο:

Η διαβίωση όλων των πολιτών διέπεται από νόμους διαμορφωμένους από τους ίδιους και σύμφωνα με τις κοινές πεποιθήσεις τους (δόξες) και τα κοινά τους συμφέροντα!
Υπ’ αυτό το πρίσμα ιδιαίτερα ο Πολιτισμός, αυτό το κορυφαίο επίτευγμα της δημοκρατίας οφείλει να αποτελεί μια απρόσκοπτη και βεβαίως αδιάλειπτη παροχή προς όλους, με στόχο την βελτίωση των πολιτών. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα της αθηναϊκής δημοκρατίας ότι ως πολιτισμός δεν νοούνταν ό,τι παράχθηκε σε κλειστές, βασιλικές ή τυραννικές αυλές ή ήταν κτήμα λίγων με σκοπό την βελτίωση ή την αποκατάσταση αυτών των λίγων…

Ακόμα και η χούντα θέτοντας ως υπέρτιτλο των αποφάσεων της το: «Απεφασίσαμεν και διατάσσομεν», πρόβαλε το απεφασίσαμεν σε παρελθόντα χρόνο (της περίσκεψης περί της αποφάσεως υπονοουμένης) και το διατάσσομεν σε χρόνο παρόντα. Η καθομιλουμένη δυστυχώς το μετέτρεψε σε: «Αποφασίζομεν και διατάσσομεν», απομειώνοντας και εξαφανίζοντας τον αναγκαίο ακόμα και υπό ακραίες συνθήκες χρόνο σκέψης και περισυλλογής· χρόνο που οφείλουν κυβερνώντες, αντιπολιτευόμενοι, αλλά ιδίως ο καθείς από εμάς να απολαμβάνουμε πλήρως.

Όλες αυτές οι σκέψεις γυρίζουν στο μυαλό μου, μαζί με ένα σχόλιο του καθηγητή Ηλία Μόσιαλου, πως η πανδημία δεν φαίνεται να κατέστη πρώτης τάξης ζήτημα για τον ελληνικό πολιτικό σύστημα! Έτσι εύκολα διαπιστώνεις πως καμιά περίσκεψη δεν μοιάζει να περισσεύει στις κυβερνητικές αποφάσεις για την Δικαιοσύνη, όταν μέσα δέκα(!) μέρες εκδίδονται τρεις διαδοχικές και μεταξύ τους αναιρούμενες Κ.Υ.Α.! Ή στην εφαρμογή των εκτάκτων μέτρων, σύμφωνα με τα οποία, Νομοί από το κίτρινο μέσα σε δυο μέρες πέρασαν στο κόκκινο, και μια χώρα  που λειτουργούσε με χρωματικές κλίμακες- διαβαθμίσεις αιφνιδίως βυθίστηκε στο γκρι, με αποτέλεσμα περιοχές χωρίς κρούσματα να βρεθούν αιφνιδιαστικά και αναίτια αντιμέτωπες με τις ίδιες απαγορεύσεις, που αφορούν περιοχές με εκτεταμένη διασπορά της νόσου….

Δυστυχώς ακόμα και αν γλιτώσουμε οι περισσότεροι από τον κορονοϊό -όπως πιθανά θα συμβεί- και γλιτώσουμε κι από την παράνοια που συνοδεύει τη βίαιη εισβολή του στην καθημερινότητα μας, στο τέλος του τούνελ δεν αξίζουμε να μας περιμένει απειλητική μια κοινωνία με λιγότερη δημοκρατία…