Το διάστημα 1957-1962 υπήρξε η χρυσή εποχή της επιστημονικής φαντασίας, όπως και η εποχή της παράνοιας αλλά και της αισιοδοξίας, σε κοσμική κλίμακα,. Τότε, το μέλλον ήταν ακόμη μέλλον. Μπορούσαμε να ονειρευτούμε φάρμες στον Άρη και ηρωικά διαστημόπλοια που θα εξορμούσαν σε νέα διαστημικά τοπία.

Του Dennis Overbye από τους Τhe New York Times

Oι επιστήμονες τότε διαφωνούσαν ως προς το αν το Διάστημα θα έπρεπε να εξερευνηθεί από ρομπότ ή από ανθρώπους. Δορυφόροι και τρανζίστορ αποτελούσαν τα φανταχτερά σύμβολα της μεταπολεμικής τεχνολογίας, που θα αποκάλυπταν τα μυστικά του Σύμπαντος και σε επίπεδο πυρηνικής φυσικής, θα δάμαζαν το άτομο.

Κάποια από τα πιο εξωφρενικά αυτά οράματα για το μέλλον προέρχονταν από εταιρείες που ήθελαν να προβάλουν το υψηλό τεχνολογικό τους επίπεδο και να προσλάβουν τους πιο ταλαντούχους μηχανικούς. Θα μπορούσαν έτσι, σε μια περίοδο εκτόξευσης των προϋπολογισμών για την άμυνα, και με τη NASA να ξεκινά το κυνήγι του θησαυρού στο Διάστημα, να εμφανιστούν ως οι πρωτοπόρες της νέας εποχής. Πολλές απ’ αυτές, διάσημες ή ξεχασμένες πλέον σήμερα, γέμιζαν τις σελίδες περιοδικών όπως το Aviation Week, το Missiles and Rockets, ή ακόμα και το Fortune, με καταλόγους ονείρων.

Έτσι, για παράδειγμα, μπορούσε να δει κανείς τη Republic Aviation από το Φάρμιγκντέϊλ της Νέας Υόρκης, τους «Σχεδιαστές και Κατασκευαστές του Ασύγκριτου Thundercraft» , να επαίρεται, το 1959, στο Aviation Week& Space Technology, για τους πειραματικούς σεληνιακούς κήπους που προορίζονταν για μια μελλοντική, διαστημική βάση στη Σελήνη. Ή θα μπορούσε να δει, στο Fortune, την American Bosh Arma Corporation να καμαρώνει για την «Κοσμική Πεταλούδα» της, διαστημικό όχημα που θα λειτουργούσε με ηλιακή ενέργεια και θα μετέφερε επιβάτες και εμπορεύματα στο ηλιακό σύστημα.

Οι περισσότεροι Αμερικανοί ουδέποτε είδαν αυτά τα κατασκευάσματα, τα οποία όμως συνέλεξε και παρουσίασε μια ανεξάρτητη ιστορικός και λάτρης του Διαστήματος, η Μέγκαν Πρέλιγκερ, σ’ένα βιβλίο που θα κυκλοφορήσει στις 25 Μαϊου από την Blast Books με τίτλο «Mια άλλη επιστημονική φαντασία: Διαφημίζοντας την κούρσα του Διαστήματος, 1957-1962».

H κ. Πρέλιγκερ και ο σύζυγος της, Ρικ, έχουν ιδρύσει, στο Σαν Φρανσίσκο, μια ιδιωτική ερευνητική βιβλιοθήκη, τη Βιβλιοθήκη Πρέλιγκερ, που δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα μέσων ενημέρωσης, τεχνολογίας και επίδρασης του ανθρώπου στο φυσικό του περιβάλλον. Όπως σημειώνει η κ. Πέρλιγκτον, η ίδια μεγάλωσε «μ’ ένα πολιτιστικό διαιτολόγιο επιστημονικής φαντασίας και Διαστήματος» και μ’ ένα μείγμα από εικόνες προσελήνωσης και «Σταρ Τρεκ». «Το αποτέλεσμα», τονίζει, «ήταν να μεγαλώσω πιστεύοντας ότι ήμουν ένα από τα νεότερα μέλη μιας προηγμένης επιστημονικής κοινότητας».

Για το βιβλίο, λέει, πηγή έμπνευσης αποτέλεσαν κάποια τεύχη παλιών περιοδικών, περιλαμβανομένων των Aviation Week & Space Technology και Missiles and Rockets, που έφτασαν μαζικά στη βιβλιοθήκη. «Δεν φανταζόμουν ότι οι διαφημίσεις που θα έβρισκα στις σελίδες τους θα τραβούσαν την προσοχή μου περισσότερο απ’ ότι τα ίδια τα άρθρα», παρατηρεί στην εισαγωγή του νέου της βιβλίου.

Οι διαφημίσεις είναι εντυπωσιακά γεμάτες από μια μοντερνιστική ενέργεια και πολύ πλούσιες σε εικονογράφηση. Το τέλος της δεκαετίας του 50’ ήταν επίσης η εποχή που γράφτηκε το «The Organization Man» του William Hollingsworth Whyte. Το εξώφυλλο, έδειχνε έναν άντρα με γκρι κουστούμι να πετάει, τρομαγμένος και έκπληκτος, ανάμεσα σε πλανήτες και αστέρια. Πολύ συχνά, βουνά και κοιλάδες της Σελήνης απεικονίζονταν σαν να επρόκειτο για τα βουνά, τα φαράγγια και τις ερήμους της αμερικάνικης Άγριας Δύσης.

Σε μια άλλη εικονογράφηση, τα χέρια του Θεού και του Αδάμ, όπως τα είχε ζωγραφίσει ο Μιχαήλ Άγγελος, έχουν μετατραπεί σε ένα ζευγάρι διαστημικά γάντια που τείνουν το ένα προς το άλλο. Σε μια άλλη, η σκιά ενός διαστημόπλοιου σχηματίζει ένα σταυρό.

«Αυτές οι εικόνες υπονοούσαν ότι, ταξιδεύοντας στο Διάστημα, η ανθρωπότητα ήλπιζε να βρει την ίδια την ουσία του άπειρου», γράφει η κ. Πρέλιγκερ.

Σήμερα, δεν ξέρει κανείς τι να πρωτονοσταλγήσει –όλα εκείνα τα παιδικά όνειρα που έμοιαζαν βγαλμένα από μια διαστημική όπερα ή την αισιοδοξία μιας περιόδου, όταν φαντασία και τεχνολογία ανθούσαν και κάθε διαφήμιση τελείωνε μ’ ένα κάλεσμα για την οικοδόμηση ενός εντυπωσιακού μέλλοντος.

«Για να ανέλθετε επαγγελματικά, καλό θα είναι να συμμετέχετε σε κάποια απ’ αυτές τις ομάδες. Απευθυνθείτε στον Ν. Μ. Πέγκαν» , αναφερόταν χαρακτηριστικά σε σημείωμα της Martin Company, που ανήκει σήμερα στη Lockheed Martin. Πάντως, τώρα, αυτή η ψυχολογία έχει εκλείψει. Τότε, όμως, όποιος καθόταν σ’ένα σχεδιαστήριο ή κλεινόταν σ’ένα αποθηκάκι, σχεδιάζοντας κεραίες ή στήνοντας διαστημικούς θαλάμους, μπορούσε ακόμα να αισθάνεται ως ήρωας του Διαστήματος.