Το ζήτημα της εξάρτησης είναι κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Και όταν μάλιστα η εξάρτηση αφορά ψυχοτρόπες ουσίες, όπως είναι το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, τότε αποκτά επικίνδυνες διαστάσεις για την υγεία αλλά ακόμα και την ίδια μας τη ζωή. Υπάρχουν όμως κάποια συγκεκριμένα στάδια που οδηγούν εντέλει στην εξάρτηση. Ας εξετάσουμε όμως τα πράγματα διεξοδικότερα.

Ads

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ;

• Στάδιο Δοκιμαστικής Χρήσης : Σε αυτό το στάδιο ο χρήστης παρουσιάζει συναισθήματα ευφορίας και πιστεύει ότι δε θα εθιστεί στην ουσία. Βασικό ρόλο σε αυτό το στάδιο παίζει το κατά πόσο κάποιος μπορεί να έχει πρόσβαση σε μία ουσία, οι φιλικές παρέες του, το οικογενειακό περιβάλλον, καθώς επίσης η επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

• Στάδιο Τακτικής Χρήσης : Στο δεύτερο αυτό στάδιο, ο χαρακτήρας αλλά και η ίδια η προσωπικότητα του ατόμου υπόκεινται σταδιακά σε αλλαγές. Παρατηρείται μια ιδιότητα της ουσίας να δρα βελτιωτικά αναφορικά με το συναίσθημα και τη γενικότερη διάθεση του ατόμου, καθώς επίσης και μια πεποίθηση από μέρους του ότι η επί μακρόν χρήση της ουσίας αποφέρει ευεργετικά αποτελέσματα. Και εδώ σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει τόσο το οικογενειακό περιβάλλον, όσο και η ενημέρωση από τα διάφορα μέσα.

• Στάδιο Κατάχρησης / Εξάρτησης : Κατά το στάδιο αυτό, το άτομο εθίζεται και τελικά ολόκληρη η ζωή του περιστρέφεται γύρω από τη λήψη της ουσίας. Τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση είναι πλέον προφανή. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχει και κάποια γενετική προδιάθεση σχετιζόμενη με την εξάρτηση, η οποία καθιστά κάποιους περισσότερο και άλλους λιγότερο ευάλωτους σε αυτή. Είναι επίσης σαφές ότι και εδώ, οι ευρύτεροι κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας.

ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΟΥΣΙΕΣ ;

Ο όρος «εξάρτηση από ουσίες» αναφέρεται στην διαρκή ανάγκη για χρήση των ουσιών αυτών, που λαμβάνει χώρα προκειμένου να επιτευχθεί μια αλλαγή στη διάθεση του ατόμου και παρά το γεγονός ότι η λήψη τους μπορεί να του προκαλεί σοβαρά και πολλαπλά προβλήματα (υγείας, κοινωνικά, διαπροσωπικών σχέσεων και άλλα). Έτσι, για το άτομο αποκτά σταδιακά άμεση προτεραιότητα η εκπλήρωση της ανάγκης αυτής, σε βαθμό μάλιστα που να υποβαθμίζεται οποιαδήποτε άλλη ανάγκη ή επιθυμία του. Η εντονότατη επιθυμία λήψης της ουσίας επισκιάζει τελικώς τα πάντα.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ;

Τα βασικότερα κριτήρια που σχετίζονται με τη διάγνωση της εξάρτησης από ουσίες είναι τα εξής:

• Σφοδρή επιθυμία ή/και μεγάλη ανάγκη του ατόμου για λήψη της ουσίας.
• Σταδιακή υποβάθμιση άλλων δραστηριοτήτων που έως τώρα του προσέφεραν ευχαρίστηση.
• Παρουσίαση προβλημάτων συμπεριφοράς του ατόμου.
• Συνέχιση της χρήσης, παρά του γεγονότος ότι πλέον τα ευρύτερα προβλήματα που σχετίζονται με αυτή αρχίζουν να πληθαίνουν.
• Ανάγκη για σταδιακή αύξηση της ουσίας που λαμβάνεται, προκειμένου να επιτυγχάνεται το ίδιο επίπεδο του επιθυμητού αποτελέσματος (ανοχή στην ουσία).

ΟΤΑΝ ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΣΤΕ ΣΕ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ;

Όχι, οι δύο έννοιες δεν ταυτίζονται. Με τον όρο «Κατάχρηση» αναφερόμαστε στην επαναλαμβανόμενη χρήση μιας ουσίας και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, η οποία ως αποτέλεσμα εμφανίζει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική ισορροπία του χρήστη. Παρά λοιπόν το γεγονός ότι οι δύο έννοιες δεν είναι ταυτόσημες, υπάρχει περίπτωση να παρατηρείται κατάχρηση μέσα στα πλαίσια της εξάρτησης, πράγμα μάλιστα αρκετά συχνό.

ΠΟΤΕ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΞΙΚΩΣΗ ΑΠΟ ΟΥΣΙΕΣ ;

Ο όρος «τοξίκωση» αναφέρεται σε ένα επεισόδιο οξέως τύπου, που ακολουθείται από έντονες σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις, ως αποτέλεσμα της λήψης υπερβολικά μεγάλης ποσότητας μιας ουσίας. Τα συμπτώματα, αν και μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονα, υποχωρούν μόλις εξαντληθεί το περιθώριο δράσης της εκάστοτε ληφθείσας ουσίας. Η τοξίκωση, μπορεί να συνυπάρξει με την κατάχρηση μιας ουσίας ή να συμβεί στα πλαίσια της εξάρτησης από αυτή, αλλά δεν είναι απαραίτητο. Ένα παράδειγμα τοξίκωσης θα μπορούσε να αποτελέσει η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλης σε μία νύχτα ξέφρενης διασκέδασης που ακολουθείται από έντονη μέθη και εμετό.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΤΕΡΗΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ;

Ο όρος «στερητικό σύνδρομο» αναφέρεται σε μία πλειάδα ψυχοσωματικών συμπτωμάτων τα οποία κάνουν την εμφάνισή τους κατά την πλήρη ή μερική αποχή ενός εξαρτημένου ατόμου από τη λήψη της ουσίας. Η αποχή από την εκάστοτε εξαρτησιογόνο ουσία ακολουθείται από κάποιο ειδικό στερητικό σύνδρομο. Σε κάθε περίπτωση όμως, παρατηρούνται δυσάρεστα συμπτώματα σωματικού και γνωστικού τύπου και μειώνεται η λειτουργικότητα του ατόμου, το οποίο ακολούθως επιθυμεί την πρόσβαση στην ουσία προκειμένου να απαλλαχθεί από αυτά.

• Όσον αφορά στη θεραπεία των εξαρτήσεων από ουσίες η επιλογή της θεραπείας εξετάζεται κατά περίπτωση προκειμένου να επιλεγεί η κατάλληλη ή κάποιος συνδυασμός αυτών. Μπορεί να περιλαμβάνει τα λεγόμενα «στεγνά» προγράμματα, όπου δεν χορηγείται καμμία αγωγή στους θεραπευόμενους, τα προγράμματα υποκαταστάτων ή / και κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, πάντα σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία και συνηθέστερα μάλιστα, ομαδικού τύπου.

agxos.gr