Όσλο, 22 Ιουλίου του 2011. Με φόντο την τραγική τρομοκρατική επίθεση στην κατασκήνωση των παιδιών του σοσιαλοδημοκρατικού κόμματος από τον ακροδεξιό τρομοκράτη Άντερς Μπέρινγκ Μπράιβικ, ο Έρικ Πόουπ κινηματογραφεί ένα ανατριχιαστικό, ηλεκτρισμένο μονοπλάνο και επικεντρώνεται δικαίως, όχι στον δολοφόνο, αλλά στα θύματα, καθώς ο Μπράιβικ, εκτέλεσε 69 έφηβους (ο μικρότερος, 14 ετών) και τραυμάτισε πάνω από 200 άτομα. Η ταινία «22 Ιουλίου» προβάλλεται σήμερα στις 21:00 στην ΕΡΤ2 & στη συνέχεια θα είναι διαθέσιμη και στο ERTFLIX.

«Έχει πέσει στην αντίληψή μου ότι ο τρομοκράτης Άντερς Μπέρινγκ Μπράιβικ έχει διεκδικήσει τα δικαιώματα της ιστορίας της 22ας Ιουλίου. Επικεντρώνει την προσοχή πάνω στη δική του κατάσταση, με αποτέλεσμα τα μέσα ενημέρωσης να χάνουν τον πυρήνα του εγκλήματός του. Ένα έγκλημα και μία επίθεση στο σύστημα σε βάρος μιας ομάδας ιδεαλιστών νέων παιδιών και ενάντια σε ενήλικες που μοιράστηκαν τις ίδιες ιδέες για την ελπίδα και την αλληλεγγύη. Είναι σημαντικό να επαναφέρουμε το επίκεντρο στα θύματα, τις οικογένειες και τους φίλους τους για να δώσουμε έμφαση στην πραγματική προοπτική αυτού του εγκλήματος.» – Έρικ Πόουπ

Μια έφηβη αγωνίζεται να επιβιώσει και να βρει την μικρότερη αδελφή της κατά τη διάρκεια της τρομοκρατικής μαζικής δολοφονίας τον Ιούλιο του 2011 σε έναν καλοκαιρινό καταυλισμό στο νορβηγικό νησί, Utøya.

Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της, τον Φεβρουάριο του 2018, συμμετέχοντας στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του 68ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Βερολίνου.

«Διανύουμε μία εποχή σκεπτικισμού, ξενοφοβίας και τρομοκρατίας στην Ευρώπη και είναι καταλυτικό να ρίξουμε φως στους τρόπους που διαχειριζόμαστε αυτή την κατάσταση. Μία δυνατή και ακλόνητη πίστη στη δεκτικότητα, την ομαδικότητα, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αισιοδοξία για το κοινό μας μέλλον. Η ταινία δεν αναζητά να απεικονίσει όλη την ιστορία, αλλά βασίζεται σε ένα περιστατικό ως όχημα για να δείξει τα συναισθήματα και τα διλήμματα εκείνης της μέρας με άμεσο τρόπο. Η ταινία παρακολουθεί τα γεγονότα αποκλειστικά μέσα από τα μάτια των παιδιών που ήταν εκεί. Είναι με ταπεινότητα για τις πληγές που δεν έχουν θεραπευτεί και με βαθύ σεβασμό μπροστά στην πεποίθηση ότι αυτή η ιστορία δεν πρέπει να γίνει μυθοπλασία, που κάνω την προσπάθεια να συμπεριλάβω τα πολυσύνθετα περιστατικά με έναν τρόπο που σέβεται την πραγματικότητα.» – Έρικ Πόουπ

Ο Νορβηγός σκηνοθέτης Έρικ Πόουπ (The King’s Choice – 2016) σκηνοθετεί την αιματηρή τρομοκρατική επίθεση του Άντερς Μπέρινγκ Μπράιβικ το 2011 στο νησί Ουτόγια της Νορβηγίας σε μία συνταρακτική ταινία που εξιστορεί την ασύλληπτα τρομαχτική εμπειρία εκείνης της τραγικής ημέρας.

Με ένα αγωνιώδες μονοπλάνο 72 λεπτών, ο θεατής ζει λεπτό προς λεπτό τον πανικό, την απελπισία των θυμάτων και την εφιαλτική ατμόσφαιρα της ανελέητης επίθεσης.

«Η ιστορία κινείται γύρω από μια ομάδα νέων παιδιών που ετοιμάζονται να ζήσουν το απόλυτο γεγονός της χρονιάς: την καλοκαιρινή κατασκήνωση το σοσιαλδημοκρατικού κόμματος με παιδιά της ηλικίας τους, που είναι γεμάτα ελπίδα. Αφοσιωμένα και πολιτικοποιημένα παιδιά που ετοιμάζονται να ερωτευτούν και να γνωριστούν μεταξύ τους. Αλλά μετά από λίγο, η ειδυλλιακή ατμόσφαιρα καταστρέφεται σε μία στιγμή, όταν ακούγονται πυροβολισμοί και όλοι τρέχουν πανικόβλητοι. Η πλοκή βασίζεται σε μαρτυρίες για το πώς τα παιδιά ήρθαν αντιμέτωπα με τον φόβο και βρήκαν τρόπο να αποδράσουν σε μία κατάσταση χωρίς ελπίδα. Είναι μια απόπειρα να αποδοθεί το φως στο απόλυτο σκοτάδι. Κάτι που εμείς οι υπόλοιποι δεν μπορούμε να συλλάβουμε.» – Έρικ Πόουπ

Ο Πόουπ στρέφει το βλέμμα του στον αγώνα επιβίωσης και την αλληλεγγύη των νεαρών παιδιών και σεβόμενος το πένθος τους αλλάζει τα ονόματα, αλλά βασίζει την αφήγησή του σε εκτενή έρευνα και μαρτυρίες.

Ξέρουμε πολλά για τα περιστατικά της 22ας Ιουλίου από τη δίκη, τα βιβλία και τα μέσα ενημέρωσης. Αλλά οι περισσότεροι ξέρουμε λίγα για τον ασύλληπτο πανικό και τη σύγχυση που έλαβε μέρος, τις ανατριχιαστικές στιγμές που έζησαν τα παιδιά, τον απόλυτο φόβο και το πένθος αυτών που επέζησαν και που θα νιώθουν για το υπόλοιπο της ζωής τους.

«Ο τρόπος που φρόντισε ο ένας τον άλλον δείχνει τη δυνατή και θετική όψη της ανθρώπινης συμπόνιας. Αυτή την πλευρά θέλω να δείξω στην ταινία. Όμως, οι τραυματισμοί και σκοτωμοί δεν γίνεται να μείνουν κρυφοί. Η ταινία ξεκινάει 12 λεπτά πριν τον πρώτο πυροβολισμό στο νησί. Η κάμερα ακολουθεί μια νεαρή κοπέλα. Μία έφηβη. Μέσα από αυτή γνωρίζουμε τους υπόλοιπους, τις αντιδράσεις τους στην είδηση της έκρηξης βόμβας στο Όσλο. Γινόμαστε μάρτυρες της σύγχυσης μπροστά στο ασύλληπτο, αλλά και της θετικής τους στάσης και της ενότητας τους. Ερχόμαστε κοντά σε πολλά παιδιά, όχι μόνο στην κοπέλα. Όμως, είναι οι πιο κοντινοί της, αυτοί που ακολουθούμε. Μετά, ακούγεται ο πρώτος πυροβολισμός και το δράμα ξεκινάει. Η κάμερα ακολουθεί το κορίτσι σε όλη την ταινία. Είναι μια μακριά λήψη που συνεχίζει χωρίς να κόβεται, χωρίς μουσική ή κάτι άλλο. Το βασικό είναι να αποδοθεί η εμπειρία και η πραγματικότητα της κατάστασης χωρίς καλλωπισμούς.» – Έρικ Πόουπ

Η ταινία γράφτηκε από μαρτυρίες, γνωστά περιστατικά και συζητήσεις με μερικούς από αυτούς που επέζησαν. Από σεβασμό προς τα θύματα και τους συγγενείς, οι χαρακτήρες και οι μεμονωμένες εμπειρίες είναι επινοημένες.

Πολλά ειπώθηκαν για το μανιφέστο του τρομοκράτη, την ποινή και την καταδίκη. Αλλά ο σκηνοθέτης της ταινίας ήθελε να περιγράψει τον αγώνα για επιβίωση απέναντι στο ακατανόητο μίσος και να στρέψει την προσοχή στα θύματα. Αυτά που έχασαν τη ζωή τους, αυτά που επιβίωσαν, τους συγγενείς και τις οικογένειες τους.

«Το πώς ένιωσαν αυτή την τρομοκρατική επίθεση είναι απερίγραπτο. Ελπίζω η ταινία να μας βοηθήσει να καταλάβουμε και να δείξουμε περισσότερη συμπόνια για αυτούς που η μοίρα και η σύμπτωση παγίδεψε στο χάος που προκάλεσε η επίθεση του κακού», δηλώνει ο Έρικ Πόουπ.

22 Ιουλίου / Utøya 22. juli / Utoya: July 22
Σκηνοθεσία: Έρικ Πόουπ
Σενάριο: Σιβ Χάνεντραμ Ελίασεν, Αννα Μπάχε Βιγκ, Ερικ Πόπε
Πρωταγωνιστούν: Άντρεα Μπέρντζεν, Αλεξάντερ Χόλμεν, Μπρέντε Φρίσταντ, Έλι Ράιανον Μίλερ Όσμπουρν, Τζένι Σβένεβιγκ, Ίνγκεμποργκ Ίνες Κιέβικ
Φωτογραφία: Μάρτιν Οτενμπεργκ
Μοντάζ: Eλναρ Εγκελαντ
Μουσική: Βόλφγκανγκ Πλάγκε
Έτος Παραγωγής: 2018
Χώρα Παραγωγής: Νορβηγία
Διάρκεια: 93 λεπτά
Διαθέσιμο δωρεάν στο ERTFLIX