Είναι δυνατόν να προβλεφθεί μια εξέγερση; Οι πρόσφατες εξεγέρσεις και οι ανακατατάξεις στον αραβικό κόσμο ήταν η καλύτερη ευκαιρία να δοκιμαστούν τα μοντέλα πρόβλεψης ανθρώπινων συγκρούσεων. Την αποτυχία των μοντέλων πρόβλεψης συγκρούσεων στη Βόρεια Αφρική, περιγράφει ο Jim Giles στο “New Scientist”.

Ads

Ουσιαστικά το ζήτημα απασχολεί εδώ και χρόνια τον τομέα πρόβλεψης συγκρούσεων. Διάφοροι οργανισμοί, όπως οι ένοπλες δυνάμεις και οι μυστικές υπηρεσίες των Η.Π.Α., χρηματοδοτούν φορείς όπως η Defense Advanced Research Projects Agency, με σκοπό την πρόβλεψη εξεγέρσεων, τρομοκρατικών ενεργειών και άλλων συγκρούσεων. Βέβαια τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών σπάνια βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Για παράδειγμα η Political Instability Task Force, την οποία χρηματοδοτεί η CIA, από την ίδρυσή της, το 1994, αξιολογεί τη σταθερότητα σε χώρες ανά τον κόσμο χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα συγκρούσεων, πολιτικών δομών και οικονομικών στοιχείων. Παρ’ όλα αυτά τα μοντέλα προσομοίωσης ιστορικών γεγονότων αποτυγχάνουν στην πρόβλεψη μελλοντικών ταραχών, όπως σημειώνει ο Μόντι Μάρσαλ, μέλος της υπηρεσίας.

H αδυναμία πρόβλεψης δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει. Η πολιτική αστάθεια μπορεί να επηρεαστεί από τα πάντα, από τις καιρικές συνθήκες ως τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες ανά περιοχή. Όλοι οι επιμέρους παράγοντες φαίνεται ότι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με πολύπλοκους τρόπους, οι οποίοι δεν προβλέπονται.

Μπορεί οι αναλυτές να εντοπίζουν ποιες κοινωνίες είναι ασταθείς και να ερμηνεύουν τις αιτίες της αστάθειάς τους, όμως οι αφορμές που πυροδοτούν τις εξεγέρσεις, τις συγκρούσεις και κάθε είδους έκρυθμες καταστάσεις εν τέλει δεν προβλέπονται. Φαίνεται πως το τυχαίο και το συγκυριακό παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων.