Η Απολογία του Σωκράτη με το πάθος ενός Ελβετού ελληνιστή, του Gilles Decorvet, στην καινοτόμο σκηνοθεσία του Δήμου Αβδελιώδη ζωντανεύει και πάλι στη σκηνή, για μια παράσταση στις 19 Οκτωβρίου στο Studio Νew Star Art Cinema.

O Gilles Decorvet πρωταγωνιστής στην Αναπαράσταση της Δίκης του Σωκράτη, μας μιλάει για το δύσκολο και συναρπαστικό εγχείρημα, για τη «συνάντηση» του με τον Σωκράτη, για μια αξιοθαύμαστη γυναίκα με ιδανικά και για τον Αλεξέι Ναβάλνι .

Πριν ξεκινήσουμε πείτε μας λίγα λόγια για εσάς

Γεννήθηκα το 1962 στη Γενεύη Ελβετίας. Πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στην Αϊτή (1962-1968). Δηλαδή μεγάλωσα με δύο γλώσσες, τα γαλλικά και τα κρεολικά της Αϊτής. Τη δεύτερη την έχασα και την ξέχασα, δυστυχώς. Στο λύκειο, στη Γενεύη, έμαθα αρχαία ελληνικά. Σπούδασα αρχαία και νέα ελληνικά στο Πανεπιστήμιο Γενεύης και κλασικό κλαρινέτο στο Ωδείο Γενεύης. ΄Εζησα στην Ελλάδα από το 1989 μέχρι το 1994. Από το 1992 ασχολούμαι ως λογοτεχνικός μεταφραστής από ελληνικά σε γαλλικά. ΄Εχω μεταφράσει συλλογές λαϊκών παραμυθιών, καθώς και έργα του Γεωργίου Βιζυηνού, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Ευγένιου Τριβιζά, ΄Ερσης Σωτηροπούλου, Τάκη Θεοδωρόπουλου, Νίκου Παναγιωτόπουλου, κ.α. Παράλληλα ασχολούμαι με το θέατρο και με την αφήγηση παραμυθιών. Επίσης διδάσκω γαλλικά στο Πανεπιστήμιο Γενεύης. Αλλά το πιο σημαντικό, δεν το είπα: έχω δύο παιδιά.

Η πρώτη συνάντηση σας με το Σωκράτη στη σκηνή ήταν το 2022 στη Γενεύη;

Ναι. Παίξαμε τρεις φορές την Αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη στη Γενεύη το 2022. Η πρώτη παράσταση ήταν για τα σχολεία, απευθυνόταν σε μαθητές λυκείου, και οι άλλες δύο απευθύνονταν στο ευρύ κοινό.

Τι θυμάστε πιο έντονα;

Στη σχολική παράσταση μου έκανε μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της παράστασης οι μαθητές άρχισαν να συμπονούν τον Σωκράτη. Δεν ήθελαν να θανατωθεί. Παρόλο που ήξεραν όλοι εξαρχής, εννοείται, ότι στο τέλος θα καταδικαζόταν σε θάνατο, αντιδρούσαν σαν να ήθελαν να μην γίνει αυτό. Ήταν πολύ συγκινητικό.

Από τότε πόσες άλλες φορές έχετε «βρεθεί»;

Μέχρι στιγμής έχουμε παίξει την παράσταση δώδεκα φορές. Τρεις φορές στην Ελβετία και εννέα στην Ελλάδα. Αλλά θα την ξαναπαίξουμε ακόμη πολλές φορές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ελβετία. Ελπίζω και σε άλλες χώρες, βέβαια. Το μέλλον θα δείξει.

Θα λέγατε πως τώρα γνωρίζετε καλύτερα τον Σωκράτη;

Ναι, τον γνωρίζω καλύτερα. Θα έλεγα ότι νιώθω τον Σωκράτη μέσα μου. Η σκέψη του με συνοδεύει. Άλλωστε, αναγκαστικά, επαναλαμβάνω τα λόγια του σχεδόν κάθε μέρα εδώ και τέσσερα χρόνια τώρα! Για να τα θυμάμαι και να μην πάθω μπλακ άουτ επί σκηνής…

Εν οίδα ότι ουδέν οίδα- Το πιο δημοφιλές ρητό του Σωκράτη. Είναι αυτό που σας εκφράζει περισσότερο;

Μου αρέσει βέβαια αυτό το ρητό. Αλλά μου αρέσουν πολύ και δύο άλλα ρητά από την Απολογία του Σωκράτη. Πρώτον, “Ουκ εκ χρημάτων αρετή γίγνεται, αλλ΄ εξ αρετής χρήματα, και τα άλλα αγαθά τοις ανθρώποις άπαντα”, γιατί με αυτά τα λόγια ο Σωκράτης ξαναβάζει τα πράγματα στις θέσεις τους και μας λέει τι είναι πραγματικά πιο σημαντικό. Το να έχεις ή το να είσαι; Το να είσαι, βέβαια.

Δεύτερον, “ανδρί αγαθώ κακόν ουδέν”, γιατί αυτές οι τέσσερις λέξεις με βοήθησαν πολύ όταν προσπαθούσα να μάθω απέξω όλο το κείμενο και δεν ήξερα αν θα τα καταφέρω ή όχι. Αυτό έγινε κανά δυό μήνες πριν από την πρεμιέρα στη Γενεύη. Ήταν δύσκολη περίοδος, περίοδος κρίσης. Αυτές οι τέσσερις λέξεις ήταν βάλσαμο για μένα.

Αλλά γενικά τα λόγια του Σωκράτη σου δίνουν πολλή δύναμη. Είναι λίγα τα κείμενα που μας βοηθάνε έτσι βαθιά, που μας γεμίζουν την ψυχή.

Σε προηγούμενη συνέντευξη σας έχετε πει: «Μας θυμίζει ο Σωκράτης πως ούτε το χρήμα ούτε το σώμα μετράνε, αυτό που μετράει είναι η ψυχή και η αναζήτηση της αυτογνωσίας και πως αξίζει μέχρι και να πεθάνεις για τέτοιου είδους αρχές». Μοιάζει λίγο ουτοπικό;

Αλίμονο στον άνθρωπο που παύει να πιστεύει σε ουτοπίες και σε όνειρα. Γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος ζει χωρίς ελπίδες και ενθουσιασμό και τον λυπάμαι.

Ποιος αλήθεια στις μέρες μας θα πέθαινε για τις αρχές του;

Σ΄ όλο τον κόσμο υπάρχουν άνθρωποι που έχουν θάρρος και αρχές. Δεν θέλω να είμαι τόσο απαισιόδοξος όσο εσείς. Βέβαια, όταν βλέπεις τους συνανθρώπους σου να περπατάνε στο δρόμο, στις πόλεις του δυτικού μας κόσμου, με τα μάτια τους καρφωμένα στη μικρή οθόνη του κινητού τους, σε πιάνει τρόμος και απελπισία. Ευτυχώς, όμως, ακόμη κι αυτοί οι άνθρωποι έχουν όνειρα και ουτοπίες. Τουλάχιστον θέλω να το πιστεύω. Και σε περίπτωση ανάγκης ή κινδύνου, δεν αποκλείεται να δείξουν ότι έχουν αρχές και θάρρος κι αυτοί.

Ξέρετε πολλούς σήμερα που αγωνίζονται για τις αρχές και τα ιδανικά τους;

Ναι. Μόνο που πολλοί απ΄ αυτούς δεν είναι διάσημοι. Αν θέλετε να σας αναφέρω το όνομα μιας γυναίκας που έχει αρχές και ιδανικά, θα έλεγα την Μαρίνα Οβσιάνικοβα, τη Ρωσίδα δημοσιογράφο που τόλμησε να διαμαρτυρηθεί κατά του πολέμου στην Ουκρανία στη ρωσική τηλεόραση με την ταμπέλα No War. Τέτοιοι άνθρωποι δεν είναι αξιοθαύμαστοι;

Ο Σωκράτης υπήρξε θύμα ψεύτικων φημών. Δεν ήταν ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που έπαθε κάτι τέτοιο, εννοείται. Με τα σημερινά fake news και την παραπληροφόρηση, αυτό το φαινόμενο έχει την τάση να εκτείνεται διαρκώς και ασταμάτητα.

Στη σύγχρονη εποχή θα αναγνωρίζατε κάποιον ως Σωκράτη;

Τον Αλεξέι Ναβάλνι, ίσως; ΄Η τον Τζούλιαν Ασάνζ;

Από την παγκόσμια πολιτική σκηνή, ζωντανούς και μη, ποιοι, κατά τη γνώμη σας, θα έπρεπε να απολογηθούν;

Δεν ξέρω. Αλλά θα ήθελα οι πολιτικοί ηγέτες να είναι πιο ειλικρινείς και να κοιτάζουν λιγότερο το δικό τους συμφέρον. Είμαι πολύ αφελής, με άλλα λόγια.

Τα επόμενα σχέδια σας;

Ο Δήμος Αβδελιώδης μου πρότεινε έναν καινούριο ρόλο για μελλοντική παραγωγή. Μακάρι να γίνει κι αυτό.

Δήμος Αβδελιώδης

Ποια μπορεί να είναι τα μηνύματα της Απολογίας του Σωκράτη στη σημερινή συγκυρία;

Mε την απολογία αυτή ο Σωκράτης, -που την κατέγραψε με ακρίβεια ο νεαρός Πλάτωνας παρακολουθώντας την δίκη στο δικαστήριο της Ηλιαίας κάτω από την Ακρόπολη στις 14 Μαΐου του 399 π.Χ – αποκάλυψε μπροστά σ’ ένα έκπληκτο πολύ μεγάλο πλήθος πολιτών της Αθήνας, την πραγματική εικόνα του ανθρώπου κάθε είδους επαγγέλματος και κάθε είδους καλλιέργειας, απέναντι στην άγνοιά του για το ποιος είναι πραγματικά και για που πάει.

Αυτή η εικόνα δεν έχει αλλάξει καθόλου μέχρι σήμερα, για τον λόγο ότι δεν εξελίχθηκε έκτοτε ποιοτικά ο δυτικός πολιτισμός αλλά μόνο ποσοτικά, και εξακολουθεί να αναπαράγεται αυτοματικά, από τα καλούπια του εξοντωτικού ανταγωνισμού και του δίκαιου του ισχυροτέρου, που εξακολουθούν να δημιουργούν πολέμους, τρόμο και δυστυχία χωρίς προοπτική. Αυτός είναι ο λόγος που το έργο παραμένει δραματικά επίκαιρο! Επειδή έχουν αποτύχει μέχρι τώρα όλες οι διέξοδοι για ένα ειρηνικό και ευημερούντα πλανήτη, εμποδίζοντάς μας ως ανθρωπότητα να περάσουμε από την βαρβαρότητα της άγνοιας του εαυτού μας στο ‘γνώθι σαυτόν’ που έθεσε ο Σωκράτης.

Ο οποίος όταν έλεγε αυτή τη φράση γνώριζε ο ίδιος πολύ καλά τον απλό τρόπο σκέψης που μπορεί να απελευθερώσει τον άνθρωπο από τον εγωισμό και την άγνοια του εαυτού του για να μη γίνεται έρμαιο του ένστικτου της αυτοσυντήρησης και του φόβου του θανάτου που καταργεί τα ευγενή αισθήματα και την κοινή λογική. Αυτά και άλλα παρόμοια εξακολουθεί να λέει στην Απολογία του ο Σωκράτης κάθε φορά που κάνουμε την παράσταση.

Πολύ ενδιαφέρον αλλά γιατί στην αρχαία ελληνική γλώσσα; Γιατί όχι στην σύγχρονη ελληνική;

Γιατί η αυθεντική γλώσσα του κειμένου του Πλάτωνα έχει διασώσει μέσα στις φράσεις και τις λέξεις τα ίδια τα αισθήματα του Σωκράτη που έζησε την κάθε στιγμή της απολογίας του. Καμιά άλλη γλώσσα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την γλώσσα που ακούστηκε με την φωνή του Σωκράτη, η οποία εμπεριέχει επίσης μέσα στον ήχο της τον χαρακτήρα και το ήθος του ομιλητή, όπως όταν όλοι μας μπορούμε να καταλάβουμε από το άκουσμα της φωνής κάποιου, αν μιλάει αληθινά ή υποκριτικά, όχι δηλαδή από τις λέξεις που χρησιμοποιεί αλλά από τον τρόπο που ακούγονται αυτές οι λέξεις, κάνοντάς μας να νοιώσουμε το ποιος είναι πέρα από τα λόγια του.

Υποθέτω πως μιλάτε για τον τρόπο διδασκαλίας που εφαρμόζετε όλα αυτά τα χρόνια με την μουσική/ λογική μέθοδο.

Ναι, και έχοντας κάνει παραστάσεις με έργα που ενώ θεωρούνταν δύσκολα στην άμεση πρόσληψή τους, όπως του Βιζυηνού, του Παπαδιαμάντη του Σολωμού, και του Χορτάτση, έγιναν απόλυτα κατανοητά κι από παιδιά του δημοτικού, πίστεψα τότε πως θα μπορούσα να κάνω το ίδιο και με την αρχαία ελληνική γλώσσα, γιατί ποτέ δεν είχα πεισθεί από τον τρόπο που την ερμήνευαν, είτε με την εράσμια, είτε με την προσωδιακή εκφορά ή με το μουσικό χαλί των πλάγιων ήχων της βυζαντινής μουσικής, και ούτε βέβαια από την τραυματική εμπειρία της διδασκαλίας της στο σχολείο. Κι έτσι έκανα την πρώτη παράσταση της ‘Απολογίας του Σωκράτη το 2015 σε συμπαραγωγή με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος που είχε πολύ μεγάλη απήχηση και στην Ελλάδα και διεθνώς.

Τι σας έχει κάνει μεγαλύτερη εντύπωση από την δικαστική διαδικασία και τον λόγο του Σωκράτη, πχ ο Σωκράτης, αποφεύγει τη φράση «άνδρες δικασταί». Είναι εμμέσως μια κριτική στην μεροληπτική κρίση των δικαστών; Μήπως τέτοιες λεπτομέρειες έπαιξαν ρόλο στην αρνητική έκβασή της;

Είναι πάρα πολλά. Κάθε φράση του κειμένου αποτελεί θέμα έρευνας και συζήτησης και θα αναφέρω κυρίως το θέμα της σημασίας της φήμης ως δυσφήμησης. Ο Σωκράτης γνώριζε πως οι φήμες που διαδίδονταν εναντίον του είχαν ξεκινήσει με τις εντυπώσεις που άφησε η παράσταση του έργου ‘Νεφέλες’ του Αριστοφάνη την οποία μάλιστα είχε παρακολουθήσει κι ο ίδιος ο Σωκράτης, κι όπου ο Αριστοφάνης θέλοντας να πειράξει τον Σωκράτη, μέσα από το υπερρεαλιστικό πνεύμα της κωμωδίας του, τον παρουσιάζει παιγνιωδώς σαν Σοφιστή, κάτι που ήταν εντελώς ψευδές, αφού ο Σωκράτης δεν είχε σχέση με τα χρήματα και την ρητορική τέχνη που έκανε το μαύρο άσπρο.

Όμως παρ’ όλα αυτά οι εντυπώσεις της παράστασης ήταν τόσο αληθοφανείς που ενεγράφησαν στη μνήμη ενός μέρους των θεατών, ως πραγματικές. Οι θεατές αυτοί μετέφεραν στη συνέχεια τις απόψεις τους για τον Σωκράτη ως βεβαιότητα και σε άλλους που δεν είχαν δεί την παράσταση, κι έτσι σιγά σιγά και με την βοήθεια όσων αγανακτούσαν με την παρρησία του Σωκράτη να λέει αλήθειες για τους ίδιους και για την πόλη, έφτασαν στο τέλος να ξεχάσουν όλοι τον καλλιτεχνικό και συμβολικό χαρακτήρα της παράστασης του Αριστοφάνη και να τον θυμούνται πλέον ως σοφιστή, κάτι που είναι γελοίο αλλά και τραγικό.

Ο Σωκράτης γνώριζε αυτή την δύναμη της συκοφαντικής αυτής παραμέτρου που προήλθε από μια λάθος ανάγνωση ενός θεατρικού χαρακτήρα που δεν είχε καμία σχέση με τον Σωκράτη, αλλά στο τέλος έγινε η κύρια αιτία στην καταδίκη του. Όμως αυτό το γνώριζε πριν ακόμα πάει στο δικαστήριο και το λέει ευθέως σε κάποιες φράσεις, με την βαθιά κατανόηση πως οι άνθρωποι γίνονται εύκολα θύματα του ψεύδους, της άγνοιας και της παραπληροφόρησης και τους οποίους άλλωστε στο τέλος της απολογίας του συγχωρεί .

Η ταυτότητα της παράστασης

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΔΗΜΟΥ ΑΒΔΕΛΙΩΔΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ

ΠΛΑΤΩΝΑ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΗ

στην αρχαία ελληνική με υπέρτιτλους στα νέα ελληνικά & Αγγλικά

Μετάφραση/Απόδοση,Διδασκαλία εκφοράς & Ερμηνείας Αρχαίας ελληνικής: Δήμος Αβδελιώδης

ΣΑΒΒΑΤΟ 19 Οκτωβρίου 2024 ώρα 20:00 STUDIO

Ο Gilles Decorvet στον ρόλο του ΣΩΚΡΑΤΗ

ΜΕΛΗΤΟΣ,  ο Μάρκος Παλαιός

Ο Δήμος Αβδελιώδης, εμπνευστής και δημιουργός της δυνατότητας να ακούγεται σήμερα η αρχαία ελληνική ως ζωντανή και οικεία γλώσσα, διδάσκοντας από το 2012 την φωνητική εκφορά της με την καινοτόμο «ΛΟΓΙΚΗ-ΜΟΥΣΙΚΉ» μέθοδό του, μεταφράζει και αποδίδει το αρχαίο κείμενο με την αίσθηση ότι ο Σωκράτης ζωντανεύει και μιλά έτσι, ώστε να καταλαβαίνουμε ακριβώς τις σημασίες που κρύβονται κάτω από την πυκνή και αφαιρετική αρχαία ελληνική γλώσσα του Πλάτωνα.

Η παράσταση πρωτοπαρουσιάσθηκε το 2015 ως συμπαραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος με την ΑΜΚΕ «ANAGNORISIS», καθηλώνοντας χιλιάδες θεατές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με κορύφωση την παρουσίασή της στην ιστορική Όπερα του Ανόι στο Βιετνάμ, όπου αποθεώθηκε από το πλήθος των διπλωματικών αντιπροσωπειών 27 Πρεσβειών, από τα γνωστότερα κράτη του κόσμου.

Η πρώτη παράσταση με τον Gilles Decorvet δόθηκε τον Νοέμβριο του 2022 στη Γενεύη, με καθηλωτική αποδοχή από το ελβετικό κοινό, ενώ προγραμματίζονται νέες παραστάσεις στην Ευρώπη και τον κόσμο.

Τη σεzόν 2023-2024 παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στο STUDIO new art cinema.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση/Απόδοση, Διδασκαλία Εκφοράς και Ερμηνείας Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Κειμένου, Σκηνική όψη/Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης

Μεταγραφή της ελληνικής Μετάφρασης/Απόδοσης στα Αγγλικά: Αμαλία Κοντογιάννη και Emily Brown

Κοστούμια: Αριστείδης Πατσόγλου

Σχεδιασμός & κατασκευή Κλεψύδρας/Μουσείο Αρχαίας Τεχνολογίας: Κώστας Κοτσανάς

Βοηθός Σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου

Eπικοινωνία: Νατάσα Παππά

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Gilles Decorvet

ΜΕΛΗΤΟΣ: Μάρκος Παλαιός

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

– online: www.ticketservices.gr
– τηλεφωνικά: 2107234567
– εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39, Αθήνα

STUDIO new star art cinema

Σταυροπούλου 33, Αθήνα, 11252

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2024

ώρα προσέλευσης 19:30, ώρα έναρξης 20:00

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 90’

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:

Α ζώνη 20€
B ζώνη 18€ (φοιτητικό, 65+, ανέργων, ΑμεΑ: 15€)
Γ ζώνη 15€ (φοιτητικό, 65+, ανέργων, ΑμεΑ: 12€)