Πρόκειται για μια θλιβερή σκέψη για τα συνδικάτα της Ευρώπης. Σε όλη τη μακρά και επώδυνη ιστορία της κρίσης στην Ευρωζώνη από τις αρχές του 2010 μέχρι σήμερα, είναι δύσκολο να σκεφτώ μια σημαντική νίκη για την οργανωμένη εργασία.

Ads

Υπήρξαν πολλές απεργίες στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία κάποιες με μεγάλη συμμετοχή και άλλες με μικρότερη. Μερικές φορές υπήρξαν φαινόμενα βίας αλλά οι περισσότερες διαμαρτυρίες ήταν ειρηνικές. Ωστόσο, οι υπερχρεωμένες κυβερνήσεις προχωρούν ούτως ή άλλως σε μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και μία σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων.

Είναι τα συνδικάτα απλώς αβοήθητα μπροστά σε αυτό που χαρακτηρίζουμε ως ισχυρές δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού και της διεθνούς οικονομίας; Μήπως δεν αντέχουν για άλλη μία μάχη ή μήπως έχουν αποτύχει να παρουσιάσουν εφικτές εναλλακτικές λύσεις για τις δοκιμαζόμενες οικονομίες της Ευρώπης;

Την περασμένη εβδομάδα πήγα στη συγκέντρωση των επικεφαλής των συνδικάτων στη Μαδρίτη. Εκπρόσωποι από τη Γαλλία, την Ιταλία και το Βέλγιο είχαν έρθει για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στους Ισπανούς ομόλογούς τους. Κοιτάζοντας τους πάνω στη σκηνή δεν θα μπορούσα να μην παρατηρήσω πως όλοι, όχι μόνο ήταν άντρες, αλλά ήταν πάνω από τα όρια των 55. Οι Ευρωπαίοι αναζητούν έμπνευση σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς αλλά αυτή η συνάθροιση μεσήλικων ανδρών δεν έμοιαζε να αντικατοπτρίζει το μέλλον. Παρόλο που η συνάντηση είχε ως τίτλο «Εναλλακτικές για τη Λιτότητα» , ο ένας ομιλητής μετά τον άλλον καταφερόταν ενάντια των κυβερνητικών πολιτικών αλλά δεν έδινε παρά ελάχιστες λεπτομέρειες για το πώς θα αποκατασταθεί η ανάπτυξη στην Ευρώπη.

Την προηγούμενη εβδομάδα ήμουν στη Πορτογαλία, σε μία έκθεση για την συνδικαλιστική πορεία της Λισαβόνας και εξεπλάγην ξανά από την προχωρημένη ηλικία των περισσότερων συμμετεχόντων. Κάποιοι ήταν ήρωες της εξέγερσης του 1974 αλλά αυτό είναι αρχαία ιστορία για πολλούς από τους νέους Πορτογάλους που πλήττονται από την οικονομική κρίση.

Αυτή είναι μια απελπιστικά δύσκολη στιγμή για να ξεκινήσει κάποιος μια καριέρα στην Ευρώπη. Τα ποσοστά ανεργίας των νέων σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία είναι συγκλονιστικά. Πολλοί από τους καλύτερους ψάχνουν να μεταναστεύσουν. Όταν μιλάω σε νέους ανθρώπους σε αυτές τις χώρες, έχω συχνά την εντύπωση ότι αντιμετωπίζουν με κυνισμό τα συνδικάτα σαν ένα μέρος της καθεστηκυίας πολιτικής τάξης. Κάποιες φορές, βλέπουν τα συνδικάτα ως ένα εμπόδιο στην πρόοδο, που ενδιαφέρονται περισσότερο να προστατεύσουν τα δικά τους προνόμια και στην συνέχεια να αλλάξουν την οικονομία με τρόπους που θα έδιναν στους νεότερους ανθρώπους περισσότερες ευκαιρίες για δουλειά.

Στις 29 Μαρτίου τα Ισπανικά συνδικάτα πραγματοποίησαν γενική απεργία διαμαρτυρόμενα ενάντια στις αλλαγές στο εργατικό δίκαιο που καθιστούν ευκολότερο για τις εταιρείες να προβαίνουν σε απολύσεις. (Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως η υψηλή ανεργία της Ισπανίας είναι εν μέρει και αποτέλεσμα της δυσκαμψίας του υπάρχοντος εργατικού δικαίου και πως η μεγαλύτερη απελευθέρωση θα μειώσει ,μακροπρόθεσμα, την ανεργία). Η απεργία ήταν ένα σημαντικό τεστ για τα συνδικάτα των οποίων η επιρροή στην Ισπανία μειώνεται σταθερά εδώ και χρόνια.

Μια προηγούμενη γενική απεργία στο τέλος του 2010 δεν είχε τον αντίκτυπο που περίμεναν πολλοί. Αυτή τη φορά οι κινητοποιήσεις των συνδικάτων ήταν πιο αποτελεσματικές. Οι μεταφορές και η βιομηχανία (δύο τομείς που τα Ισπανικά συνδικάτα διατηρούν ακόμα μια ισχυρή συσπείρωση των μελών τους) επλήγησαν πολύ σκληρά. Το βράδυ, πραγματοποιήθηκαν μεγάλες διαδηλώσεις σε διάφορες ισπανικές πόλεις. Κυρίως νέοι άνθρωποι συμμετείχαν σε πορείες για να δείξουν την γενικότερη εναντίωσή τους στην λιτότητα, ακόμα και αν δεν ανήκαν σε κάποια συνδικαλιστική οργάνωση.

Πιστεύω πως τα ισπανικά συνδικάτα μπορούν να ενθαρρυνθούν από αυτή την επιτυχία: απειλούν με περισσότερη δράση εάν η κυβέρνηση δεν τροποποιήσει το εργατικό δίκαιο μέχρι την 1η Μαΐου. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε πως θα ανταποκριθεί η συντηρητική κυβέρνηση της Ισπανίας. Εάν όντως αποφασίσει να κάνει αλλαγές στο νόμο, τότε τα ισπανικά συνδικάτα θα «χτυπούσαν» την τάση για μία ακόμα ήττα σε όλη την Ευρώπη, και θα κατέγραφαν επιτέλους μία νίκη για την οργανωμένη εργασία.

*Ο Μπάρναμπι Φίλιπς είναι ανταποκριτής του Αλ Τζαζίρα στην νότιο Ευρώπη

Μετάφραση: Γρηγόρης Καυκιάς