«Αν έφτασε και ο  Farhard Manjoo, να λέει ότι θα ήταν  καλύτερα χωρίς ίντερνετ, τα πράγματα είναι δύσκολα», σχολίαζε γνώστης του διαδικτύου. Σε συνέντευξη του στους New York Times, o άλλοτε βασικός αρθρογράφος στο Wired και ένθερμος υποστηρικτής των νέων τεχνολογιών, μιλάει για τις διαφορετικές πραγματικότητες που βλέπουν οι Αμερικανοί ανάλογα με την τοποθέτηση τους και πως δημιουργούνται και δυναμώνουν οι θεωρίες συνωμοσίας.

Πώς φτάσαμε στο σημείο όπου, σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση, το 39 τοις εκατό των Αμερικανών πιστεύουν ότι οι εκλογές ήταν «νοθευμένες», και ένας όχλος εισέβαλε στο Καπιτώλιο;

Farhad: Αυτό δεν θα συνέβαινε αν δεν είχαμε έναν πρόεδρο όπως ο Donald Trump. Θα αναθέσω τη μερίδα του λέοντος της ευθύνης σε αυτόν.

Αλλά πέρα από τον πρόεδρο Τραμπ από αυτό, υπάρχουν κι άλλες δυνάμεις στην Αμερική που μας διχάζουν  και μας απομονώνουν.

Ένα Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που έχει υποκύψει στην εξουσία του Προέδρου Τραμπ και των διαδικτυακών συστημάτων επικοινωνίας που επιτρέπουν στις θεωρίες συνωμοσίας να κυκλοφορούν ανενόχλητες.

Μέσα ενημέρωσης που διακινούν τις απόψεις του προέδρου, η διαφημιστική βιομηχανία στο διαδίκτυο  που δίνει οικονομικά κίνητρα για εξωπραγματικές ιδέες, οι οποίες τραβούν την προσοχή των ανθρώπων . Η ανθρώπινη φύση μας,  που έλκεται από ακραίες απόψεις. Και όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί.

Ο συγγραφέας τεχνολογίας Casey Newton είπε ότι μια βασική αιτία δυσπιστίας στις εκλογές και για τη διάδοση ψευδών πληροφοριών σχετικά με τον κοροναϊό είναι η έλλειψη συμφωνίας των Αμερικανών σχετικά με ένα σύνολο γεγονότων.

Συμφωνώ απολύτως. Μετά την 9/11 και την εκλογή του Προέδρου Ομπάμα υπάρχουν κατηγορίες ανθρώπων που πίστευαν σε διαφορετικές πραγματικότητες. Κάθε χρόνο  ενισχύεται η αίσθηση ότι οι Αμερικανοί  δεν βλέπουμε ούτε τον ίδιο κόσμο γύρω μας. Δεν ξέρω αν αυτό είναι αναστρέψιμο.

Έχετε προτάσεις για τη δημιουργία μιας κοινής αίσθησης της πραγματικότητας;

Οι προτεινόμενες λύσεις που έχω ακούσει περιλαμβάνουν περισσότερη εκπαίδευση στην κριτική σκέψη, μεγαλύτερη έμφαση στην επιστήμη και τον εμπειρισμό στα σχολεία και ίσως να επιστρέψουμε σε μόνο τρία τηλεοπτικά δίκτυα. Αλλά τα προβλήματα είναι τόσο περίπλοκα και πολυεπίπεδα, που είμαι απαισιόδοξος για την επίλυσή τους.

Τι σας έκανε να γράψετε για τη σύνδεση του (ακροδεξιού) κινήματος QAnon με την προσπάθεια του Προέδρου Τραμπ να ανατρέψει τις εκλογές;

Όταν άκουσα το πρόσφατο τηλεφώνημα του Προέδρου Τραμπ με αξιωματούχους της Γεωργίας, με εντυπωσίασε το πόσες από τις ψευδείς αξιώσεις του σχετικά με την υποκλοπή ψήφου, ήταν βγαλμένες κατευθείαν από συνωμοσίες στο Διαδίκτυο, ιδίως από φόρουμ και υπηρεσίες μηνυμάτων που σχετίζονται με το QAnon.

Οι πιστοί στις θεωρίες συνωμοσίας φτιάχνουν κομμάτια ψευδών αποδεικτικών στοιχείων και  θεωριών περί παρατυπιών στη ψηφοφορία. Μετά ο πρόεδρος υιοθετεί αυτές τις ψευδείς ιδέες και τους προσθέτει νομιμότητα, κάτι που με τη σειρά του τροφοδοτεί τις θεωρίες συνωμοσίας. Βλέπουμε πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι όταν, κάποιος τόσο ισχυρός όσο ο πρόεδρος, παίζει με ένα διευρυνόμενο κίνημα που έχει πάρει διαζύγιο από την αντικειμενική πραγματικότητα.

Μια ερώτηση που συνεχίζω να κάνω είναι αν θα ήμασταν καλύτερα ενημερωμένοι και θα έχουμε περισσότερη κοινή αίσθηση της πραγματικότητας εάν δεν υπήρχε το Διαδίκτυο;

Εάν με ρωτούσατε ακόμη και πριν από δύο χρόνια, θα έλεγα ότι είμαστε πολύ καλύτερα με το Διαδίκτυο. Έχουμε περισσότερη πρόσβαση σε πληροφορίες για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας, να κατανοήσουμε και να αλλάξουμε τον κόσμο γύρω μας. Αλλά τώρα κλίνω στην άποψη, ότι μπορεί να είμαστε καλύτεροι εάν δεν υπήρχε το Διαδίκτυο.

Συνήθως είσαι αισιόδοξος με την τεχνολογία

Υπάρχουν καταπληκτικά μέρη του Διαδικτύου που δεν θα ήθελα να τα αφήσω. Γνωρίζω περισσότερα για τη μουσική γιατί μπορώ να βρω στο Spotify όλα όσα έχουν ηχογραφηθεί στην ιστορία και αισθάνομαι πιο έξυπνος μετά την παρακολούθηση μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ από το YouTube. Υπάρχουν σημαντικά κοινωνικά κινήματα όπως το Me Too και το Black Lives Matter που μπορεί να μην υπήρχαν ή να είχαν αναπτυχθεί πιο αργά χωρίς το διαδίκτυο.

Αλλά  έχουμε επίσης την  αποδυνάμωση της δημοκρατίας σε αυτήν τη χώρα, τη μαζική παρακολούθηση των ανθρώπων στην Κίνα και την αίσθηση ότι ο κόσμος έχει γίνει πιο χαοτικός και απρόβλεπτος λόγω της τεχνολογίας.

Πόσο από αυτό είναι σφάλμα των Facebook, Twitter ή YouTube; Αυτοί οι ιστότοποι δίνουν σε ισχυρά πρόσωπα, όπως ο Πρόεδρος Τραμπ, ένα μεγάφωνο για να διαδώσουν ανεξέλεγκτα ψεύδη και είναι  χώροι όπου ομάδες οργανώνονται γύρω από τις θεωρίες για απάτη στις εκλογές.

Πολλές από αυτές τις δυνάμεις – ο πρόεδρος, τα μέσα υπέρ του Τραμπ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα αναποτελεσματικά θεσμικά όργανα και η δυσπιστία των ανθρώπων – προστίθενται το ένα πάνω στο άλλο. Ίσως το Fox News να ήταν μια διαβρωτική επιρροή, αλλά έγινε χειρότερο επειδή τα κλιπ των ειδήσεων γίνονται viral στο YouTube και μπορεί να προτείνονται σε  πολύ περισσότερα άτομα, γεγονός που αυξάνει την αρνητική τους δύναμη.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπως αυτό.

Όταν το Facebook δημιούργησε το News Feed, η εταιρεία δεν περίμενε ότι θα λειτουργούσαν σαν ηχεία των ψευδών ισχυρισμών για κλεμμένες εκλογές. Το Facebook πίστευε ότι όσο περισσότεροι διασυνδεόμενοι άνθρωποι τόσο το καλύτερο. Οι άνθρωποι κατηγόρησαν το Facebook ότι δεν σκέφτεται συνολικά για αυτά τα προβλήματα ή ότι είναι πολύ μυωπικό, και αυτό είναι αλήθεια. Αυτές οι δυνάμεις αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, με τρόπους που καθιστούν δύσκολο να προβλέψουμε πώς πρόκειται να επηρεάσουν τον κόσμο.