Είναι σαφές ποιος θα κερδίσει τις ευρωεκλογές της Κυριακής; Πολιτικά, σχεδόν ναι. Βέβαια ποτέ δεν ξέρει κανείς πως θα συμπεριφερθεί ο κόσμος και σε ποιο βαθμό έχει δώσει παραπλανητικές απαντήσεις στις δημοσκοπήσεις. Άλλωστε το έχει ξανακάνει. Είτε με παιγνιώδη διάθεση, είτε με (σ)τάση αμφισβήτησης των εταιρειών και του ρόλου που συχνά τους αποδίδεται. Όμως δύσκολα ανατρέπεται μια καταγεγραμμένη τάση πλήρους επικράτησης με διπλάσια σχεδόν ποσοστά του πρώτου (ΝΔ) από το δεύτερο (ΣΥΡΙΖΑ) κόμμα. Μπορεί να μειωθεί (ή και να αυξηθεί) αλλά όχι να ανατραπεί. Εκτός αν υπάρχουν τόσο υπόγεια ρεύματα που δεν γίνονται αντιληπτά από κανέναν.

Τα ερμηνευτικά «κλειδιά»

Πριν πάμε στα ποσοστά και τις εκτιμήσεις/συμπεράσματα των δημοσκοπήσεων, να θυμίσουμε τον τρόπο εκλογής και πως λειτουργεί το εκλογικό σύστημα. Σε αντίθεση με τις βουλευτικές εκλογές, κατά τη διενέργεια των ευρωεκλογών η χώρα νοείται ως μία ενιαία εκλογική περιφέρεια. Οι υποψήφιοι κάθε κόμματος ψηφίζονται παντού, σε κάθε νομό.

Ο περιορισμός συμμετοχής στην κατανομή των εδρών παραμένει ίδιος με τις βουλευτικές εκλογές, είναι το όριο του 3%. Στις βουλευτικές εκλογές για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή, στις ευρωεκλογές για να μετάσχει στην κατανομή των 21 εδρών. Τόσες έχει η Ελλάδα στο 705μελές (από τις επόμενες ευρωεκλογές θα αυξηθούν σε 720) ευρωκοινοβούλιο. Οι έδρες κάθε χώρας είναι ανάλογες με το μέγεθός της. Έτσι οι πολυπληθείς Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία εκλέγουν 96, 74, 73 βουλευτές αντιστοίχως.

Χώρες στο πληθυσμιακό μέγεθός μας (Βέλγιο, Τσεχία, Ουγγαρία, Πορτογαλία) εκλέγουν 21 βουλευτές, ενώ οι μικρές όπως η Κύπρος, η Εσθονία, το Λουξεμβούργο και η Μάλτα εκλέγουν 6 βουλευτές. Για να έχουμε μια εικόνα των αριθμών, να σημειώσουμε ότι πέντε χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία) εκλέγουν συνολικά 348, δηλαδή περίπου τους μισούς ευρωβουλευτές. Οι άλλες 22, τους υπόλοιπους 357 βουλευτές.

Το βράδυ της Κυριακής λοιπόν, την ώρα της καταμέτρησης και της κατανομής των εδρών, να θυμόμαστε ότι έδρα παίρνουν όσα κόμματα περάσουν το κατώφλι του 3%. Οι ψήφοι των άλλων εκ των πραγμάτων (εκ του εκλογικού νόμου και του ορίου 3% δηλαδή) χάνονται. Γιατί και πως χάνονται; Διότι ο τελικός υπολογισμός κατανομής των εδρών γίνεται στη βάση των εγκύρων ψηφοδελτίων. Όμως ως έγκυρα νοούνται τα ψηφοδέλτια των κομμάτων που «έπιασαν» το όριο και μετέχουν στην κατανομή. Τα άλλα, που μπορεί να είναι 15% ή και 20% του συνόλου εξαιρούνται. Δεν είναι έγκυρα; Είναι. Αλλά ανήκουν σε κόμματα που δεν πήραν το 3%, άρα δεν μετέχουν στη διαδικασία. Άδικο; Ναι. Αλλά δεν πρόκειται περί ηθικής αξιολόγησης εδώ, πρόκειται για την εφαρμογή του εκλογικού νόμου.

Στις ευρωεκλογές του 2019 έξι κόμματα πιάνουν το όριο του 3% και εκλέγουν ευρωβουλευτές. Το ΜέΡΑ 25 του Γ. Βαρουφάκη μένει εκτός με 2,99% υπολειπόμενο κατά 0.01. Το άθροισμα των ποσοστών των έξι κομμάτων είναι 78,99. Άρα μένει εκτός κατανομής 21,01% των εγκύρων ψηφοδελτίων που πήραν τα 34 συμμετέχοντα κόμματα. Τέσσερα από αυτά, αν δεν υπήρχε το όριο του 3%, θα εξέλεγαν ευρωβουλευτή. Πρόκειται για το Μέρα 25, την Πλεύση Ελευθερίας, το Ποτάμι και την Ένωση Κεντρώων.

Να το δούμε πρακτικά : Οι έδρες είναι 21 και το σύνολο των εγκύρων (όσων δηλαδή έπιασαν το όριο του 3%) είναι 78,99%. Άρα το εκλογικό μέτρο είναι 78,99 : 21 = 3,76. Έτσι η ΝΔ που έλαβε 33,12 % εξέλεξε 8 έδρες, ο ΣΥΡΙΖΑ με 23,75% εξέλεξε 6 κ.ο.κ. Αν ο υπολογισμός γινόταν με βάση το σύνολο των εγκύρων το εκλογικό μέτρο θα ήταν 100 : 21 = 4,76 και η ΝΔ θα εξέλεγε 7 αντί για 8, ο ΣΥΡΙΖΑ 5 αντί 6 και τα υπόλοιπα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Χρυσή Αυγή) έναν αντί για δυο. Η Ελληνική Λύση θα διατηρούσε τον ένα. Στην επόμενη κατανομή θα έπαιρναν απευθείας έδρα το ΜέΡΑ25, το ΠΑΣΟΚ τη δεύτερη έδρα του στη βάση μεγαλυτέρων υπολοίπων που διέθετε, η Πλεύση Ελευθερίας, το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων. Τώρα, είναι πολύ πιθανό να συμβεί το ίδιο. Ή, τα κόμματα περί το 3% να ανεβάσουν τα ποσοστά τους και να κερδίσουν έδρα. Όπως θα δούμε παρακάτω αυτό είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο με βάση τις εκτιμήσεις και τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων.

*Όπου Μ.Ο. στον πίνακα, είναι ο Μέσος όρος. Οι 10 μετρήσεις του Μαϊου καλύπτουν το διάστημα 10-30 Μαϊου. Οι 5 τελευταίες μετρήσεις το διάστημα 20-30 Μαϊου.

Τα αποτελέσματα

Αν ισχύσουν οι εκτιμήσεις και τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, θα έχουμε οκτώ κόμματα πάνω από το 3%, άρα μία πολυποικιλιακή εκπροσώπηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ασφαλώς, επειδή τρία κόμματα κινούνται οριακά πάνω από το 3%, είναι παρακινδυνευμένες οι προβλέψεις.

Το κλίμα πάντως παρουσιάζεται παγιωμένο, αν και θα πρέπει να επισημάνουμε ότι πρόκειται για υπολογισμούς με αναγωγές των αναποφάσιστων στη βάση του τι είχαν ψηφίσει παλιότερα. Να θυμηθούμε αυτό που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου, την ύπαρξη (άγνωστο σε ποια έκταση) παραπλανητικών απαντήσεων.

Μια ακόμα παράμετρος έχει να κάνει με τις ανατροπές που μπορεί να πετύχουν η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου και οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου.

Η πρώτη έχει σαφή και λιτό λόγο, εκφράζει παραδοσιακές συντηρητικές αξίες που απειλούνται από τον φιλελευθερισμό Μητσοτάκη, και, παράλληλα παραπέμπει στο στυλ της ιταλίδας πρωθυπουργού Μελόνι. Το γεγονός ότι προβάλλει ήρεμα συντηρητικές αξίες χωρίς κραυγές ή ακραίους θρησκευτισμούς ημιακατάληπτου και παρωχημένου λόγου επαρχιακού γυμνασιάρχη, την καθιστά προσιτή (νέα και η ίδια άλλωστε) σε μικρές ηλικίες.

Ο δεύτερος μπορεί να προσελκύσει κόσμο που δεν επιλέγει να (ξανα)ψηφίσει Μητσοτάκη αλλά δεν θέλει ή δεν μπορεί να πάει «πιο αριστερά». Επίσης έχει απευθείας επαφή με σημαντικό κομμάτι της πασοκικής βάσης που είτε δεν αντέχει το στυλ Ανδρουλάκη είτε θέλει (και αυτό) «να στείλει μηνύματα» στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Τότε; Εννέα, μπορεί και δέκα κόμματα; Θα φανεί.

Σε ότι αφορά στη συμμετοχή. Η αποχή στις ευρωεκλογές ήταν πάντα αυξημένη. Ο υπερβολικά πολύς λόγος που γίνεται για την πιθανότητα «να σημειωθεί ρεκόρ αποχής», μοιάζει σαν να προπαγανδίζει τη συγκεκριμένη προοπτική. Έτσι ώστε να ωφεληθούν δυνάμεις που πιστεύουν πως «οι δικοί τους» θα πάνε να ψηφίσουν «βρέξει χιονίσει». Να κρατήσουμε σε κάθε περίπτωση ότι το 2019 η αποχή ήταν 41,31%, το 2014 ήταν 40,67%, και το 2009 ήταν 47,46%.