Προσπάθειες να προσεγγίσουν τον Όλι Ρεν έκαναν οι Αμερικανοί το 2007, χρονιά κατά την οποία διαφαινόταν το ναυάγιο της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, σύμφωνα με απόρρητα έγγραφα που φέρνει στο φως το Wikileaks. Επιπλέον, σύμφωνα με τα τηλεγραφήματα, η φιλανδική προεδρία της ΕΕ είχε φροντίσει να αποφύγει η Τουρκία την επιβολή κυρώσεων.

Ads

Σύμφωνα με «Τα Νέα», όπως προκύπτει από εµπιστευτικό τηλεγράφηµα της τότε υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζας Ράις που διέρρευσε από το Wikileaks, οι Αµερικανοί είχαν οδηγίες να προσεγγίσουν τον «ήρεµο Φινλανδό», ο οποίος ποτέ δεν έκρυψε ότι στήριζε την άνευ όρων ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Στις 20 Μαρτίου 2007 σε εµπιστευτικό τηλεγράφηµα της Κοντολίζας Ράις µε προορισµό το Ελσίνκι, την Άγκυρα, το Βελιγράδι, τις Βρυξέλλες και τα Σκόπια, προκύπτει η πρόθεση των Αµερικανών να προσεγγίσουν τον επίτροπο για να προωθήσουν τη δική τους ατζέντα. Ο Φιλανδός επίτροπος υποσχέθηκε από την πλευρά του, στον Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα το 2006 ότι θα φρόντιζε να θυμηθούν όλοι ότι το σχέδιο Ανάν ήταν σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο.

Ο Αμερικανός αναπληρωτής ΥΠΕΞ Ντάνιελ Φριντ, ο οποίος έχει συντάξει το τηλεγράφηµα, ενθαρρύνει µελλοντικές συναντήσεις µε τον Ρεν και δίνει οδηγίες για τα θέµατα που η αµερικανική πλευρά οφείλει να του θέσει, µε κυρίαρχο την προώθηση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. «Η φινλανδική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πέτυχε έναν συµβιβασµό για τη µη συµµόρφωση της Τουρκίας µε το Πρόσθετο Πρωτόκολλο (σ.σ.την υποχρέωσή της να ανοίξει τα λιµάνια και τα αεροδρόµιά της σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα), γεγονός που κράτησε την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας ζωντανή» σηµειώνει, αναγνωρίζοντας πάντως ότι µε την εξέλιξη αυτή στενεύουν τα περιθώρια για πρόοδο στις συνοµιλίες για το Κυπριακό. Επαναλαμβάνει επίσης την αμερικανική θέση υπέρ της υιοθέτησης του Κανονισμού για το Απευθείας Εµπόριο µε τους Τουρκοκύπριους, αν και εκφράζει αβεβαιότητα για το αν η γερµανική προεδρία «θα µπορέσει ή θα θελήσει να υπερισχύσει των Ελληνοκυπρίων».

«Κηρύττουµε στους µετανοούντες όταν µιλάµε σε εσάς για τη σηµασία οικοδόµησης του µεγαλύτερου επιτεύγµατος της ΕΕ: της επέκτασης µιας ζώνης ελευθερίας, ειρήνης και ευηµερίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο», «έχετε υπάρξει ένας καθαρός πρωταθλητής της ανάγκης για περαιτέρω διεύρυνση για το καλό των υπαρχόντων και των µελλοντικών µελών», «πώς µπορούν οι ΗΠΑ να ξεπεράσουν τη νευρικότητα ορισµένων χωρών της ΕΕ για τη διεύρυνση;» είναι η φρασεολογία την οποία προτείνει ο Φριντ στους αμερικανούς διπλωμάτες όταν αναφέρονται στον Ρεν. Επιπλέον υποστηρίζει ότι παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν «τιμωρήθηκε» για την εφαρµογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, «η ΕΕ πρέπει σε αυτό το περιβάλλον να προσέξει να στέλνει θετικά σηµάδια στην Τουρκία για την ευρωπαϊκή προοπτική της» και επιµένει ότι η Ένωση πρέπει να κάνει άµεσα βήµατα για να εγκρίνει τον Κανονισµό για το Απευθείας Εµπόριο µε τους Τουρκοκύπριους, χωρίς όρους, όπως «η επιστροφή των Βαρωσίων, που προδικάζουν µια µόνιµη διευθέτηση του Κυπριακού».

Ο Αµερικανός πρεσβευτής στην Άγκυρα Ρος Ουίλσον σε εµπιστευτικό τηλεγράφηµα τον Ιούνιο του 2007, περιγράφοντας τη συνάντηση που έχει πραγµατοποιηθεί στην Άγκυρα µε την τρόικα της ΕΕ, µε επικεφαλής τον Ολι Ρεν, τον ΥΠΕΞ της Γερµανίας Φρανκ Βάλτερ Στανµάγιερ και τον υπουργό Επικρατείας της Πορτογαλίας Ζοάο Κραβίνοας, και από την τουρκική πλευρά τον τότε ΥΠΕΞ Αµπντουλάχ Γκιουλ, τον υπουργό Επικρατείας και τότε επικεφαλής των διαπραγµατεύσεων µε την ΕΕ Αλί Μπαµπατζάν, τον σύµβουλο του Ερντογάν Αχµέτ Νταβούτογλου και τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ Ερτουγρούλ Απακάν, αναφέρει: «Υψηλοί αξιωµατούχοι όπως ο Όλι Ρεν συνεχίζουν να προειδοποιούν για τις τροµερές συνέπειες στις σχέσεις της ∆ύσης µε το Ισλάµ αν εξαφανιστούν οι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας».

Επιπλέον, όπως αναφέρουν τα «Νέα», ο Ρεν είχε τον Ιούλιο του 2007 συνάντηση με την αμερικανίδα πρέσβειρα στο Ελσίνκι Μέριλιν Γουέρ, την οποία διαβεβαίωσε ότι οι ευρωπαϊκές αποφάσεις για την πορεία της Τουρκίας δεν θα αλλάξουν «παρότι τα µηνύµατα από τον Σαρκοζί υποδεικνύουν το αντίθετο». Μάλιστα προτείνει στους Αμερικανούς να συντάξει η ΕΕ νέα συµπεράσµατα στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, τα οποία «θα επιτρέπουν στον Σαρκοζί να πει στη γαλλική κοινή γνώµη ότι εισήγαγε την “προνοµιακή σχέση” µε την Τουρκία». «Το φινίρισµα των συµπερασµάτων πρέπει να περιλαµβάνει γλώσσα που θα επιτρέπει στους Τούρκους να πουν ότι αν µείνουν στην ευρωπαϊκή τροχιά, θα έχουν κάποιον έλεγχο επί της µακροπρόθεσµης ευρωπαϊκής προοπτικής τους» επισήμανε συμπληρώνοντας ότι «δεν είναι πολύ κοµψό, αλλά έτσι λειτουργεί η ΕΕ».

Τον Μάρτιο του 2006, όπως προκύπτει από εµπιστευτικό τηλεγράφηµα από την Αθήνα, ο Αµερικανός πρεσβευτής Τσαρλς Ρις συναντιέται µε τον Όλι Ρεν και του λέει ότι η Κοµισιόν είχε αποφασίσει το 2004 πως το σχέδιο Ανάν δεν ήταν ανακόλουθο µε το κοινοτικό κεκτηµένο. «Πρόσφατα όµως η Λευκωσία επαναλαµβάνει ότι η ένταξή της στην ΕΕ έχει αλλάξει πλήρως τους όρους της επανένωσης» υπογραμμίζει και σηµειώνει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει. Ο Ρεν, αναφέρει ο Ρις: «το σηµείωσε και είπε ότι και εκείνος θα αναζητούσε τρόπους για να θυµίσει ότι στην τελική µορφή του το σχέδιο Ανάν δεν ήταν ανακόλουθο µε τους ευρωπαϊκούς κανόνες».

Όπως προκύπτει από εµπιστευτικό τηλεγράφηµα της αµερικανικής πρεσβείας στις Βρυξέλλες, που περιγράφει τη συνάντηση του Μάθιου Μπράιζα, βοηθό αναπληρωτή ΥΠΕΞ των ΗΠΑ µε αξιωµατούχους της Κοµισιόν και του Ευρωκοινοβουλίου τον Φεβρουάριο του 2006, ο σύµβουλος του Ρεν για τη ∆ιεύρυνση, Ζαν Κριστόφ Φιλόρι λέει στον Μπράιζα ότι δεν πρέπει να περιµένει πως «οποιαδήποτε τουρκική κυβέρνηση θα ανοίξει τα λιµάνια της χωρίς κινήσεις άρσης της αποµόνωσης των Τουρκοκυπρίων» και ότι «το κλειδί είναι να δοθεί στην Άγκυρα η απαιτούµενη πολιτική κάλυψη για να εφαρµόσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο».

Επιπλέον, σε συνάντηση που έχουν τον Αύγουστο του 2009 ο Αµερικανός πρεσβευτής στην Άγκυρα Τζέιµς Τζέφρι µε τον Σουηδό οµόλογό του Κρίστερ Ασπ, εκφράζουν την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις που µπορεί να έχουν οι τουρκικές υπερπτήσεις στο Αγαθονήσι και το Φαρµακονήσι στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. «Τέτοια περιστατικά µπορεί να επηρεάσουν την αξιολόγηση της Τουρκίας για το Πρωτόκολλο της Άγκυρας τον Νοέµβρη, αν η Αθήνα αποφασίσει να σύρει τις Βρυξέλλες σε µια διµερή διένεξη για το Αιγαίο» υποστηρίζει ο Τζέφρι, καθώς επίκειτο η αξιολόγηση της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του ∆εκεµβρίου. Ο από την πλευρά του Ασπ σηµειώνει ότι η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν εγείρει εδαφικά θέµατα στο Συµβούλιο Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων στις Βρυξέλλες. Παραδέχεται ότι η Σουηδία, ως προεδρεύουσα, «κατάφερε να σκοτώσει τη συζήτηση, πείθοντας τα υπόλοιπα µέλη να µην επέµβουν», ενώ σχολιάζει ότι η ΕΕ αυτοπυροβολήθηκε επιτρέποντας στη Λευκωσία να µπλοκάρει το άνοιγµα του κεφαλαίου.