Χθες παρευρέθηκα στη διαδήλωση «Black Lives Matter» στο Μπρίστολ. Η αποκαθήλωση του αγάλματος του Έντουαρντ Κόλστον, ενός εμπόρου σκλάβων που έχτισε την περιουσία του στην εκμετάλλευση των μαύρων ανθρώπων, ήταν συμβολική. Ήρθε καιρός να πάρουν οι μαύροι άνθρωποι την κοινωνική και ιστορική δικαιοσύνη που τόσα χρόνια έχουν στερηθεί. Όλοι οι διαδηλωτές γονατίσαμε σε σιγή τόση ώρα όση το πόδι αστυνομικού ρουφούσε το οξυγόνο από τα πνευμόνια του Τζορτζ Φλόιντ. Αλλιώς κυλά ο χρόνος και αλλιώς τον νιώθεις. Τελικά η αιωνιότητα κρατά 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα.

Ένας λευκός άνθρωπος έχει το προνόμιο να μην βιώσει ποτέ φυλετικό ρατσισμό. Ποτέ το χρώμα ενός λευκού δεν στάθηκε εμπόδιο στη ζωή του, αυτό είναι το πλεονέκτημά του σε σχέση με τους μαύρους ανθρώπους. Ήρθε καιρός να αναλάβουμε τις ευθύνες μας προς τον καταπιεσμένο συνάνθρωπό μας.

Ως λευκή έχω το προνόμιο να μην βιώσω ποτέ τον συστημικό ρατσισμό. Δεν ξέρω πως νιώθεις όταν διώκεσαι εξαιτίας του χρώματός σου, όταν το κράτος δεν σε προστατεύει, όταν πρακτικά δεν είσαι ίσος με τους λευκούς απέναντι στο Νόμο, όταν η αστυνομία σε σκοτώνει. Δεν θα καταλάβω ποτέ πως είναι να σε ελέγχουν αστυνομικοί επειδή το χρώμα του δέρματός σου σημαίνει «έγκλημα», να φοβάσαι τη Δικαιοσύνη και να φυλακίζεσαι για πταίσματα ενώ οι λευκοί γλιτώνουν φθηνά κακουργήματα. Ο λευκός Brock Turner, βίασε μια αναίσθητη κοπέλα σε πανεπιστημιακό πάρτυ πίσω από έναν κάδο και καταδικάστηκε σε φυλάκιση για έξι μήνες: αποφυλακίστηκε στους τρεις μήνες για «καλή συμπεριφορά». Ο Τζορτζ Φλόυντ δολοφονήθηκε από αστυνομικούς στο πεζοδρόμιο επειδή νόμιζαν πως πλήρωσε με 20 δολάρια που ήταν πλαστά.

Ως λευκή έχω το προνόμιο να μη βιώσω ποτέ τον κοινωνικό ρατσισμό. Δεν αναφέρομαι μόνο στην ακραία του μορφή όταν η Κου Κλουξ Κλαν σε διώκει με μίσος και ψευδοεπιστήμες πως είσαι γεννητικά και πολιτισμικά «κατώτερος». Αναφέρομαι και στην άνιση πρόσβαση στον πλούτο, στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην πολιτική εκπροσώπηση: όταν το χρώμα του δέρματός τους λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας σε κάθε έκφανση της ζωής σου.    

Ως λευκή έχω το προνόμιο να μη βιώσω ποτέ τον διαπροσωπικό ρατσισμό. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς νιώθεις όταν άλλοι σε χαρακτηρίζουν ρατσιστικά σε καθημερινές συνομιλίες, όταν το προσόν σου ως μαύρη γυναίκα είναι η «εξωτική» ομορφιά σου, όταν οι πρόγονοί σου είναι γενναίοι επειδή  έκατσαν στη «λάθος» πλευρά του λεωφορείου.

Ως λευκή έχω το προνόμιο να μη βιώσω ποτέ τι είναι να σέρνεις μια ιστορία εκμετάλλευσης και καταδίωξης. Να καταλαβαίνεις ότι είναι παρελθόν σου το αιματοβαμμένο καουτσούκ στο Βελγικό Κονγκο, το δουλεμπόριο στις Νότιες Πολιτείες, οι ρατσιστικοί εμπρησμοί και επιθέσεις στην Τούλσα το 1921, τα 5,380 βολτ στο κεφάλι του δεκατετράχρονου Τζορτζ Στινι, οι νόμοι Τζιμ Κροου, το δολοφονημένο όνειρο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, οι Μαύροι Πάνθηρες, οι διαδηλώσεις το 1992 στο Λος Άντζελες και οι αναταραχές το 2015 στο Φέργκισον. Και ότι έτσι έφτασες στο σήμερα στις 25 Μαΐου του 2020 στη Μινεσότα και κινητοποίησαν όλο τον κόσμο. Τι σθένος και οργή μπορεί να κουβαλάς μαζί με αυτή τη γνώση; Δεν θα μπορέσω ποτέ να καταλάβω.
Όμως ως λευκή μπορώ και, έχω την υποχρέωση να αναγνωρίσω πως το δικό μου χρώμα δέρματος έχει αποτελέσει κοινωνικό προνόμιο, άμεσα και έμμεσα, εις βάρος των μαύρων ανθρώπων. Τι οφείλω να κάνω;

Να μάθω περισσότερα για τον ρατσισμό και την θεσμική βία μέσα από βιβλία και ντοκιμαντέρ. Να διαδηλώσω για αλληλεγγύη προς τις μαύρες κοινότητες. Να κάνω δωρεές (αν έχω την οικονομική δυνατότητα) σε οργανώσεις που προωθούν τα δικαιώματα των μαύρων ανθρώπων. Να υπογράψω αιτήματα διαδικτυακά που απαιτούν κοινωνική δικαιοσύνη σε συγκεκριμένα ζητήματα ρατσισμού (π.χ. μέσω το change.org).

Να έχω την υπομονή να συζητήσω με τον κοινωνικό μου κύκλο για έννοιες όπως «αστυνομική βία», «φυλετικές ανισότητες», «ευρωκεντρισμός» και «λευκό προνόμιο». Να χρησιμοποιώ τα κοινωνικά μου προνόμια ως λευκή για να βοηθήσω τους μαύρους συνανθρώπους μου (π.χ. σε μια διαδήλωση να σταθώ ανάμεσα από ένα μαύρο διαδηλωτή και έναν αστυνομικό καθώς είναι πιο πιθανό να μην με πειράξει). Και πρωτίστως, να ακούσω τους μαύρους ανθρώπους να μιλούν για τις εμπειρίες τους, τα αιτήματά τους και, τις ανάγκες τους: δεν είναι θέση μου και δεν μπορώ ως λευκή να μιλήσω για τις εμπειρίες των κοινωνικά εκδιωγμένων μαύρων κοινοτήτων.

Δεν είναι η ώρα μου να μιλήσω. Είναι η ώρα να αφήσω τους άλλους να μιλήσουν και εγώ να τους σεβαστώ. Δεν είναι απλώς ότι «όλες οι ζωές αξίζουν»: αγωνιζόμαστε γιατί οι ζωές των μαύρων ανθρώπων πρέπει να πάρουν την αξία που στερούνται εδώ και αιώνες, αγωνιζόμαστε για την αξία που τους ανήκει.

ΥΓ: Η ελληνική ιστορία νίπτει τας χείρας της περί αποικιοκρατίας εν αντιθέσει με άλλες ευρωπαϊκές χώρες των οποίων η ανάπτυξη βασίστηκε στην εκμετάλλευση αφρικανικών κρατών. Σαφώς δεν είχε εμπόριο μαύρων σκλάβων στις σελίδες της ιστορίας της. Σήμερα η ελληνική κοινωνία είναι λιγότερο πολυφυλετική σε σύγκριση με άλλες δυτικές χώρες. Συγκρίσεις μπορούν να γίνουν.

Όμως καμία απολύτως μερική «απενεχοποίηση» της ελληνικής ιστορίας και κοινωνίας δεν μας απαλλάσσει από το καθήκον  προς αυτούς που έχουν ανάγκη. Το πρόβλημα είναι φυλετικό και δεν υπάρχει «άλλοθι» στην λευκότητα. Ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, έχουμε απεριόριστη πρόσβαση στην είδηση και στη γνώση μέσω του διαδικτύου και αυτό μας επιτρέπει αλλά και μας υποχρεώνει να βαδίσουμε προς την κοινωνική δικαιοσύνη. Το Black Lives Matter είναι ζήτημα όλων μας.

* Η Ιφιγένεια Μουμτζή είναι φοιτήτρια Πολιτικών Επιστημών και Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών