Μια ιδιαίτερη ταινία με ειδικό ενδιαφέρον για αυτούς που ο κινηματογράφος δεν αποτελεί μια απλή ψυχαγωγία , αλλά μπορεί να είναι και αφορμή για προβληματισμό, ενδοσκόπηση και κυρίως επικοινωνία με ιδέες, από άτομα εκτός του μικρόκοσμου τους. Και ομολογώ ότι ο Μακ Ντόνα για δεύτερη φορά μετά την ταινία «Οι πινακίδες στο Έμπινκ στο Μισούρι» κατάφερε να κάνει μακράν την διαφορά με ένα ενδιαφέρον, διαφορετικό και πρωτότυπο σενάριο.

Συνολικότερα η ταινία είναι ο ορισμός της αρτιότητας σε κάθε επίπεδο για αυτό και η υποψηφιότητά της για Όσκαρ .

Η κινηματογράφηση ξεκινά με λήψεις και μακριά πλάνα από ψηλά , αποτυπώνοντας πλήρως τον χώρο, το «φανταστικό» νησί Ινισέριν δίπλα στην Ιρλανδία την εποχή που εκεί μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος το 1922-23 εκατό χρόνια πριν.

Βλέπουμε λοιπόν ένα απέραντο καταπράσινο τοπίο από λιβάδια, χωρίς δένδρα και έναν ατέλειωτο κατακερματισμό της γης. Παντού υψώνονται πέτρινες μάντρες, ξερολιθιές , χωρίζοντας την γη σε πλήθος από μικρές «ιδιοκτησίες» δίνοντας την εικόνα μιας κυψέλης που ωστόσο δεν είναι πολύβουη αλλά τουναντίον σιωπηλή.

Το τοπίο καθορίζει τους ανθρώπους, που μοιάζουν τραχείς και απόμακροι σαν να τους χωρίζουν και να τους περιορίζουν και αυτούς οι πέτρινοι τοίχοι του αρχικού πλάνου, αναγκασμένοι απλά να συνυπάρχουν .

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον η σχέση δύο φίλων φθάνει σε αδιέξοδο όταν ο Κόλμ ανακοινώνει ξαφνικά στον έκπληκτο και καθόλου υποψιασμένο Πάντρικ ότι δεν επιθυμεί να ομιλεί μαζί του καθόλου στο μέλλον με την αφοπλιστική δικαιολογία ότι απλά του είναι βαρετός. Έτσι ξεκινά το ξεδίπλωμα μιας σύγκρουσης δυο προσωπικοτήτων σε μια παράλληλη βαθιά υπαρξιακή αναζήτηση και με την διαφορά ότι για τον ένα ήταν μια επιλογή, ενώ για τον άλλο ένας εξαναγκασμός αποδοχής μιας ειλημμένης απόφασης.

Έτσι προκύπτουν ερωτήματα για τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου και τις απαιτήσεις του από τους άλλους στο μακρύ και συνάμα σύντομο αυτό ταξίδι της συνύπαρξης.

Ποιοι είναι οι φίλοι μας , μας αρκεί να είναι απλά καλοί, φτάνει η καλοσύνη για να υπάρχει πληρότητα σε μια σχέση;

Τι γίνεται με τον χρόνο, έχουμε δικαίωμα να τον σπαταλάμε ανούσια βουτηγμένοι μέσα σε υποχωρήσεις;

Ο Κόλμ είναι καταθλιπτικός που μόλις έχει ξεπεράσει το βασικό «ερώτημα» αν τελικά αξίζει να συνεχίζεις, γνωρίζοντας εξ αρχής το αναπόφευκτο του τέλους, γέρνοντας προς το ναι και αποφασισμένος ότι πρέπει να ενισχύσει την επιλογή του με πειστικές απαντήσεις .

Και μέσα σε αυτήν την υπαρξιακή αγωνία προσπαθεί να αντισταθμίσει τον φόβο για το κενό, την μελλοντική του ανυπαρξία, έστω τουλάχιστον και ως ανάμνηση , σαν ένα στίγμα από το πέρασμα του σε αυτούς που θα μείνουν πίσω , με τον μοναδικό τρόπο που μπορεί να σκεφτεί.

Ίσως ένα αποτύπωμα που μπορεί να αντέξει στον χρόνο είναι η μουσική. Όλοι θα θυμούνται τον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν στην διάρκεια των χρόνων!

Είναι τελικά η τέχνη και η δημιουργία το μέσο για την υπαρξιακή δικαίωση;

Μπορεί η τέχνη να υπάρξει χωρίς θυσίες, χωρίς περισυλλογή , χάσιμο, απώλειες;

Μη έχοντας κάτι καλύτερο να επιλέξει, προχωράει μπρος και ανακοινώνει στον φίλο του ότι επιζητεί την σιωπή και την ησυχία για να δημιουργήσει μουσική παίζοντας με το βιολί του.

Ωστόσο οι σχέσεις δεν είναι μονοσήμαντες και οι δεσμοί που μας συνδέουν δεν αποκόπτονται τόσο απλά.

Η απόφαση του ενός επηρεάζει αναπόφευκτα τον άλλο, που δεν είναι διατεθειμένος να την αποδεχτεί αμαχητί. Ο δικός του απλός , δομημένος μικρόκοσμος διαλύεται απότομα. Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.

Μια σύγκρουση που κορυφώνεται σταδιακά.

Εδώ δεν υπάρχει δίκιο η άδικο, καλό η κακό. Η απόρριψη του ενός για τον άλλο, δεν ενέχει αλαζονεία και έπαρση. Οι πρωταγωνιστές μοιάζουν να υποφέρουν το ίδιο. Σε αυτό τον αγώνα ο Κόλμ εξαπολύει μίαν απειλή. Κάθε φορά που θα προσπαθεί πιεστικά ο πρώην φίλος του να του μιλήσει , θα κόβει ένα δάχτυλο του .Ο ακρωτηριασμός μια συμβολική πράξη αμοιβαίας συνεισφοράς στον πόνο που προκαλεί στον άλλο. Πράξη υπέρτατης προσφοράς και θυσίας σαν ανάληψη των ευθυνών που δημιουργεί η απόφαση του.

Και ενώ η θυσία κορυφώνεται, με διαδοχικούς ακρωτηριασμούς, έρχεται η ανατροπή. Η γαϊδουρίτσα του Πάντρικ βρίσκεται νεκρή πνιγμένη από το «δάχτυλο» του Κόλμ, σηματοδοτώντας το τέλος της υπομονής του αφεντικού της και την αρχή του πραγματικού πολέμου.

Ο Πάτρικ θα εκδικηθεί τον θάνατο του γαϊδουριού του, βάζοντας φωτιά στο σπίτι του Κόλμ αλλά φροντίζοντας ταυτόχρονα να περιθάλψει τον σκύλο του πρώην φίλου του. Ο Κόλμ αποδέχεται στωικά τον εμπρησμό σαν δίκαιο τίμημα στον πόνο που προκάλεσε.

Οι δυο τους θα συναντηθούν στην έρημη παραλία σε μια τελική αναμέτρηση.

• Νομίζω ότι πατσίσαμε με το κάψιμο του σπιτιού μου ….
• Θα είχαμε αν είχες καεί και εσύ μέσα …
• Πάντως εκεί απέναντι ( στην Ιρλανδία) φαίνεται να τελειώνει ο πόλεμος
• Μπα έτσι γίνεται πάντα …κάποια στιγμή θα αρχίσουν πάλι τα ίδια!
• Σε ευχαριστώ πάντως που φρόντισες τον σκύλο μου
• Στην διάθεση σου πάντα

Ακόμα και στον πόλεμο μπορεί να υπάρχουν κανόνες!

Ένα εξαιρετικά επίκαιρο τέλος

Στο έργο σύντομοι αλλά εξαιρετικά ενδιαφέροντες οι δεύτεροι ρόλοι

Ο Παππάς αδυνατεί να συμφιλιώσει τους δύο φίλους δίνοντας πειστικές απαντήσεις στις εξομολογήσεις τους, δημιουργώντας όμως εξαιρετικούς κωμικούς διαλόγους.

• Μα αλήθεια είναι δυνατόν να πιστεύεις ότι ο Θεός θα μπορούσε να ασχολείται με γαϊδούρια;
• Τι αξία έχει να υπάρχει τότε αν δεν μπόρεσε να κάνει κάτι να βοηθήσει την Τζένη (την γαϊδουρίτσα του)

Ο αστυνομικός….βίαιος στερεοτυπικά απορριπτέος στην κοινή συνείδηση του μέσου Ιρλανδού , αφορμή για αλληλεγγύη ανάμεσα στους δύο φίλους.

Η νεότερη αδελφή επιλέγει την στροφή στην γνώση και την φυγή για να σωθεί, μια επιλογή δυστυχώς ….πάντα επίκαιρη.

Ο χαζούλης….του χωριού, ο πιο σοφός και αδύναμος συνάμα με ένα αδιευκρίνιστο τέλος.

Τα ζώα ….συμπρωταγωνιστές , ισότιμοι συνεπιβάτες σε μια κιβωτό, το Ινισέριν στην διάρκεια της καταιγίδας–εμφύλιος.

Η Μάγισσα …το πνεύμα του Ινισέριν

Η μοίρα των ανθρώπων είναι προδιαγεγραμμένη μέσα από την διαρκή επανάληψη και έτσι…εύκολο να προβλεφθεί!

ΥΣ Για όσους βρήκαν το σενάριο εξωπραγματικό, τους διαβεβαιώνω πως κάνουν λάθος. Φίλος μας καλλιτέχνης πριν από χρόνια αποφάσισε ακριβώς το ίδιο, να διακόψει ξαφνικά την σχέση του με όλη την παρέα, σε μια προσπάθεια αφού δεν μπορούσε να αλλάξει τόπο, να αλλάξει τουλάχιστον δραστικά την ζωή του, διεκδικώντας έτσι την έμπνευση….

Ποτέ δεν έμαθα τι απέγινε….