«Θα θέσουμε υπό έλεγχο το πρόβλημα του πληθωρισμού μέχρι το τέλος του έτους και θα το λύσουμε πλήρως το επόμενο έτος. Όσο ο αδελφός σας είναι στην εξουσία, τα επιτόκια δεν θα επιτρέπεται να αυξάνονται, θα πέφτουν συνεχώς. Θα δείτε ότι μαζί με τα επιτόκια θα πέσει και ο πληθωρισμός», υποσχέθηκε ο πρόεδρος Ερντογάν στις 21 Απριλίου, παραμονή των προεδρικών εκλογών.

Στις 22 Ιουνίου, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αποφάσισε να αυξήσει τα επιτόκια από 8,50% σε 15%. Ο νέος υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ, λέγεται ότι έθεσε ως όρο την αύξηση των επιτοκίων πριν αποδεχθεί τη θέση.

Η νέα πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν, η οποία μόλις έφτασε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν συμπρόεδρος της First Republicain Bank, που πρόσφατα χρεοκόπησε. Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η κ. Ερκάν είναι η κύρια διαχειρίστρια ενός ταμείου αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ που ανήκει στην κ. Σέικα Μοζα, σύζυγο του σεΐχη του Κατάρ Εμίρ Τεμμίμ μπιν Χαμάντ ες Σάνι.

Ο υπουργός Σιμσέκ ήταν αρχικά εναντίον αυτού του διορισμού, αλλά ο πρόεδρος Ερντογάν, σε συμφωνία με τον σεΐχη του Κατάρ, διόρισε την κα Ερκάν σε αυτήν τη σημαντική θέση.

Το πρόβλημα της σχέσης μεταξύ επιτοκίων και πληθωρισμού αποτελεί θέμα στην Τουρκία εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ο πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος αυτοαποκαλείται «οικονομολόγος» παρότι δεν έχει καν πανεπιστημιακό πτυχίο, πιστεύει ότι «ο τόκος είναι ο λόγος και ο πληθωρισμός το αποτέλεσμα».

Έτσι, σύμφωνα με τον ίδιο, ο πληθωρισμός θα αυξηθεί όταν αυξήσεις τα επιτόκια, μια θεωρία που δεν γίνεται καθόλου αποδεκτή από τους οικονομολόγους σε όλο τον κόσμο.  Ένα άλλο σφάλμα του Ερντογάν είναι ότι αντιτίθεται στους τόκους για θρησκευτικούς λόγους. Διότι σύμφωνα με την ισλαμική θρησκεία, το να βγάζεις χρήματα βγάζοντας χρήματα δεν είναι νόμιμο! Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ισλαμικές τράπεζες στις αραβικές χώρες το αποκαλούν απλώς «μετοχές που πρέπει να μοιραστούν», αντί να χρησιμοποιούν τη λέξη «τόκος».

Την περασμένη Πέμπτη, μετά τη δήλωση της Κεντρικής Τράπεζας, η αξία της τουρκικής λίρας υποχώρησε περαιτέρω κατά 3%. Οι αγορές ανέμεναν αύξηση τουλάχιστον 20-25%.

Έτσι, υπήρξαν ουσιαστικά δύο ήττες σύμφωνα με Τούρκους και ξένους οικονομολόγους:

• Ο «αδελφός σας» είναι ακόμα στην εξουσία αλλά αναγκάστηκε να αυξήσει τα επιτόκια.
• Η αύξηση αυτή δεν έγινε καλά δεκτή από την αγορά και η τουρκική λίρα εξακολουθεί να χάνει την αξία της.

«Ο Ερντογάν μάλλον επέλεξε μια αργή μέθοδο και θα αναγκαστεί να αυξήσει τα επιτόκια βήμα-βήμα», λέει ο καθηγητής οικονομικών Εσέρ Καρακας.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η σημερινή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας δεν μπορεί να βελτιωθεί μόνο με υψηλά επιτόκια. Το υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα διαθέτουν όλο και λιγότερο συνάλλαγμα, οι Τούρκοι και ξένοι επενδυτές δεν τολμούν πλέον να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας λόγω της έλλειψης ασφαλούς περιβάλλοντος, τα έσοδα από τον τουρισμό είναι αρκετά χαμηλά, η ανεργία αυξάνεται και το ίδιο και όλες οι τιμές.

«Ο υπουργός Οικονομικών και ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας μπορούν να παραιτηθούν ή θα τους στείλει ο πρόεδρος στα σκουπίδια σε, κατά τη γνώμη μου, όχι περισσότερο από έξι μήνες. Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό οικονομικό κλίμα για τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού ενόψει των τοπικών εκλογών στις 31 Μαρτίου 2024, δηλαδή σε εννέα μήνες», αναφέρει δημοσιογράφος που ειδικεύεται στην τουρκική οικονομία.

* Ο Ραγκίπ Ντουράν είναι Τούρκος δημοσιογράφος.