Ως αθλητικός ψυχολόγος κατανοώ καλύτερα απ’ τον καθένα τους αυθόρμητους εναγκαλισμούς παικτών και οπαδών όταν πανηγυρίζουν για ένα γκολ ή για την πρόκριση της ομάδας.  Είμαστε κοινωνικά όντα, η ομάδα μας ενώνει και η επιτυχία της ομάδας μας συνδέει ακόμη πιο ισχυρά μεταξύ μας, ψυχικά και σωματικά.  Οι εναγκαλισμοί είναι αυθόρμητοι και γενικά είναι θετικοί για την ψυχική μας υγεία … αλλά στην εποχή της πανδημίας γίνονται και πολύ επικίνδυνοι για την διασπορά του κορωνοϊού και για την υγεία φιλάθλων, αθλητών και ανθρώπων που έρχονται σε επαφή μαζί τους.

Πολύ επικίνδυνος είναι και ο συνωστισμός των οπαδών, γι’ αυτό και απαγορεύτηκαν και οι συναθροίσεις στα γήπεδα, με τεράστιο οικονομικό κόστος για τις ομάδες και προς μεγάλη δυσαρέσκεια των φιλάθλων. Παρ’ όλα αυτά, την ώρα του αγώνα οι φίλαθλοι συνεχίζουν να συνωστίζονται σε καφέ, μπαρ και άλλα καταστήματα.  Απολύτως κατανοητό.  Η ανάγκη των φιλάθλων να μοιράζονται συναισθήματα και σκέψεις με φίλους και οπαδούς της ομάδας, θα συνεχίζει να τους φέρνει κοντά την ώρα που αγωνίζεται η ομάδα, ακόμη κι αν χρειαστεί να βρεθούν σε σπίτια σε συνθήκες ολοκληρωτικού lockdown. 

Όμως είναι διαφορετική τάξη μεγέθους ο συνωστισμός σε γήπεδα και καταστήματα, σε καταστήματα που τηρούν μέτρα για αποστάσεις μεταξύ πελατών και σε καταστήματα που δεν τα τηρούν, σε καταστήματα όπου συγκεντρώνονται 50-100 οπαδοί και σε σπίτια όπου συγκεντρώνονται 3-4 φίλοι για να δουν τον αγώνα.  Και είναι απολύτως διαφορετικό να συγκεντρωθούν αυθόρμητα οι οπαδοί στο γνωστό χώρο πανηγυρισμού των μεγάλων επιτυχιών της ομάδας από το να αποτραπεί η συγκέντρωση από τους υπεύθυνους της ομάδας.  Αντίστοιχα πολλαπλασιάζονται ή μειώνονται και οι πιθανότητες για διασπορά του ιού και των πιθανών κρουσμάτων.

Οι αθλητές και οι ομάδες έχουν δεχθεί μεγάλο οικονομικό πλήγμα από την πανδημία. Όμως μεγάλο οικονομικό πλήγμα έχει δεχθεί και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Οι αθλητές και οι ομάδες χρειάζεται να λάβουν μέτρα ώστε να βοηθήσουν οπαδούς και κοινωνία να ξεπεράσουμε την κρίση με το μικρότερο δυνατό κόστος για την υγεία, την οικονομία, την παιδεία. Πολλοί φίλαθλοι είναι μαθητές ή φοιτητές, που αν κολλήσουν τον ιό θα τον μεταφέρουν σε σχολεία και πανεπιστήμια που θα κλείσουν. Πολλοί φίλαθλοι είναι εργαζόμενοι σε εργοστάσια και επιχειρήσεις που απασχολούν δεκάδες άλλους εργαζόμενους οι οποίοι θα μείνουν χωρίς εργασία αν οι επιχειρήσεις κλείσουν λόγω κρουσμάτων. Κάποιες απ’ αυτές τις επιχειρήσεις ίσως ανήκουν και σε μετόχους των ομάδων!

Το γενικό lockdown δεν συμφέρει κανέναν αλλά ίσως είναι αναπόφευκτο αν συνεχίσει η διάδοση του ιού. Όμως πριν αποφασισθεί γενικευμένο lockdown θα παρθούν πολλά άλλα μέτρα, σαν αυτά που ήδη έπληξαν τον αθλητισμό. Οι αθλητικές εκδηλώσεις και οι πανηγυρισμοί των φιλάθλων προσελκύουν τα ΜΜΕ και οι συγκεντρώσεις των φιλάθλων προσελκύουν την προσοχή της κοινωνίας, των επιστημόνων και των πολιτικών που ζυγίζουν τις αποφάσεις τους για το είδος των μέτρων που αποφασίζουν. Θα ήταν ατυχές να ληφθούν ακόμη πιο αυστηρά μέτρα σχετικά με τον αθλητισμό εάν αυτά θα μπορούσαν να αποτραπούν από πρωτοβουλίες που θα ανέτρεπαν τις παραπάνω εικόνες εναγκαλισμών και  συνωστισμού. 

Οι πρόεδροι των ομοσπονδιών και των ομάδων, οι προπονητές και οι αθλητές χρειάζεται να αναλάβουν δράσεις για να μεταφέρουν ένα μήνυμα επιτυχίας της ομάδας προσαρμοσμένο στην εποχή της πανδημίας. Για παράδειγμα, αν οι παίκτες πανηγυρίζουν τα γκολ όχι με εναγκαλισμούς αλλά με συμβολικές κινήσεις, ή χορευτικές κινήσεις (παραδείγματα πολλά) που διατηρούν τις αποστάσεις μεταξύ αθλητών που πανηγυρίζουν, θα περάσει ισχυρό μήνυμα σε φίλους, οπαδούς της ομάδας και στην κοινωνία για τη διατήρηση των αποστάσεων στην εποχή της πανδημίας. Το τι θα διαλέξει η κάθε ομάδα είναι δικό της θέμα, η φαντασία είναι απεριόριστη αρκεί να μην προσβάλει.

Φυσικά χρειάζεται δουλειά από ομοσπονδίες και ομάδες και συνεργασία τους με ειδικούς επιστήμονες, ώστε να αναπτυχθεί στρατηγική επικοινωνίας προς φιλάθλους που θα αποτρέπουν τις εικόνες συνωστισμού.  Στην εποχή του κορωνοϊού χρειάζεται να προστεθεί δουλειά και προετοιμασία ΚΑΙ για αυτό, κάτι το οποίο και άλλοι κλάδοι κάνουν αυτή την εποχή. Απλά είναι θέμα (μικρού) κόστους και αναζήτησης λύσεων με τη βοήθεια ειδικών και επιστημόνων. Αν οι αθλητικές ομάδες εργασθούν πάνω σ’ αυτό και πετύχουν, τώρα που η ευρύτερη κοινωνία το χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε, η ίδια η κοινωνία θα το ανταποδώσει θετικά προς ομοσπονδίες, ομάδες και αθλητές. Τόσο σήμερα όσο και μετά την πανδημία. Αντίθετα, αν ομοσπονδίες, ομάδες και αθλητές αποτύχουν να περάσουν το μήνυμα που χρειάζεται η κοινωνία, θα τιμωρηθούν με ακόμη πιο σκληρά μέτρα.

Αν εφεύραμε τον αθλητισμό για να συμβάλει θετικά στην κοινωνία, τότε χρειάζεται να τον προσαρμόζουμε συνεχώς για να πετυχαίνει τους καλούς σκοπούς για τους οποίους τον δημιουργήσαμε. Όσο ο αθλητισμός συμβάλει θετικά στην κοινωνία τόσο περισσότερο και θα αναπτύσσεται, διαφορετικά θα μαραζώνει.

*Ο Αθανάσιος Παπαϊωάννου είναι καθηγητή αθλητικής ψυχολογίας & κοσμήτορα ΣΕΦΑΑΔ πανεπιστημίου Θεσσαλίας