Το κυριότερο ενδεχόμενο σχετικά με το ελληνικό χρέος είναι η επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, παρά μία επιθετική αναδιάρθρωση με «κούρεμα», εκτιμούν οι αναλυτές της HSBC και της Allianz Global Ιnvestors. Σχεδόν αναπόφευκτη θεωρεί την αναδιάρθρωση από την πλευρά του ο γνωστός οικονομολόγος Τζόσεφ Στίγκλιτς, ενώ σύμβουλος της Α. Μέρκελ θεωρεί μια αναδιάρθρωση «χρήσιμη» στο μέλλον για τον ευρωμηχανισμό στήριξης. Υπερβολική χαρακτηρίζει την εκτίμηση κινδύνου για Ελλάδα και Πορτογαλία, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank. Το κόστος της ελληνικής αναδιάρθρωσης για τη Γερμανία υπολόγισε το Ινστιτούτο Μακροοικονομίας και Έρευνας πραγματικής οικονομίας στο Ντίσελντορφ. Πάντως, ο οικονομολόγος Ντανιέλ Γκρος προτείνει «να αγοράσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης όλα τα ελληνικά ομόλογα».

Ads

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ακόμα και εντός της χρονιάς, θα ήταν «χρήσιμη» μακροπρόθεσμα για τον μόνιμο μηχανισμό ευρω-στήριξης (ESM), δηλώνει ο Λαρς Φελντ, μέλος του γερμανικού κυβερνητικού συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Bloomberg χθες.

Ο οικονομικός σύμβουλος της κυβέρνησης Μέρκελ, είπε ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους τώρα με την βοήθεια (σ.σ οικειοθελή συνεργασία) των πιστωτών θα βοηθούσε στην ενίσχυση της αξιοπιστίας του ESM που θα ενεργοποιηθεί από τα μέσα του 2013. Το ζήτημα για να το κάνεις νωρίτερα ή η απαίτηση να γίνει νωρίτερα παρά αργότερα είναι ότι θέλεις από τους -ιδιώτες- πιστωτές να παίξουν ένα ρόλο, σημείωσε ο κ. Φελντ, εννοώντας ότι πρέπει να αναλάβουν το κόστος που τους αναλογεί σε μία ενδεχόμενη αναδιάρθρωση.

Για τον ESM, το ζήτημα είναι «να κερδίσει σε αξιοπιστία, έπειτα μία ελληνική αναδιάρθρωση θα ήταν ένα πολύ καλό σήμα για την αγορά και δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει αυτές τις δυσκολίες με το χρέος της, η συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών ακόμα και φέτος θα ήταν χρήσιμη», προσέθεσε.

Στίγκλιτς: Αναπόφευκτη η αναδιάρθρωση

Σχεδόν αναπόφευκτη θεωρεί την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ο γνωστός, νομπελίστας οικονομολόγος Τζόσεφ Στίγκλιτς, αν και όπως δηλώνει «κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι μπορεί να γίνει στο μέλλον». Σύμφωνα με την «Ελευθεροτυπία», σε συζήτηση που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, με θέμα «Παγκόσμια Οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές», απαντώντας σε σχετικό ερώτημα του προέδρου των Ελλήνων φοιτητών του πανεπιστημίου Κολούμπια, Χάρη Λυπηρίδη, επιβεβαίωσε αυτά που γράφονται κατά κόρον στον διεθνή Τύπο το τελευταίο διάστημα.

Ο γνωστός οικονομολόγος αρχικά εμφανίστηκε αμήχανος να απαντήσει, επικαλούμενος τη στενή του σχέση με τον Έλληνα πρωθυπουργό. «Θα ήταν καλύτερα να μιλήσω για την Ιρλανδία και όχι για την Ελλάδα» είπε αιφνιδιασμένος. Ωστόσο, στη συνέχεια εστίασε στο ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει δύσκολα προβλήματα που κληρονόμησε από την προηγούμενη κυβέρνηση και θεωρεί ότι έγιναν όλα σωστά και ότι πάρθηκαν οι σωστές πολιτικές αποφάσεις.

Στο μεταξύ, εκτιμά ότι η λύση που θα πρέπει να δοθεί τελικά και η οποία είναι σχεδόν αναπόφευκτη, ίσως, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να γίνει στο μέλλον», είναι η αναδιάρθρωση.

Επιμήκυνση «βλέπουν» για την Ελλάδα HSBC και Allianz Global

Ο επικεφαλής του τμήματος σταθερού εισοδήματος της HSBC στο Λονδίνο, Στίβεν Μέιτζορ, ανέφερε σε σημείωμα προς τους πελάτες της τράπεζας την Πέμπτη ότι «το κεντρικό μας σενάριο είναι η Ελλάδα θα αποφύγει μία μη εθελοντική αναδιάρθρωση του χρέους της πριν τον Ιούνιο του 2013», όταν θα τεθεί σε λειτουργία ο μόνιμος μηχανισμός ευρω-στήριξης (ESM) που θα διαδεχθεί τον προσωρινό (EFSF). Έτσι, εκτιμά ότι τα ελληνικά ομόλογα που λήγουν μέχρι το 2014 είναι «εξαιρετικά φθηνά», καθώς υπάρχουν λίγες πιθανότητες να προχωρήσει η Ελλάδα στην «αναδιοργάνωση» του χρέους της μέσα στο 2012. Οι αποτιμήσεις των ελληνικών ομολόγων δεν συνδέονται με την πολιτική και οικονομική πραγματικότητα, σημειώνει.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το ομόλογο λήξεως Μαΐου 2013 διαπραγματεύεται στο 70% περίπου της ονομαστικής του αξίας. Ίσως υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες μίας «εθελοντικής δράσης» (σ.σ συνεννόησης με τους πιστωτές) για την επέκταση του χρόνου λήξης των ομολόγων, υποστηρίζει, τονίζοντας ότι αυτό το σενάριο, εφόσον γίνουν οι κατάλληλοι χειρισμοί, δεν θα είναι «πιστωτικό γεγονός» (credit event), δηλαδή δεν θα θεωρηθεί χρεοκοπία.

Η HSBC, από την πλευρά της εκτιμά ότι τρία είναι τα επικρατέστερα σενάρια για την ελληνική περίπτωση:

1. Να μην γίνει -οποιασδήποτε μορφής- αναδιάθρωση (20%)
2. Να υπάρξει βραχυχρόνιος επανασχεδιασμός (reprofiling -30%)
3. Να υπάρξει μακροχρόνια μεθοδευμένη αναδιάρθρωση (35%).

Σύμφωνα με την RCM, θυγατρική μονάδα της Allianz Global Ιnvestors, η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι «απίθανη» πριν το 2013. Ο επικεφαλής της RCM, Αντρέας Ούτερμαν, εκτιμά ότι το πιθανότερο είναι η Ελλάδα να κάνει «μικρά βήματα» ώστε να ελαφρύνει το βάρος του χρέους, ζητώντας από τον μηχανισμό στήριξης να μειώσει περαιτέρω το επιτόκιο δανεισμού και μετά να επεκτείνει χρονικά τους χρόνους αποπληρωμής των ομολόγων.

Μία επιθετική αναδιάρθρωση, τονίζει, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία νέα χρηματοπιστωτική κρίση, όπως έχει πει πολλές φορές η ΕΚΤ, με τις τράπεζες, ειδικά στην Ελλάδα, να αναγκαζόντουσαν να υποστούν σημαντικό πλήγμα λόγω των διαγραφών στην αξία των ομολόγων.

«Υπερβολική» η εκτίμηση κινδύνου για την Ελλάδα

Ο Νόρμπερτ Βάλτερ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος επί 20 χρόνια στην Deutsche Bank, χαρακτηρίζει «υπερβολική» την εκτίμηση κινδύνου για Ελλάδα και Πορτογαλία. «Ασφάλιστρα κινδύνου 10% είναι εντελώς παράλογα», δηλώνει ο κ. Βάλτερ σε συνέντευξή του στο Focus online. Όπως τονίζει, «ποτέ πριν δεν ακολουθήθηκε στην Ελλάδα τόσο σοβαρή οικονομική πολιτική όσο σήμερα. Με ασφάλιστρα κινδύνου της τάξης του 10% μπορεί κανείς να γονατίσει μία υγιή οικονομία. Εάν δε η χώρα είναι υπερχρεωμένη, η καταστροφή είναι δεδομένη».

Ο Νόρμπερτ Βάλτερ ασκεί κριτική σε όσους εστιάζουν στον κίνδυνο που συνιστά η Ελλάδα για τη γερμανική οικονομία. «Ορισμένοι μιλούν μόνο για την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Αυτό είναι ανοησία, το βάρος των χωρών αυτών δεν είναι από μόνο του επικίνδυνο για εμάς. Ωστόσο, το άθροισμα Ελλάδας, Πορτογαλίας, Ισπανίας, Μεγάλης Βρετανίας και Ιταλίας που ακολουθούν προγράμματα λιτότητας είναι σημαντικό και μειώνει τις γερμανικές εξαγωγές στις χώρες αυτές», λέει ο κ. Βάλτερ. Για το λόγο αυτό προβλέπει ότι η γερμανική οικονομία θα αντιμετωπίσει το αργότερο το 2012 μεγάλες δυσκολίες. «Εξάγουμε περισσότερα από τα μισά όσων παράγουμε. Και όταν η οικονομική κατάσταση σε γειτονικές χώρες δεν είναι καλή και εφαρμόζονται προγράμματα λιτότητας – όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες – θα βιώσουμε τις συνέπειες», προειδοποιεί ο Γερμανός οικονομολόγος.

«Να αγοράσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης τα ελληνικά ομόλογα»

Σε συνέντευξή του στο ιταλικό περιοδικό «Λ’ Εσπρέσο», ο διευθυντής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Ντάνιελ Γκρος, αναφέρεται στο μέλλον της ελληνικής οικονομίας, με κύρια πρόταση «να αγοράσει, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης όλα τα ελληνικά ομόλογα». Ο Γκρος εκτιμά ότι «η αναδιάρθρωση του χρέους μοιάζει, στη φάση αυτή, αναπόφευκτη, αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει πότε θα γίνει».

Σύμφωνα με τον Γκρος, «θα υπάρξει πρώτα η επιμήκυνση της λήξης των ομολόγων, αφήνοντας αμετάβλητη την ονομαστική τους αξία και τα επιτόκια. Κάτι τέτοιο, για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, παρουσιάζει το πλεονέκτημα ότι μπορούν να πουν: δεν συνέβη τίποτα, παγώσαμε, απλώς, το χρέος». «Είναι η οδός», εξηγεί ο Γερμανός οικονομολόγος, «που ακολούθησε και η Ουρουγουάη, αλλά εκεί λειτούργησε, διότι το χρέος της χώρας, δεν ήταν μεγάλο». Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικών Μελετών, το πρόβλημα της Ελλάδας είναι ότι έχει συσσωρεύσει, κατά κύριο λόγο, εξωτερικό χρέος.

Ο Γερμανός οικονομολόγος προτείνει: «από τη στιγμή που τα ελληνικά ομόλογα κοστίζουν ελάχιστα, σχεδόν 50% λιγότερο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης, θα μπορούσε να πει στην αγορά ότι αποφασίζει να αγοράσει όλα τα ελληνικά μποντς στη σημερινή τους τιμή και δίδει σε αντάλλαγμα τα δικά του, που διαθέτουν όλα τριπλό Α». Με τον τρόπο αυτό, συνεχίζει ο Ντάνιελ Γκρος, το Ταμείο θα μπορούσε να έχει στην κυριότητά του όλο το ελληνικό χρέος και να πάει στην Αθήνα με μια πρόταση: σας μειώνω το χρέος, και εσείς μου πληρώνετε τους τόκους μόνο βάσει αυτής της ονομαστικής αξίας, που είναι η μισή.

Κατά το διευθυντή του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής «η Ελλάδα, με τον τρόπο αυτό, θα μείωνε σχεδόν κατά το ήμισυ το χρέος της και η σχέση ελλείμματος/ΑΕΠ θα κατέβαινε κάτω από το 100%, πολύ πιο χαμηλά από το επίπεδο της Ιταλίας».

ΕΚΤ: Καταστροφική για τις ελληνικές τράπεζες η αναδιάρθρωση

H αναδιάρθρωση του χρέους μπορεί να οδηγήσει τον ελληνικό τραπεζικό τομέα στον αφανισμό, εκτίμησε ο κεντρικός τραπεζίτης του Λουξεμβούργου και μέλος του δ.σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Υβ Μερς, σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό WirtschaftsWoche. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα υπήρχαν επιπτώσεις και για τους Ευρωπαίους πολίτες που είχαν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα μέσω των ασφαλιστικών ταμείων και των τραπεζικών καταθέσεων. Η Ελλάδα θα συνεχίσει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, είπε, τονίζοντας ότι πρόκειται για καλύτερη λύση υπό τις παρούσες συνθήκες.

S&P: Μεγάλη αύξηση των χρεοκοπιών το 2012

Από την πλευρά του, ο διεθνής οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s προέβλεψε πως το ποσοστό χρεοκοπίας των κερδοσκοπικού τύπου εταιριών στην Δυτική Ευρώπη θα αυξηθεί απότομα το 2012 εξαιτίας των μεγάλων εξαγορών που έχουν γίνει με δανεικά (μόχλευση).

Οι εταιρίες που στηρίχθηκαν στη βοήθεια εταιριών ιδιωτικών συμμετοχών και που εξαγοράσθηκαν με μεγάλα ποσά δανείων μεταξύ του 2006 και του 2008 αναμένεται να αυξήσουν το ποσοστό χρεοκοπιών στο 5,5% έως και 7,5% το 2012, όταν στα τέλη του Δεκεμβρίου 2010 αυτό ήταν μόλις 3,8%, αναφέρει σχετική έκθεση της S&P.

Το κόστος της ελληνικής αναδιάρθρωσης για τη Γερμανία

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Μακροοικονομίας και Έρευνας πραγματικής οικονομίας στο Ντίσελντορφ, που δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα Die Zeit, μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα κόστιζε στη Γερμανία περί τα 40,6 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τοι δημοσίευμα, «όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα το 2013, θα έχουν δοθεί 22,4 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον μέχρι τώρα προγραμματισμό, μόνο κατά το επόμενο και μεθεπόμενο έτος οι Ελληνες πρέπει να δανειστούν από ιδιώτες επενδυτές 64,6 δισ. ευρώ. Αν η ΕΕ αναλάβει να καλύψει και αυτό το ποσό, η Γερμανία θα επιβαρυνόταν επιπλέον με 18,5 δισ. ευρώ».

» Ας σημειωθεί βέβαια ότι πρόκειται για δάνεια. Η ελληνική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι θα τα αποπληρώσει. Το ερώτημα είναι πόσα από αυτά. Ο Παπακωνσταντίνου ρώτησε ήδη μια φορά αν θα ήταν δυνατό να μειωθεί το επιτόκιο.Αλλά και μια αναδιάρθρωση του χρέους δεν γίνεται χωρίς κόστος».

» Σύμφωνα με εκτιμήσεις των οίκων αξιολόγησης, θα πρέπει να διαγραφεί τουλάχιστον το 50% του χρέους, για να μπορέσει να ορθοποδήσει η Ελλάδα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Ινστιτούτου Μακροοικονομίας και Ερευνας πραγματικής οικονομίας στο Ντίσελντορφ, μια τέτοια εξέλιξη θα επιβάρυνε τις γερμανικές τράπεζες με 25 δισ. ευρώ».

« Ένα μέρος του κόστους θα κατέληγε στους φορολογούμενους, επειδή μάλλον δεν θα μπορούσαν να αντέξουν όλες οι τράπεζες αυτές τις απώλειες και το κράτος θα έπρεπε να ενισχύσει τα κεφάλαιά τους, τη στιγμή μάλιστα κυρίως οι δημόσιες τράπεζες κατέχουν ακόμα πολλά ελληνικά κρατικά ομόλογα και δεν έχουν διαγράψει ακόμα το μεγαλύτερο τμήμα των διαθεσίμων τους. Αλλά και οι επενδύσεις σε επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ελλάδας θα πλήττονταν, επειδή πολλές ελληνικές τράπεζες θα κατέρρεαν, αν το κράτος δεν πληρώνει πλέον μέρος των χρεών του».

» Σε αυτά προστίθενται άλλα 4,2 δισ. ευρώ από τις μέχρι τώρα καταβληθείσες δόσεις της δανειακής βοήθειας, που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως οι απαιτήσεις των ιδιωτών πιστωτών και γι’ αυτό θα περικόπτονταν επίσης κατά 50%. Επιπλέον, πλήγμα θα δεχόταν και η ΕΚΤ, επειδή αγόρασε ελληνικά ομόλογα και δέχεται ελληνικά αξιόγραφα ως ασφάλεια, όταν οι ελληνικές τράπεζες δανείζονται από αυτήν χρήματα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Deutsche Bank, η ΕΚΤ θα είχε απώλειες ύψους 40 δισ. ευρώ».

» Απ’ αυτά η Γερμανία θα επιβαρυνόταν με το 1/3 περίπου, δηλαδή με 11,4 δισ. ευρώ. Συνολικά, πρόκειται το πολύ για 40,6 δισ. ευρώ, τα οποία θα έπρεπε να επωμιστεί ο Γερμανός φορολογούμενος. Εκτός εάν η αναδιάρθρωση συμπαρέσυρε και άλλα κράτη στον γκρεμό. Τότε το κόστος θα ήταν μεγαλύτερο».

» Φθηνότερη θα ήταν ίσως μια συντεταγμένη αναδιάρθρωση, π. χ. με «ενέσεις» κεφαλαίων για τις ελληνικές τράπεζες. Σ’ αυτή την περίπτωση η ΕΚΤ θα έπρεπε απλώς να διαγράψει τα κρατικά της ομόλογα και οι απώλειές της θα ανέρχονταν μόνο σε 12 αντί 40 δισ. ευρώ. Ωστόσο, και αυτός ο τρόπος είναι ριψοκίνδυνος. Εδώ θα ήταν αναγκαίο ένα πρόγραμμα βοήθειας της ΕΕ, επειδή η Ελλάδα δεν έχει τα μέσα για να εξυγιάνει τις τράπεζες», καταλήγει το δημοσίευμα.

Nέο πακέτο στήριξης είναι πιθανό, εκτιμά η UBS

Δύο επιλογές έχει η Ελλάδα και η ΕΕ σχετικά με το χρέος, εκτιμά η ελβετική UBS, σε έκθεση της με τίτλο «Πόσο πιθανό είναι ένα δεύτερο πακέτο βοήθειας για την Ελλάδα;», εκφράζοντας παράλληλα τις αμφιβολίες της για ενδεχόμενη υποχρεωτική αναδιάρθρωση πριν το 2013. «Είναι όλο και πιο προφανές ότι η επιλογή για τις αρχές στο ερώτημα της χρηματοδότησης της ελληνικής κυβέρνησης μεσοπρόθεσμα, είναι απλή και είναι μεταξύ της αναδιάρθρωσης του χρέους και περαιτέρω βοήθειας από ΕΕ και ΔΝΤ, καθώς η Ελλάδα θα ξεμείνει από κεφάλαια το 2012», σημειώνει ο ελβετικός οίκος.

«Οι προσεγγίσεις για αναδιάρθρωση τώρα είναι πολύ πιο δύσκολες, δεδομένης και της έντασης με την οποία εκδηλώνεται η πολεμική, αλλά και της πρόθεσης των αρχών να αποφύγουν οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης», υπογραμμίζεται. Η UBS αναφέρει ότι ένα δεύτερο πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα βοήθειας θα είναι «προκλητικό» να δικαιολογηθεί σε πολιτικό επίπεδο, «καθώς κατά μία έννοια αποδεικνύει τη χρεοκοπία της Ελλάδας».

Ωστόσο, επισημαίνει ότι οι συνέπειες από μια αναγκαστική (μονομερή) αναδιάρθρωση του χρέους είναι απρόβλεπτες. «Ως αποτέλεσμα, οι τιμές των ελληνικών ομολόγων θα παραμείνουν αρκετά μεταβλητές για κάποιο διάστημα, αλλά η υποχρεωτική αναδιάρθρωση πιθανότατα θα αναβληθεί», εκτιμά. Παρόλα αυτά, η UBS δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μίας εθελοντικής επαναδιαπράγματευσης των όρων του δανείου των 110 δισ. ευρώ από ΕΕ-ΔΝΤ. «Κατά την άποψή μας, ακόμη και μια εθελοντική επαναδιαπραγμάτευση θα αποτύγχανε να δώσει την αναγκαία ώθηση» στη βιωσιμότητα του χρέους.

«Παρόλα αυτά», προσθέτει, «θα μπορούσε να αποτελέσει το αναγκαίο πρώτο βήμα ώστε να αποφασιστεί να δοθεί περαιτέρω βοήθεια στην Ελλάδα».