Υπάρχει μια υπέροχη ιρλανδέζικη μπαλάντα με τον τίτλο «Arthur Mc Bride». Είναι παραδοσιακό, και η ιστορία του μας γυρίζει πίσω στο 1840, όταν οι Ιρλανδοί αντιστέκονταν στην επιστράτευσή τους στον αγγλικό στρατό.  Η μουσική και οι στίχοι διασώθηκαν κι έφτασαν ως τις μέρες μας χάρη στη (σύγχρονη) ερμηνεία των Planxty, του Andy Irvine, του Paul Brady και του Bob Dylan.

Απλά, μελωδικά, σκωπτικά, αλλά σε μια γλώσσα που τσακίζει κόκκαλα, το τραγούδι περιγράφει ένα περιστατικό νεανικής ανυπακοής, πολύ επίκαιρο και πολύ σχετικό με το νόημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Τελικά, μου φαίνεται ότι το κορυφαίο (και το ιερό) με το Πολυτεχνείο δεν ήταν τόσο η κατά μέτωπο σύγκρουση με το δικτατορικό καθεστώς, αλλά αυτό που προηγήθηκε και προϋπήρξε: η απερίφραστη απόρριψη της «σιγουριάς» και της κοινωνικής ανέλιξης, που υποσχόταν η χούντα σε όσους νέους συμμορφώνονταν προς τας υποδείξεις.

Αυτός ο ηθικός πυρήνας δεν μολύνθηκε απ’ όσους έκαναν καριέρα με τις δάφνες του Πολυτεχνείου μετά τη μεταπολίτευση. Αυτοί συμμορφώθηκαν προς κάποιες άλλες υποδείξεις. Και σαν να μην έφτανε αυτό, μετά μας έβγαζαν τη γλώσσα και μας κορόϊδευαν: Στις 18 σοσιαλισμός, εκσυγχρονισμός, χρηματιστήριο, ολυμπιακοί, ισχυρή Ελλάδα!

Χωρίς άλλο σχόλιο, να το ιρλανδέζικο διαμαντάκι, σε μεταγραφή και στα ελληνικά*:

Εγώ και ένας ξάδερφος, της ίδιας ηλικίας
Κατηφορίσαμε μαζί στο μπλε της παραλίας
Άκουσε τί μας έτυχε και τι τρελό συνέβη
Χριστούγεννα ανήμερα, ένα πρωί Δεκέμβρη

Εκεί που κουβεντιάζαμε και λέγαμε τα νέα
Βλέπουμε μια περίπολο, λοχία, δεκανέα
Μ’ έναν μικρό τυμπανιστή ετών δεκαεννέα
Μόλις μας πλησιάσανε, μας είπαν «καλημέρα»
Το ίδιο είπαμε και εμείς μα λέξη παραπέρα
Διάθεση είχαμε καλή και αγαθές προθέσεις
Όμως με το συνάφι τους ισχύει το «ου μπλέξεις»

Ο γαλονάς στον κόοοοσμο του· γυρίζει κι εξηγείται
«Καλοί μου κύριοι εσείς, εάν καταταγείτε
Θα σας μετρήσουμε φλουριά, θα το φχαριστηθείτε
Έχει ο στρατιώτης αβαντάζ και μια ζωή βιτρίνα
Και πάντα δίπλα περπατά σε μία γυναίκα φίνα
Πληρώνει όλα τα χρέη του χωρίς καθυστερήσεις
Και ζει μιαν άνετη ζωή χωρίς πολλές στερήσεις
Είν’ απαστράπτων, καθαρός, πάντα σινιέ ντυμένος
Φοράει όμορφη στολή κι είναι χαριτωμένος
Όχι σαν κάτι άθλιους που ζούν μέσα στη λίγδα
Και όλο τη βγάζουν νηστικοί χωρίς καμιάν ελπίδα»

«Για στάσου», λέει ο ξάδερφος, «δε σε ζηλεύω διόλου
Τα ρούχα σου είναι δανεικά και αλλαγή καθόλου
Αν τα αλλάξεις χάθηκες, έστω και μια φορά
Την άλλη μέρα το πρωί θα βγεις αναφορά
Για κοίτα, είμαστε ταπί, μα ελεύθεροι κι ωραίοι
Έχουμε την παρέα μας, δεν θέλουμ’ άλλα κλέη
Αν και τα όσα εδώ μας λες δεν είν΄ του πεταμάτου
Δεν μας γουστάρουν΄ άγνωστοι πάνω μας κι αποκάτου
Άκριτα  αν τσιμπήσουμε σ’ αυτό το παραμύθι
Θα αφεθούμε εντελώς στο χύμα και στην τύχη
Θα πάμε σαν τα πρόβατα, επί σφαγή, στη μάχη
Και θα μας πετσοκόψουνε αγριεμένοι βλάχοι»

«Α, για να δεις, κοίτα καλά», ξεσπάει η καραβάνα
«Μη μου μιλάς έτσι εσύ, μωρή παλιοφακλάνα
Μια λέξη ακόμα να μου πεις θα σ’ αποκεφαλίσω
Και το ξερό κεφάλι σου σε πάσσαλο θα μπήξω»

Εκεί εγώ κι ο ξάδερφος τα βλέπουμε όλα σκούρα
Και πριν αυτοί να κουνηθούν πιάνουμε τη μαγκούρα
Προς γνώσιν και συμμόρφωσιν και πριν προκύψει θύμα
Πετάμε όλα τα όπλα τους στη θάλασσα, στο κύμα
«Βρέστε τα τώρα μάγκες μου», τους λέμε και φουσκώνουμε
Και τον μικρό τυμπανιστή άσκημα τσαλακώνουμε
Παίρνουμε και το τύμπανο και το ξεχαρβαλώνουμε
Αφήνοντας τους σαν σακιά, να κείτονται εκειπέρα
Μέχρι ναρθεί με το καλό η επομένη μέρα

Αυτά λοιπόν μας έτυχαν ένα πρωί Δεκέμβρη
Ανήμερα Χριστούγεννα, βρε τί χαμός συνέβη

*Όσο μπορούσα καλύτερα και με τη γλώσσα που αισθάνομαι, χωρίς να έχω το χάρισμα του στιχουργού. Πέρα των άλλων ερμηνειών, υπάρχει και μια εκτέλεση στο πιο «κλασικό», ή μάλλον στο πιο «τζαζ», από ιρλανδέζικο ανσάμπλ. Φορέστε τ’ ακουστικά σας, βάλτε τέρμα την ένταση και δέστε το βίντεο:

Οι στίχοι σ’ αυτή την απόδοση είναι κομμένοι στο τέλος, υποθέτω για λόγους αρμονίας. Μπορείτε να τους βρείτε αλλού. Και μ’ αυτή την εξήγηση, άντε, ψυχή βαθιά και κάθε μέρα Πολυτεχνείο!