Το φαράγγι του ποταμού Λούσιου καθόρισε όχι μόνο τη γεωμορφολογία, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής που ανέκαθεν είχε για επίκεντρό της τον πανέμορφο γραφικότατο και ποικιλοτρόπως ιστορικό οικισμό που ακούει στο όνομα Δημητσάνα.

Μπορεί να είναι και αρκετό να πεις ότι πρόκειται για τη γενέτειρα του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ και του Παλαιών Πατρών Γερμανού για να δώσεις το ιστορικό στίγμα της Δημητσάνας. Αν αυτό δεν φτάνει μπορείς να πεις για τη μπαρούτη που παραγόταν στους τοπικούς μπαρουτόμυλους για τους αγωνιστές του ’21, με τη βοήθεια του νερού. Και αν πάλι αυτό δεν είναι αρκετό, έχεις τη δυνατότητα να προσθέσεις στα παραπάνω την περίφημη βιβλιοθήκη της πρωτεύουσας της Γορτυνίας. Αλλά και τίποτα απ’ όλα αυτά να μην έχει ακούσει κανείς, βλέποντας να ξεπροβάλλει μπροστά του ο χτισμένος σε δύο υψώματα πετρόχτιστος οικισμός, αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται σε έναν τόπο με μακρά ιστορία.

Στα καλντερίμια της ιστορίας
Βεβαίως, περνώντας το πέτρινο γεφύρι στην είσοδο της Δημητσάνας το πρώτο που σκέφτεσαι είναι να κάνεις μια στάση για να δεις τι κρύβεται πίσω από αυτόν τον πίνακα ζωγραφικής που μόλις αντίκρυσες. Και αν είσαι τυχερός και βρεις κάποια ελεύθερη θέση στάθμευσης κοντά στην «αγορά» μπορείς σχετικά να περιδιαβείς τα γραφικά καλντερίμια για να εισπράξεις διαφορετικές εκδοχές της γραφικότητας που έχεις ήδη δει να γεμίζει το οπτικό σου πεδίο.

Επιβεβλημένη η στάση στην πλατεία, τον τεράστιο αυτό εξώστη με τη θέα στο φαράγγι του Λούσιου, για μια πρώτη αποτύπωση της περιοχής. Από δω, με καλό καιρό βλέπεις όχι μόνο τη Μεγαλόπολη, αλλά και τον Ταΰγετο, ενώ το βράδυ η αίσθηση αλλάζει και μπορεί να πιστέψεις ότι αυτό που βλέπεις στο βάθος είναι θάλασσα και φώτα των οικισμών πλοία…

Όποιο καλντερίμι και αν πάρεις κάτι ωραίο θα δεις, ωστόσο το υπ’ αριθμόν ένα αξιοθέατο εντός Δημητσάνας είναι αναμφισβήτητα η ιστορική βιβλιοθήκη της, που συστεγάζεται με το δημοτικό σχολείο. 35.000 τόμοι και 200 κώδικες (χειρόγραφα) φυλάσσονται – μαζί με ουκ ολίγα ιστορικά κειμήλια – στο χώρο αυτό που παράλληλα λειτουργεί και σε δανειστική βάση, δίνοντας πρόσβαση στους κατοίκους της περιοχής σε ένα πλήθος τίτλων.

Η Βιβλιοθήκη αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια της περίφημης Σχολής Δημητσάνας που ιδρύθηκε το 1764 για να γίνει φυτώριο δεκάδων μητροπολιτών, αλλά και να θυσιάσει πολλά βιβλία της προκειμένου το χαρτί τους να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή φυσιγγίων κατά τη διάρκεια της επανάστασης του ’21. Σημειώστε ότι σε αυτή τη Σχολή φοίτησαν μεταξύ άλλων και ο Παπαφλέσσας, και ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄, και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας…
Λίγο έξω από τον οικισμό, σε περιμένει ένα μουσείο αλλιώτικο από τ’ άλλα. Πρόκειται για το υπαίθριο μουσείο υδροκίνησης, ένα μοναδικό και ιδιαίτερα προσεγμένο συγκρότημα που σου αποκαλύπτει τα μυστικά της χρήσης του νερού για τις πιο διαφορετικές δουλειές. Εδώ μπορείς να συνδυάσεις τον περίπατο στην εξοχή, ανάμεσα σε καταρράκτες και πετρόχτιστα οικοδομήματα, με ένα μάθημα ιστορίας και να ανακαλύψεις τα μυστικά παραδοσιακών τεχνών, όπως αυτές ασκούνταν με τη βοήθεια του υδάτινου δυναμικού της περιοχής.

Εδώ βλέπεις πως οι πρόγονοί μας αξιοποιούσαν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – που τότε ήταν απολύτως πράσινες και χωρίς καμιά γκρίζα σκιά επάνω τους. Νεροτριβή, αλευρόμυλος, βυρσοδεψείο και μπαρουτόμυλος σου αποκαλύπτουν τα μυστικά τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρώτα υδροκίνητα εργαστήρια κάνουν την εμφάνισή τους στην περιοχή τον 16ο αιώνα, για να φτάσουν περίπου τα 100 – με σημαντικότερο αυτό της Δημητσάνας. Ενώ η παραδοσιακή τέχνη παρασκευής της μπαρούτης από θειάφι, νιτρικό κάλλιο και κάρβουνο ασκούταν εδώ (υπήρχε δηλαδή ντόπια παραγωγή) μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.
Δείτε το πλήρες άρθρο με τις φωτογραφίες κάνοντας κλικ εδώ