To tvxs ξεκινάει σήμερα ένα μεγάλο αφιέρωμα στο βιβλίο που θα διαρκέσει εώς και τις 18 του μήνα, επιλέγοντας καθημερινά τίτλους εκδοτικών οίκων με σημαντική πορεία στο χώρο του βιβλίου. Κατα τη διαρκεια του αφιερώματος, οι αναγνώστες μας μπορούν να κερδίσουν βιβλία, στέλνοντας mail με το ονοματ/ώνυμο τους στο mxs@tvxs.gr. Καλή ανάγνωση!

Ads

Ρέκβιεμ, απο την μεγάλη Ρωσίδα ποίητρια Άννα Αχμάτοβα, Το πρόβλημα Σπινόζα, του ιδιαίτερα αγαπήτου στο Ελληνικό κοινό Irvin Yalom, Βασίλι Γκρόσσμαν με δύο θεωρήσεις πάνω στην ομορφιά και στη μοίρα  και τέλος Μουσικοφιλία του Ο. Σάκς, οι σημερινές προτάσεις μας, όλες απο τις Εκδόσεις Άγρα.

Μαντόνα  Σιξτίνα & Η αιώνια ανάπαυση του Βασίλη Κρόσμαν

Τον πίνακα αυτό τον είδαν δώδεκα γενεές ανθρώπων, ένα πέμπτο του ανθρώπινου είδους που πέρασε από τη γη, από την αρχή των ιστορικών χρόνων ως τις μέρες μας. Τον κοίταξαν γριές ζητιάνες, αυτοκράτορες της Ευρώπης και φοιτητές, υπερατλαντικοί εκατομμυριούχοι, πάπες και Ρώσοι πρίγκιπες, τον κοίταξαν αγνές παρθένες και πόρνες, υψηλόβαθμοι αξιωματικοί, κλέφτες, μεγαλοφυΐες και υφαντουργοί, πιλότοι βομβαρδιστικών, δάσκαλοι του σχολείου, τον κοίταξαν καλοί και κακοί. […] Μου φαίνεται ότι αυτή η Μαντόνα είναι η πιο άθεη έκφραση της ζωής, του ανθρώπου, χωρίς τη συμμετοχή του θείου. Από τη ΜΑΝΤΟΝΑ ΣΙΞΤΙΝΑ
 
Ο Ρώσος συγγραφέας Βασίλι Γκρόσσμαν ήταν ένας από τους πρώτους που ανακάλυψαν και περιέγραψαν τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Γκρόσσμαν αναμφισβήτητα επηρεάστηκε από το βίωμα αυτό και η εικόνα που είχε για τον κόσμο άλλαξε: Πράγματι, μετά τον πόλεμο, έγραψε τα πιο σημαντικά, σε βάθος και διαύγεια, έργα του. Και εκείνη την εποχή επίσης τα μάτια του άνοιξαν όσον αφορά τον απολυταρχικό χαρακτήρα του κομμουνιστικού πολιτεύματος.

Σ’ αυτές τις δύο θεωρήσεις πάνω στην ομορφιά και στη μοίρα, σ’ αυτό που είναι ανθρώπινο στον άνθρωπο κι αυτό που μένει απ’ αυτόν μετά το θάνατό του, ο αναγνώστης θα ξαναβρεί την πνοή και το χνάρι του συγγραφέα του Ζωή και πεπρωμένο. Είναι η έφεσή του για τη συγκεκριμένη λεπτομέρεια με απότομες λυρικές απογειώσεις, η βαθιά κατανόησή του και μαζί μια έντονη αφέλεια συνδεδεμένη με μια σοφία γεμάτη ρεαλισμό.

Μετάφραση απο τα Ρωσικά: Κατερίνα Αγγελάκη – Ρούκ
Εκδόσεις Άγρα

Ρέκβιέμ της Άννα Αχμάτοβα

Στη Ρωσία στα τέλη της δεκαετίας του ’30, ένας από τα εκατομμύρια των αθώων που συλλαμβάνονταν και αγνοούνταν σε μπουντρούμια και στρατόπεδα, είναι και ο γιος της Άννας Αχμάτοβα, μιας από τις μεγαλύτερες Ρωσίδες ποιήτριες του 20ού αιώνα.

Τότε λοιπόν εκείνη συνθέτει ποιήματα που δεν τολμάει να τα εμπιστευτεί στο χαρτί: έμπιστοι φίλοι τα αποστηθίζουν και τα απαγγέλλουν σταθερά, επί χρόνια, για να μην τα ξεχάσουν.

Ξορκίζοντας την προσωπική της τραγωδία, η Αχμάτοβα μιλάει στο όνομα όλων των θυμάτων, καθώς και όλων των γυναικών που, όπως εκείνη, έκαναν ουρά για εβδομάδες και μήνες μπροστά στις φυλακές. Οι στίχοι της, «πλασμένοι με λέξεις δικές τους, φτωχές, που κρυφάκουσα εκεί», θεωρούνται από τους πλέον αιχμηρούς της ρωσικής λογοτεχνίας.

Χάρη σ’ αυτήν, οι δεκάδες εκατομμύρια πνιγμένες και τσακισμένες φωνές που διασχίζουν το χωρόχρονο για να φτάσουν ως εμάς θα αντηχούν ακόμη για πολύ στη μνήμη της Ρωσίας.

Το Ρέκβιεμ  τυπώθηκε για πρώτη φορά στα ρωσικά το 1963 στο Μόναχο. Στη Ρωσία εκδόθηκε ολόκληρο στα τέλη της δεκαετίας του ’80.

Η αριστουργηματική μετάφραση του Άρη Αλεξάνδρου πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1973. Τη δίγλωσση έκδοση του Ρέκβιεμ συνοδεύουν μια εισαγωγή της Sophie Benech και επίμετρο του Γιώργου Κοροπούλη.
Εκδόσεις Άγρα

Το πρόβλημα Σπινόζα, του Irvin D. Yalom

Ποιός ήταν ο Σπινόζα; Αυτή η θαρραλέα μορφή του 17ου αιώνα, αυτός ο μεγαλοφυής φιλόσοφος που με το έργο του επηρέασε την παγκόσμια σκέψη, και ο οποίος σε ηλικία εικοσιτριών ετών μετατράπηκε σε αποσυνάγωγο για ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ, καθώς και για την ίδια του την οικογένεια; Ποια ήταν η εσωτερική του ζωή; Και σε τι οφειλόταν, ακριβώς δύο αιώνες αργότερα, η έλξη που άσκησε στον «φιλόσοφο» του ναζισμού ο Σπινόζα; Γιατί οι Ναζί λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη του, αλλά δεν έκαψαν τα βιβλία του; Ποιο ήταν το «πρόβλημα Σπινόζα» στο οποίο αναφέρονταν; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια τον ψυχίατρο και μυθιστοριογράφο Ίρβιν Γιάλομ. Στο συναρπαστικό καινούργιο του μυθιστόρημα, Το πρόβλημα Σπινόζα, δεν εξανθρωπίζει μόνο τον ασκητικό φιλόσοφο αλλά αποκαλύπτει την αφετηρία και το νόημα αυτής της ισχυρής μα αινιγματικής εμμονής.

Εστιάζει το βλέμμα του στον Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, τον Ναζί ιδεολόγο που ευθυνόταν κυρίως για το «διανοητικό» πρόγραμμα του κόμματός του. Ο Ρόζενμπεργκ κατατρύχεται από την πνευματική κληρονομιά του ινδάλματός του, του Γκαίτε, από τη στιγμή που ανακαλύπτει ότι ο ποιητής έτρεφε θαυμασμό για τον Σπινόζα: Έναν αποσυνάγωγο Εβραίο, που η κοινότητά του τον κατηγόρησε ως αιρετικό και για τον οποίο ο Ρόζενμπεργκ νιώθει σεβασμό και απώθηση μαζί.

Παρουσιάζοντας τους παράλληλους βίους του Σπινόζα και του Ρόζενμπεργκ, ο Γιάλομ αποτυπώνει την άβυσσο που χωρίζει την ασκητική ζωή ενός από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών από τα εγκληματικά έργα και ημέρες ενός καταθλιπτικού τυχοδιώκτη με φιλοσοφικές φιλοδοξίες
Εκδόσεις Άγρα

Μετάφραση: Ευαγγελία Ανδριτσάνου

Μουσικοφιλία, του ΌΛιβερ Σακς

Με τη χαρακτηριστική του ευρυμάθεια και τη συμπόνια, ο Όλιβερ Σακς, τον οποίο οι New York Times αποκάλεσαν «δαφνοστεφή ποιητή της ιατρικής», ανακαλύπτει το χώρο που καταλαμβάνει η μουσική στον ανθρώπινο εγκέφαλο και τον τρόπο που επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά. Στη Μουσικοφιλία εξετάζει τη δυναμική της μουσικής μέσω των μεμονωμένων εμπειριών από ασθενείς, μουσικούς και καθημερινούς ανθρώπους. Ανάμεσά τους είναι: ένας χειρουργός που χτυπήθηκε από κεραυνό και έπαθε εμμονή με το Σοπέν∙ άνθρωποι με «αμουσία», για τους οποίους μια συμφωνική ορχήστρα δεν έχει διαφορά στο άκουσμα από την κλαγγή των όπλων∙ και ένας άντρας που η μνήμη του διαρκεί μόλις επτά δευτερόλεπτα – για οτιδήποτε άλλο εκτός από τη μουσική. Ο δρ Σακς περιγράφει πώς η μουσική ενεργοποιεί ανθρώπους με τη νόσο του Πάρκινσον, που διαφορετικά δεν μπορούν να μιλήσουν, και πώς οδηγεί στην ηρεμία και τη συγκέντρωση ανθρώπους που είναι βαθιά αποπροσανατολισμένοι από Αλτσχάιμερ ή σχιζοφρένεια. Η μουσική μπορεί να μας προκαλέσει τα υψηλότερα ή τα πιο βαθιά συναισθήματα – μπορεί να αποδειχθεί όμως και φάρμακο. Ο Όλιβερ Σακς μας εξηγεί το λόγο.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΤΑΓΑΣ – ΑΝΝΥ ΣΠΥΡΑΚΟΥ
 

Βιογραφικά

Η Άννα Αχμάτοβα (ψευδώνυμο της Άννας Γκορένκο) γεννήθηκε στην Οδησσό το 1889, στους κόλπους μιας οικογένειας με αριστοκρατικές ρίζες. Άρχισε από πολύ νωρίς, μόλις έντεκα χρονών, να γράφει ποιήματα και δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή – Η εσπέρα – το 1912. Μαζί με τον Νικολάι Γκουμιλιόφ (τον πατέρα του γιου της Λεβ), τον Οσίπ Μαντελστάμ και άλλους ποιητές ίδρυσαν τον ακμεϊσμό, καλλιτεχνικό κίνημα που στράφηκε ενάντια στο φουτουρισμό και στην καλλιτεχνική πρωτοπορία των αρχών του 20ού αιώνα. Τα χρόνια 1910-1912 ταξίδεψε στο Παρίσι και γνωρίστηκε με τον ζωγράφο Αμεντέο Μοντιλιάνι που φιλοτέχνησε διάφορα πορτρέτα της.

Τα έργα της Αχμάτοβα, όπως οι συλλογές Το ροζάριο (1914) και Anno Domini (1922), έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό από τους λογοτεχνικούς κύκλους και το κοινό και την ανέδειξαν σε μία από τις σημαντικότερες Ρωσίδες ποιήτριες της εποχής της. Από το 1922 όμως, και για δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, το καθεστώς τής απαγόρευσε να ξαναδημοσιεύσει ποιήματα, καταδικάζοντάς τη στη σιωπή και την απομόνωση, ενώ το 1946 τη διέγραψαν από το σύνδεσμο των συγγραφέων· ο γιος της Λεβ καταδιώχτηκε επίσης και φυλακίστηκε για πολλά χρόνια. Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει μετά το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, οπότε της επιτράπηκε να δημοσιεύσει ορισμένα από τα έργα της. Ο μεγάλος λυρικός κύκλος Ποίημα δίχως ήρωα, που τον δούλευε δώδεκα χρόνια, δημοσιεύτηκε στο εξωτερικό το 1962 και το Ρέκβιεμ ένα χρόνο αργότερα, στο Μόναχο. Προς το τέλος της ζωής της τιμήθηκε με το βραβείο Αίτνα-Ταορμίνα (1963) και έλαβε διάκριση από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1965). Πέθανε το 1966. Η Αχμάτοβα ανήκει στους ποιητές που ξεπέρασαν το συμβολισμό και το μυστικισμό, αναζητώντας την αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου μέσα από τη δική της ψυχική πολυμορφία. Η ποίησή της διακρίνεται από την καθαρότητα και την πυκνότητα της έκφρασης και από το μεγάλο ψυχικό βάθος.   

IRVIN D. YALOM (1931-) είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυχιατρική και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχειριδίου Υπαρξιακής ψυχοθεραπείας. Στον επιστημονικό χώρο είναι ιδιαίτερα γνωστό το κλινικό και ερευνητικό έργο του στην ομαδική ψυχοθεραπεία. Το πρώτο του βιβλίο, που το 2006 κυκλοφόρησε η νέα αναθεωρημένη και επαυξημένη του έκδοση, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας (Άγρα, 2006), έχει μεταφραστεί σε 14 γλώσσες και αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχιατρικής και ψυχοθεραπείας. Ο Γιάλομ έχει γράψει πολλά ακόμη επιστημονικά βιβλία και άρθρα.Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και περιλαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων (Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα της ζωής) και τρία μυθιστορήματα ( Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι και Η θεραπεία του Σοπενάουερ), που έχουν γίνει μπεστ-σέλλερ σε πολλές χώρες. Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας και ο ίδιος τα θεωρεί προέκταση του διδακτικού του έργου, το οποίο, όπως λέει, βρίθει ούτως ή άλλως ιστοριών και διηγήσεων.