ΕΚΠΑ / Γιατί κάνουμε συνέδριο για το ελληνικό τραγούδι – Από την παράδοση έως τον ΛΕΞ

Ο Θάνος Μικρούτσικος έλεγε πως στη χώρα μας, το τραγούδι είναι βαθιά δεμένο με την ιστορία κι έχει ρίζες στην κοινωνία και συνέχεια, κάτι που δεν συμβαίνει απαραίτητα σε άλλες γωνιές του πλανήτη. Γι’ αυτό η είδηση ενός συνεδρίου για το τραγούδι, δεν αφορά μόνο την πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά έχει πολλαπλό ενδιαφέρον.

Το τριήμερο συνέδριο με γενικό τίτλο «Τα τραγούδια που’χω γράψει – Νεοελληνική Ποίηση και Μουσική (στιχουργία, μελοποίηση, πρόσληψη)», που διοργανώνει το ΕΚΠΑ και ξεκινά αύριο Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου εξετάζει ένα ευρύ φάσμα, από τον πλούτο της παράδοσης έως τη μελοποιημένη ποίηση, στιχουργούς διαφορετικών γενεών και φτάνει στη στιχουργική του ΛΕΞ.

Στο Αμφιθέατρο της Βιβλιοθήκης Φιλοσοφικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. από το πρωί της Δευτέρας θα ακούγονται οι ομιλίες χωρισμένες σε θεματικές διαφορετικών συνεδριών (το πρόγραμμα δημοσιεύεται ολόκληρο παρακάτω) και θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις με δημιουργούς και καλλιτέχνες.

Η επιστημονική επιτροπή αποτελείται από τους Ευριπίδη Γαραντούδη (πρόεδρος) Θανάση Αγάθο, Δημήτρη Αγγελάτο, Πάνο Βλαγκόπουλο, Αναστασία Γεωργάκη, Μαριάνθη Καπλάνογλου, Παναγιώτη Πούλο, Πολίνα Ταμπακάκη και Μάρκο Τσέτσο.

Τη Δευτέρα στις 19.00 στην στρογγυλή τράπεζα συζητούν οι: Δημήτρης Αποστολάκης, Οδυσσέας Ιωάννου, Φωτεινή Λαμπρίδη, Λίνα Δημοπούλου, συντονίζει ο Σπύρος Αραβανής. Την Τετάρτη και τελευταία μέρα στις 17.30 οι Νίκος Κυπουργός, Ορφέας Περίδης, Μάκης Σεβίλογλου, Μαρίζα Ρίζου.

Ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής Δημήτρης Πρόκος μιλάει στο tvxs για τους στόχους του συνεδρίου, τη θεματολογία και τη συνέχεια της πρωτοβουλίας.

Γιατί ένα συνέδριο για το ελληνικό τραγούδι;

Η ιδέα γεννήθηκε από προβληματισμούς και ενδιαφέροντα φοιητριών/τών και καθηγητών/τριών του Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ. Διαχρονικά, η νεοελληνική ποίηση –και η νεοελληνική λογοτεχνία εν γένει– συνδέεται και αλληλεπιδρά με το τραγούδι, είτε, παραδείγματος χάριν, στην περίπτωση της λαϊκής, τραγουδισμένης ποίησης, είτε στη μακρά παράδοση της μελοποίησης της προσωπικής ποίησης.

Οργανώνοντας το συνέδριο αυτό, επιδιώκουμε, με λίγα λόγια, να δημιουργήσουμε ένα πεδίο ζωντανού διαλόγου για ερευνητές και ερευνήτριες που ήδη ασχολούνται με ζητήματα όπως τα παραπάνω, αλλά και να ενθαρρύνουμε την ερευνητική κοινότητα να στραφεί προς αυτά, προσκομίζοντας νέα στοιχεία και ανοίγοντας σημαντικές ερμηνευτικές οδούς.

Φυσικά, η προσπάθειά μας δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου, το οποίο παρέχει την ευγενική και καθοριστική υποστήριξή του στο συνέδριο. Ένα διεπιστημονικό συνέδριο αποτελεί πάντοτε μια ευκαιρία για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων που προσφέρονται από τη συγκριτική μελέτη και τη συλλειτουργία των τεχνών, καθώς και από τη σύμπραξη των επιστημονικών πεδίων που τις μελετούν.

Η χώρα έχει μεγάλη παράδοση τραγουδιού. Η ακαδημαϊκή κοινότητα πόσο έχει ασχοληθεί διαχρονικά με τη μελέτη του;

Η παράδοση είναι πραγματικά μεγάλη και πολύπτυχη. Η ακαδημαϊκή ενασχόληση με αυτήν δεν είναι, σε καμία περίπτωση, αμελητέα. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες και κινήσεις για τη μελέτη και τη διάδοση του ελληνόφωνου τραγουδιού. Το ερώτημα είναι, μάλλον, όχι αν έχει μελετηθεί αρκετά, αλλά αν έχει μελετηθεί τακτικά και εμπεριστατωμένα, δηλαδή αν έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες και το μεθοδολογικό υπόβαθρο ώστε να είναι πραγματικά πρόσφορη η ακαδημαϊκή μελέτη του τραγουδιού.

Για να γίνει αυτό, θεωρούμε, είναι απαραίτητη η δυναμική αλληλεπίδραση και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων επιστημονικών πεδίων, με στόχο, τελικά, την παραγωγή ιδεών που επηρεάζουν (αλλά και επηρεάζονται από) τους ίδιους τους φορείς της εν λόγω παράδοσης, δηλαδή τους/τις δημιουργούς και το κοινό. Ελπίζουμε το φετινό τριήμερο συνέδριο να συμβάλει στη διαδικασία αυτή.

Ποιοι είναι οι θεματικοί άξονες του συνεδρίου;

Στον υπότιτλο έχουμε εντάξει τη στιχουργία, τη μελοποίηση και την πρόσληψη, ως βασικούς θεματικούς άξονες. Η στιχουργία μας ενδιαφέρει ως συχνά αντιπαραβαλλόμενη προς την ποίηση· επιδιώκουμε τη διερεύνηση αυτής της σύγκρισης, θέλουμε να δούμε αν βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια και ποια είναι αυτά. Η μελοποίηση είναι επίσης κεντρικός άξονας, καθώς, ως γνωστόν, στην Ελλάδα η πρακτική αυτή είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε το ζήτημα της πρόσληψης, δηλαδή τις ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες υπό τις οποίες έρχεται το κοινό σε επαφή με τα έργα, αλλά και γενικότερα τις στάσεις του απέναντι σε αυτά.

Ειδικά στη χώρα μας, το θέμα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Πέρα από τους τρεις βασικούς θεματικούς άξονες, ας αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα ζητήματα που θα γίνουν αντικείμενα πραγμάτευσης στη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου: το μέτρο, ο ρυθμός, η διακαλλιτεχνικότητα και η διαμεσικότητα, η έννοια του μύθου, η επιτέλεση.

Θα προκύψει κάποια έκδοση μετά;

Σε πρώτη φάση προβλέπεται η ηλεκτρονική έκδοση των πρακτικών του συνεδρίου. Θεωρούμε πολύ σημαντικό να υπάρχει πρόσβαση σε όσα το συνέδριο θα καταφέρει να παραγάγει. Αν μας δοθεί η δυνατότητα, πιθανώς να προχωρήσουμε και σε έντυπη έκδοση.

Θα δώσετε συνέχεια στην πρωτοβουλία;

Θέλουμε να πιστεύουμε πως το φετινό συνέδριο θα είναι μια αφετηρία και πως θα αποτελέσει τη βάση για ανάλογες διοργανώσεις στο μέλλον, είτε στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, είτε σε άλλα ιδρύματα της χώρας, οι οποίες θα καταφέρουν να διορθώσουν λάθη και να αποφύγουν ελλείψεις που πιθανώς δεν είχαμε εμείς τη δυνατότητα να προβλέψουμε και να αποτρέψουμε. Το σημαντικό είναι να υπάρχει συνέπεια και συνέχεια σε τέτοιες δράσεις.

Δείτε όλο το πρόγραμμα εδώ