Η νίκη του ακροδεξιού υποψήφιου στις προεδρικές εκλογές της Πολωνίας, είναι το τελευταίο περιστατικό που επιβεβαιώνει την απρόσκοπτη διεθνή άνοδο της ακροδεξιάς. Είχε προηγηθεί την περασμένη εβδομάδα η Πορτογαλία, με την κατάληψη της θέσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το ακροδεξιό Chega.

Ο αξιοσημείωτος κοινός παρονομαστής και στις 2 περιπτώσεις είναι ότι οι ακροδεξιοί νικητές είχαν πολλούς σκελετούς στη ντουλάπα τους. Ο νικητής των εκλογών στην Πολωνία, ο 42 χρόνος Ναβρότσκι, είναι πρώην πυγμάχος και συνδέεται με το Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης, γνωστό για την προώθηση ακραίων, εθνικιστικών εκδοχών της πολωνικής ιστορίας.

Η προεκλογική του εκστρατεία σημαδεύτηκε από δημοσιογραφικές αποκαλύψεις για μια σειρά σκανδάλων που σχετίζονται με το παρελθόν του, όπως οι σχέσεις του με τον υπόκοσμο και βίαιους οπαδούς ποδοσφαιρικών συλλόγων, ακόμη και με νεοναζί.

Το 2009 συμμετείχε σε συγκρούσεις χούλιγκαν, που ο Ναβρότσκι χαρακτήρισε “ευγενείς και αρρενωπές μορφές μάχης”. Μια πολωνική ειδησεογραφική σελίδα αποκάλυψε πρόσφατα ότι προμήθευε ιερόδουλες στους πελάτες ενός πολυτελούς ξενοδοχείου όπου εργαζόταν ως φύλακας, κάτι που ο υπερσυντηρητικός υποψήφιος αρνήθηκε.

Τον Μάρτιο, αποκαλύφθηκε ότι είχε εμφανιστεί το 2018 σε τηλεοπτική εκπομπή μεταμφιεσμένος, για να προωθήσει ένα βιβλίο που είχε γράψει ο ίδιος, με το ψευδώνυμο Tadeusz Batyr, μία βιογραφία ενός γκάνγκστερ της κομμουνιστικής εποχής.

Προσκεκλημένος να εμφανιστεί στην τηλεόραση την ίδια χρονιά που εκδόθηκε το βιβλίο, ο συγγραφέας, με το πρόσωπο μακιγιαρισμένο και τη φωνή του αλλοιωμένη, ισχυρίστηκε ότι ο κ. Ναβρότσκι τον ενέπνευσε στο έργο του. Στην πραγματικότητα, ο κ. Batyr και ο κ. Nawrocki ήταν ένα και το αυτό πρόσωπο, όπως αποκάλυψαν διάφορα μέσα ενημέρωσης. Προωθούσε το βιβλίο του μεταμφιεσμένος!

Τα ΜΜΕ αποκάλυψαν  επίσης ότι ο Ναβρότσκι είχε στην κατοχή του ένα διαμέρισμα, το οποίο δεν είχε συμπεριλάβει στη δήλωση περιουσιακής κατάστασης. Ο Ναβρότσκι  και η σύζυγος του το είχαν αγοράσει φθηνά από έναν ηλικιωμένο άνδρα με ειδικές ανάγκες, με την υπόσχεση ότι θα τον φροντίζουν στα γεράματα του. Τελικά τον εγκατέλειψαν σε έναν κρατικό οίκο ευγηρίας.

Διαβάστε: Στέλιος Κούλογλου / Ρουμανία – Πορτογαλία: Η Λερναία Ύδρα, το ΠΑΣΟΚ και η Αριστερά

Στην Πορτογαλία, το  Chega, που παραμέρισε τους Σοσιαλιστές από τη δεύτερη θέση, δεν το άγγιξε κανένα από τα σκάνδαλα που αποκαλύφθηκαν πριν τις πρόσφατες εκλογές.. Ούτε η πολύκροτη υπόθεση βουλευτή του, που κατηγορείται για συστηματική κλοπή αποσκευών στο αεροδρόμιο.

Ούτε καν από εκείνη  δημοτικού του συμβούλου στη Λισαβόνα και πρώην ταυρομάχου, που κατηγορείται για πορνεία ανηλίκου. Ο τύπος είχε παραδεχθεί ότι πλήρωσε για σεξ με ένα 15χρονο αγόρι, ενώ είχε ταχθεί δημοσίως υπέρ του χημικού ευνουχισμού των παιδόφιλων!

Που οφείλεται η ακαταμάχητη γοητεία της ακροδεξιάς, όταν μάλιστα πρόκειται αποδεδειγμένα για λαμόγια;

Ελλειψη πρότασης για τα κοινωνικά προβλήματα

Στην Πολωνία, οι εκλογές αυτής της Κυριακής ήταν μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση στην οποία τέθηκαν αντιμέτωπες δύο εντελώς διαφορετικές οπτικές για το μέλλον της δημοκρατίας στην Πολωνία. Αλλά όχι για την οικονομία και τα κοινωνικά προβλήματα.

Από τη μία πλευρά, ο Ναβρότσκι, με την εθνικιστική ρητορική του, επικριτική για την ΕΕ και επικεντρωμένη στις παραδοσιακές αξίες, ο οποίος υποσχόταν να σταματήσει την είσοδο μεταναστών και τη βοήθεια στην Ουκρανία.

Από την άλλη πλευρά, ο φιλοευρωπαίος Ράφαλ Τρασκόφσκι, δήμαρχος της φιλελεύθερης και κοσμοπολίτικης Βαρσοβίας, με ένα κεντροδεξιό πρόγραμμα.

Στα θέματα της οικονομίας, οι δύο υποψήφιοι δεν είχαν μεγάλες διαφορές.

Οι προεδρικές εκλογές είχαν επίσης μετατραπεί σε άτυπο δημοψήφισμα για τον φιλοευρωπαίο πρωθυπουργό και πρώην πρόεδρο της ΕΕ Ντόναλντ Τουσκ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πολλοί Πολωνοί είναι απογοητευμένοι από τις επιδόσεις του.

Ο Τουσκ ήρθε στην κυβέρνηση το 2023 με υψηλές προσδοκίες, υποσχόμενος να βελτιώσει θέματα ελευθεριών, όπως τα αυστηρά περιορισμένα δικαιώματα άμβλωσης στη χώρα. Η ικανότητα του να υλοποιήσει αυτές τις υποσχέσεις παρεμποδίστηκε εν μέρει από τα βέτο του υπερσυντηρητικού προέδρου.

Στην Πολωνία, ο πρόεδρος έχει περιορισμένες εξουσίες, αλλά έχει το δικαίωμα να ασκεί βέτο σε νομοθετικές πρωτοβουλίες, ακόμη και αν έχουν εγκριθεί από το κοινοβούλιο, ένα προνόμιο που ο απερχόμενος συντηρητικός πρόεδρος Ντούντα έχει χρησιμοποιήσει συχνά.

Όμως τόσο ο Τουσκ όσο και ο σύμμαχος του, ο κεντροδεξιός φιλελεύθερος υποψήφιος στις χθεσινές εκλογές δεν έχουν σοβαρές προτάσεις για τα μεγάλα οικονομικά-κοινωνικά προβλήματα:  την ακρίβεια ή τις χαμηλές τιμές των αγροτικών προϊόντων, που έχουν συμπιεστεί λόγω των εισαγωγών φθηνών ανταγωνιστικών προϊόντων από τη γειτονική Ουκρανία.

Το αποτέλεσμα ήταν η κοσμοπολίτικη, φιλελεύθερη Βαρσοβία να ψηφίζει υπέρ του φιλοευρωπαίου υποψήφιου για τις θέσεις του υπέρ του δικαιώματος των αμβλώσεων, της ελευθερίας των ΜΜΕ, της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου.

Αλλά η βαθιά, καθολική Πολωνία στις αγροτικές περιοχές υπέρ του συντηρητικού αντιπάλου του, που κινδυνολογεί ότι οι ξένοι θα πάρουν τις δουλειές, οι Βρυξέλλες θα διαλύσουν τη γεωργία και λίγες μέρες πριν τις εκλογές, συναντήθηκε στον Λευκό Οίκο με τον Ντόναλντ Τραμπ (κεντρική φωτό του άρθρου).

Οι παρεμβάσεις του τελευταίου ενισχύουν  επίσης τους ανά τον κόσμο ακροδεξιούς: δεν είναι πλέον περιθωριακοί, αφού τους υποστηρίζει και ο πρόεδρος της υπερδύναμης. Τι κι αν έχουν κλέψει ή πει ψέμματα; Ο Τραμπ λέει περισσότερα.

Η ψήφος διαμαρτυρίας κατά του κατεστημένου

Όπως και στην Πορτογαλία έτσι και στην Πολωνία η υπερψήφιση των ακροδεξιών δεν σημαίνει υιοθέτηση του συνόλου των θέσεων τους. Είναι σε μεγάλο βαθμό ψήφος διαμαρτυρίας κατά των κατεστημένων κομμάτων που εκφράζουν «το σύστημα».

Οι αποκαλύψεις για τα βιογραφικά και το ποιον των ακροδεξιών και οι προειδοποιήσεις για την καταστροφή που θα φέρουν, δεν φοβίζουν τους οργισμένους ψηφοφόρους. Έχουν ήδη υποστεί αρκετές καταστροφές από τα κυρίαρχα κόμματα.

Οι επιθέσεις των κυρίαρχων ΜΜΕ, όπως έγινε στην Πολωνία, μάλλον ενισχύουν την οργή παρά αποθαρρύνουν τους ψηφοφόρους που θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα.

Καλώς ή κακώς, αλλά αυτό συμβαίνει, πολλοί  θεωρούν και τους «επίσημους» πολιτικούς λαμόγια με γραβάτα. Προτιμούν να ψηφίσουν τα αυθεντικά.