Η Τουρκία του Ερντογάν / Οικονομική κόλαση και φορολογικός παράδεισος

«Αν η Τουρκία ήταν μια εμπορική εταιρεία, δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης του προϋπολογισμού και των αποτυχιών, οι μέτοχοι θα πετούσαν έξω τον διευθύνοντα σύμβουλο», πιστεύει ένας καθηγητής οικονομικών εξόριστος στη Γερμανία.

Πράγματι, η Τουρκία του Ερντογάν υποφέρει εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια από μια οικονομική-χρηματοπιστωτική κρίση που πλήττει κυρίως εργαζόμενους, μικρομεσαίους επιχειρηματίες, αγρότες, ανέργους, νέους, φοιτητές… που αποτελούν περίπου το 75% του πληθυσμού.

Τα 3 στοιχεία, που καταγράφηκαν στην Κωνσταντινούπολη, δείχνουν τη σοβαρότητα της κρίσης:

• Ένα ψωμί 200 γρ. κοστίζει 10 Τουρκικές Λίρες-LT (0,27 Ευρώ).
• Το μηνιαίο ενοίκιο για ένα διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων είναι περίπου 28.000 LT (765 Ευρώ).
• Ο κατώτατος μισθός είναι 17.000 TL (464 ευρώ).

Όλες οι οικονομικές παράμετροι (εισόδημα, εξαγωγές, πληθωρισμός κ.λπ.) γίνονται όλο και χειρότερες λόγω των στρατιωτικών δαπανών και εκείνων του Προεδρικού Μεγάρου, όπως επίσης και της κακής διαχείρισης των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών υποθέσεων.

Η έλλειψη κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης, η διαφθορά, η δωροδοκία, ο νεποτισμός, το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος από ναρκωτικά και η παράνομη πώληση όπλων…εν τέλει η ανυπαρξία κράτους δικαίου, δηλαδή η ατιμωρησία, κατατρώγουν την κοινωνία. Ορισμένα στελέχη της τουρκικής αντιπολίτευσης και ξένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η σημερινή Τουρκία έχει μετατραπεί σε «ναρκοκράτος» ή ακόμη και «rogue state».

Πώς μπορεί όμως στην παρούσα κατάσταση η Τουρκία του Ερντογάν να διασφαλίσει την επιβίωση του διοικητικού και οικονομικού μηχανισμού του κράτους;

Δώδεκα πρακτικές, που ισχύουν μόνο στην Τουρκία, μας δίνουν μερικές ενδείξεις:

• Οι μεταχρονολογημένες επιταγές κυκλοφορούν ελεύθερα στην αγορά.
• Πρέπει να πληρώσετε μεταξύ 2.500 και 8.500 TL (67,5 και 230 ευρώ) ανάλογα με την περίοδο ισχύος για να έχετε διαβατήριο.
• Όποιος πολίτης μεταβαίνει στο εξωτερικό πρέπει να πληρώσει φόρο 710 TL (20 Ευρώ).
• Για να δηλώσετε ένα κινητό τηλέφωνο που έχετε αγοράσει στο εξωτερικό πρέπει να πληρώσετε 6.000 LT (162 Ευρώ).
• Ο φόρος που επιβάλλεται κατά την αγορά ενός εισαγόμενου αυτοκινήτου είναι γενικά διπλάσιος από την τιμή του αυτοκινήτου. Παράδειγμα: Ένα Audi A6 κοστίζει 40.000 ευρώ στην Τουρκία, αλλά πρέπει να πληρώσετε ειδικό φόρο κατανάλωσης 70.000 ευρώ.
• Όλοι οι πολίτες που διαθέτουν κινητό τηλέφωνο πρέπει να πληρώσουν τον φόρο που επιβλήθηκε αμέσως μετά τον μεγάλο σεισμό του Αυγούστου 1999, που ονομάζεται πλέον Ειδικός Φόρος Επικοινωνίας.
• Οι συνολικοί έμμεσοι φόροι ξεπερνούν το 70% όλων των φόρων.
• Όλοι οι πολίτες που πληρώνουν λογαριασμούς ρεύματος πρέπει να πληρώνουν και 2% της «συνεισφοράς για την TRT» (δημόσια ραδιοτηλεόραση), ακόμα κι αν δεν έχουν τηλεόραση.
• Το Δημόσιο αναθέτει συμβάσεις σε μεγάλες εταιρείες για την κατασκευή αεροδρομίων, αυτοκινητοδρόμων, γεφυρών, νοσοκομείων κλπ σύμφωνα με το σύστημα BOT (Built-Operate-Transfer) με εγγύηση «χρήστη». Όλα αυτά τα έργα κοστίζουν σήμερα περίπου 150 δισεκατομμύρια ευρώ.
• Η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι οι μόνες δύο χώρες όπου δεν υπάρχει φόρος στο εμπόριο διαμαντιών και άλλων πολύτιμων λίθων.
• Μια άδεια για ιδιωτικά ή κοινόχρηστα ταξί (Dolmush) κοστίζει 6 εκατομμύρια LT (162.000 ευρώ), επομένως πολύ ακριβότερη από την τιμή του αυτοκινήτου.

Τέλος, ένας αριθμός, όχι οικονομικός αλλά μάλλον πολιτικός που θα ήταν το αποτέλεσμα ή η αιτία των δεδομένων που αναφέρονται παραπάνω:

• Περισσότεροι από 200.000 πολίτες ανακρίθηκαν από την Εισαγγελία για «προσβολή του Προέδρου της Δημοκρατίας» και 52.000 από αυτούς δικάστηκαν μεταξύ 2019 και 2022, σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας Birgun, που δημοσιεύθηκαν στις 14 Μαρτίου. Αυτός ο αριθμός συνέχισε να αυξάνεται από το 2022.