Η νίκη του Φλαμανδού «αυτονομιστή» Bart de Wever στις εθνικές εκλογές που διενεργηθήκαν πριν από λίγες ημέρες στο Βέλγιο μπορεί να μην επέφερε ολικές ανατροπές στο ούτως ή άλλως πολύπλοκο βέλγικο πολιτικό σύστημα αλλά ενδεχομένως να σήμανε την απαρχή μιας αλλαγής πορείας του ιδιότυπου αυτού κρατικού σχηματισμού.

Το βελγικό κράτος, βάσει της συνταγματικής αναθεώρησης του 1993 αποτελεί μια τριζωνική κοινοτική ομοσπονδία της οποίας η διακυβέρνηση βασίζεται αφενός στην αναγνώριση τριών γλωσσικών κοινοτήτων (της γαλλόφωνης, της ολλανδόφωνης και της γερμανόφωνης) και αφετέρου στην ύπαρξη τριών περιοχών αυτόνομης διοικητικής διαίρεσης (στην περιοχή της Βαλωνίας, της Φλάνδρας και των Βρυξελλών). Τα επίπεδα διοίκησης είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ έξι και εκτείνονται από το δημοτικό διαμέρισμα μέχρι το εθνικό κοινοβούλιο, περνώντας από τοπικά συμβούλια και κοινοτικά αυτόνομα κοινοβούλια.

Στο πολύπλοκο αυτό θεσμικό περιβάλλον, το εκλογικό σύστημα έρχεται να περιπλέξει ακόμα περισσότερο τις πολιτικό-κοινωνικές ισορροπίες. Η διευρυμένα αναλογική ποσόστωση των ψήφων για την κατανομή των 150 εδρών της βελγικής εθνοσυνέλευσης ευνοεί τον πολυκομματικό πλουραλισμό αλλά καθιστά την δημιουργία κυβερνητικών σχηματισμών μια ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία. Παραδοσιακά λοιπόν τα μεγαλύτερα κόμματα είναι αναγκασμένα να συναινούν για την απόδοση ψήφου εμπιστοσύνης σε μια κυβέρνηση η οποία θα χαίρει της αποδοχής όλων των κοινοτήτων και θα έχει την δυνατότητα να υπερκερνά ιδεολογικές διαφορές. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για παράδειγμα, οι Βαλώνοι σοσιαλδημοκράτες είναι αναγκασμένοι να συνυπάρχουν σε κυβερνητικούς συνασπισμούς με τους Φλαμανδούς χριστιανοδημοκράτες, τους πράσινους ή τους κεντρώους φιλελεύθερους και το αντίθετο.

Από το 2007 εντούτοις, το πολύπλοκο αυτό πολιτικό σύστημα διανύει περίοδο παρατεταμένης κρίσης, με αλλεπάλληλες παραιτήσεις κυβερνήσεων, με πολλούς μήνες πολιτικών διαπραγματεύσεων και με έντονη την φημολογία διάσπασης του κράτους και απόσχισης της Φλάνδρας. Όσοι έτυχε να ταξιδέψουν τα τελευταία αυτά χρόνια στο Βέλγιο, πιθανόν να διαπίστωσαν και τις βάσεις αυτής της χρονίζουσας πολιτικής κρίσης. Η οικονομική ύφεση η οποία αγγίζει κυρίως την γαλλόφωνη Βαλωνία και παράλληλα η οικονομική ανάπτυξη της άλλοτε υστερούσας Φλάνδρας, η άνοδος των εθνικιστικών τάσεων εντός της τελευταίας, η κρίση του κοινωνικού οικονομικού μοντέλου και του κράτους πρόνοιας και η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού θα μπορούσαν να είναι μερικές από αυτές.

Η νίκη λοιπόν του κόμματος της «Νεοφλαμανδικής Συμμαχίας», η οποία προεκλογικά υπερθεμάτιζε μια διευρυμένη αυτονομία της Φλάνδρας και την δημιουργία μιας χαλαρής συνομοσπονδίας, προάγγελο μιας ανεξάρτητης φλαμανδικής κρατικής υπόστασης έρχεται να επιβεβαιώσει την για καιρό υποβόσκουσα συστημική κρίση του βελγικού κράτους. Η αδυναμία συνύπαρξης δύο κοινοτήτων που λειτουργούν ως παράλληλοι κόσμοι είναι ίσως πιο καταφανής από ποτέ. Ακόμη κι αν τελικά η κουλτούρα του συμβιβασμού που διέπει παραδοσιακά την βελγική πολιτική τάξη καταφέρει να αμβλύνει το υπάρχον κλίμα, οι προαναφερθείσες εξελίξεις θα έχουν επιφέρει ένα ακόμα πλήγμα στο «πολιτικό αντικείμενο» που λέγεται Βέλγιο…

* Ο Νικόλας Κουντούρης είναι Δρ. Πολιτειολόγος

Link: www.immigration-phenomenon.blogspot.com