Ένας τόπος με πανέμορφο φυσικό περιβάλλον και μια πόλη προικισμένη από την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της. Τα «δεδομένα» τουριστικά αξιοθέατε παίζουν το δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση της εικόνας των Χανίων, όμως η ουσία του πιο πράσινου νομού της Κρήτης βρίσκεται πολύ πέρα από αυτά.

Χρειάζονται άραγε συστάσεις τα Χανιά; Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αρκούν και μόνο τα πλήθη των τουριστών που κατακλύζουν κάθε χρόνο την πάλαι ποτέ πρωτεύουσα της Κρήτης για να σε πείσουν ότι πρέπει να τα επισκεφτείς. Ωστόσο δεν μπορείς, αν έχεις την εμπειρία, να μην παραθέσεις την εικόνα των δενδροστοιχιών από ευκαλύπτους στη λεωφόρο Σούδας που σε καλημερίζουν καθώς βγαίνεις από το πλοίο και κατευθύνεσαι προς το κέντρο της πόλης για το απαραίτητο «προσκύνημα» για… μπουγάτσα στον «Ιορδάνη» ή τη «Μπουγάτσα των Χανίων», προκειμένου να συνοδεύσεις με το πιο νόστιμο έδεσμα του κόσμου τον πρωινό σου καφέ.

Όμορφη πόλις
Δεν μπορείς επίσης να αφήσεις απέξω από την περιγραφή ούτε τη βόλτα γύρω από το απίστευτης ομορφιάς λιμάνι, που για να είμαστε ειλικρινείς την απολαμβάνεις καλύτερα στη “low season” περίοδο ή ακόμα καλύτερα εντελώς εκτός τουριστικής περιόδου, όταν η πόλη έχει λιγότερη κίνηση. Και πώς να μην μιλήσεις για τη μοναδική παλιά πόλη των Χανίων, ένα πανέμορφο ιστορικό κέντρο, που σε κάθε του οικοδομικό τετράγωνο σου δίνει και μια άλλη όμορφη εικόνα. Από τα τυπικά αξιοθέατα του λιμανιού, όπως το Ναυτικό μουσείο στο φρούριο Φιρκά, το Γιαλί Τζαμισί, τα ενετικά νεώρια και -φυσικά- τον περίφημο αιγυπτιακό φάρο – σύμβολο των Χανίων, μέχρι τα άγνωστα σοκάκια που χωράει με το ζόρι ένα ποδήλατο, την ξακουστή για πολλούς και διάφορους λόγους στο παρελθόν Σπλάντζια, αλλά και τη μοναδική αγορά των Χανίων, περπατάς μια πόλη που δεν την χορταίνεις.

Μια πόλη που ζει από τον τουρισμό, έστω και αν λόγω Covid-19 τα πράγματα φέτος είναι κάπως πιο χαλαρά, αλλά όχι μόνον από αυτόν. Και για το λόγο αυτό παραμένει ζωντανή και το χειμώνα παρεμβαίνοντας μάλιστα στην πολιτιστική ζωή της Ελλάδας – και το πιο «πρόχειρο» σχετικό παράδειγμα που έχουμε να παραθέσουμε είναι το φεστιβάλ κινηματογράφου Χανίων, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Οκτώβριο.

Μια πόλη που αναπόφευκτα φέρει και τη σφραγίδα των κατά καιρούς «ιδιοκτητών» της με ένα πλήθος οικοδομημάτων, όπως τα ενετικά τείχη, να αποτελούν σήμερα στολίδια της και ένας νομός με στοιχεία που μαρτυρούν την ύπαρξη πολιτισμού στα μέρη αυτά, πολλούς-πολλούς αιώνες πριν – με χαρακτηριστικότατο παράδειγμα την αρχαία Απτέρα. Αναμφισβήτητα μακρά η ιστορία των Χανίων, της γενέτειρας του Ελευθερίου Βενιζέλου, για τον οποίο μπορεί κανείς να μάθει κάποια πράγματα παραπάνω με μια επίσκεψη στο σπίτι του που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, στη Χαλέπα, την «αριστοκρατική» συνοικία των Χανίων με τα όμορφα αρχοντικά και την επίσης όμορφη θέα στη θάλασσα.

Αναζητώντας την αυθεντικότητα
Δεν χωρά η πόλη αυτή σε ένα και μόνον κείμενο, όπως και δεν χωρούν οι ανησυχίες του περιηγητή στα όρια μιας πόλης. Στο τιμόνι το πορτοκαλί Citroen πηγαίνουμε ενάντια στα καθιερωμένα και αποφασίζουμε να κατευθυνθούμε προς τα νότια, προς τα ξακουστά Σφακιά για να ακολουθήσουμε στη συνέχεια μια διαδρομή που δεν διαφημίζεται ιδιαίτερα στους τουριστικούς οδηγούς έχοντας προορισμό μας αρχικά την Ανώπολη και στη συνέχεια το φαράγγι της Αράδαινας, πίσω από τον όγκο των Λευκών Ορέων, για να φτάσουμε σε πρώτη φάση εκεί που τελειώνει ο δρόμος, στον Άη Γιάννη και στη συνέχεια να κατευθυνθούμε προς τη μικρή παραλία του Φοίνικα.

Η διαδρομή προς τα Σφακιά έχει από μόνη της άφθονες όμορφες στιγμές να σου προσφέρει. Ωστόσο, αυτό που αντικρύζει το μάτι σου μετά τη Χώρα Σφακίων είναι δύσκολο να περιγραφεί. Γυμνό τοπίο, άγριο και άνυδρο – και παρόλα αυτά πανέμορφο – με τον ήλιο να καίει και τα κατσίκια να αναζητούν στις εσοχές των βράχων ή ακόμα και κάτω από τις μπαριέρες που χωρίζουν την άσφαλτο από τον γκρεμό, λίγη σκιά.
Το υψόμετρο αυξάνεται στροφή με τη στροφή, για την ακρίβεια φουρκέτα με τη φουρκέτα. Και όσο πιο ψηλά είσαι τόσο βλέπεις ότι η άνοδος συνεχίζεται και τόσο μακραίνουν τα Σφακιά, ενώ από κάτω, στη θάλασσα μικρά και μεγάλα πλεούμενα πάνε και έρχονται προς Γλυκά Νερά, Λουτρό και Αγία Ρούμελη ή ακόμα και προς Γαύδο διαταράσσοντας την ενότητα του μπλε του Λιβυκού Πελάγους. Ευχάριστη έκπληξη ο δρόμος που είναι αρκετά φαρδύς και με καλή άσφαλτο, σε αντίθεση με αυτό που θα περίμενε κανείς σε μία τέτοια διαδρομή.

Και αν κάνεις στάση και στρέψεις το βλέμμα στου στον ουρανό, έχεις μεγάλες πιθανότητες να βρεθείς αντιμέτωπος με την επιβλητική η παρουσία κάποιου αετού που πετά αργά διαγράφοντας τεράστιους κύκλους. Και εκεί που νομίζεις ότι τον έχεις στο κάδρο της φωτογραφικής σου μηχανής για τον κρατήσεις για πάντα μαζί σου, αυτός βρίσκεται εκατοντάδες μέτρα μακριά.

Από το φαράγγι στο Λυβικό πέλαγος
Πλησιάζοντας στην Ανώπολη, το μεγαλύτερο κατοικημένο σημείο της περιοχής μετά τα Σφακιά κάποια στιγμή έρχεται το μεγάλο σοκ: απέναντί σου στέκουν περικυλωμένα από μια μεγάλη ζώνη πρασίνου τα Λευκά Όρη, που μπορεί να μην έχουν χιόνι αυτή την εποχή αλλά οι κορφές τους εξακολουθούν να ασπρίζουν, όντας απογυμνωμένες από βλάστηση, δικαιολογώντας – και με αυτόν τον τρόπο – το όνομά τους.

Είμαστε ήδη αρκετά ψηλά, οι υψομετρικές διαφορές που αντιμετωπίζουμε είναι πλέον μικρές, και σε λίγο σειρά έχει το φαράγγι της Αράδαινας το οποίο θα περάσουμε αξιοποιώντας τη στρατιωτικού τύπου μεταλλική γέφυρα που προσέφεραν το 1980 οι αδελφοί Βαρδινογιάννη, θέλοντας να διευκολύνουν την πρόσβαση στη γενέτειρά τους, τον Αγ. Ιωάννη. Και είναι ο Άη Γιάννης, το τέρμα του δρόμου (τελειώνει το οδικό δίκτυο) και η αρχή μιας άλλης εμπειρίας, χειμώνα καλοκαίρι, για μια διαφορετικού τύπου απόδραση από την καθημερινότητα και άμεση επαφή με τη φύση, με τη βοήθεια ενός δικτύου μονοπατιών. Ο όμορφος ξενώνας είναι από τα πιο original πράγματα που μπορεί να συναντήσεις σήμερα στην Κρήτη.

Όσο για τη «γέφυρα του Βαρδινογιάννη» αξίζει όχι απλά να την περάσεις, αλλά και να την περπατήσεις για να θαυμάσεις ένα από άπειρα φαράγγια της Κρήτης και να κρατήσεις την αναπνοή σου την ώρα που θα συνειδητοποιείς σε τι ύψος περπατάς. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι εδώ τα σαββατοκύριακα διεξάγεται και η ευγενής δραστηριότητα του bungee jumping! Για την ιστορία, τον παλιό καιρό, όταν ο Αη Γιάννης είχε αρκετούς μόνιμους κατοίκους, τα παιδιά ανεβοκατέβαιναν καθημερινά τα ουκ ολίγα σκαλοπάτια που μπορείς εύκολα να δεις στις πλευρές του φαραγγιού, για να πάνε στο σχολείο στην Ανώπολη.
Η τελευταία εμπειρία της ανακάλυψης του νότου των Χανίων ξεκινά περίπου από τη γέφυρα της Αράδαινας για να σε φέρει μετά από λίγα χιλιόμετρα στενού και γεμάτου στροφές δρόμου σε ένα παραθαλάσσιο ησυχαστήριο: την παραλία του Φοίνικα. Στο τελευταίο αυτό κομμάτι έρχεσαι σε επαφή με ένα άλλης ποιότητας τοπίο – ένα τοπίο άγριο, σχεδόν σεληνιακό, τέτοιο που νομίζεις ότι κάποιος το έχει ραντίσει με πέτρες και βράχους. Αλλά και πάλι βρίσκεσαι στην ανάγκη να μιλήσεις για μία ιδιαίτερη, άγρια ομορφιά. Στο τέρμα της διαδρομής σε περιμένει η δροσιά της θάλασσας στον Λύκο και τον Φοίνικα, που μπορεί να μην είναι οι πιο ονομαστές παραλίες είναι όμως από τις πιο ήρεμες…

Προφανώς ο πιο πράσινος, κλιματολογικά ευλογημένος, νομός των Χανίων δεν τελειώνει στην περιγραφή μιας διαδρομής. Όπως επίσης είναι δύσκολο να απαριθμήσει κανείς σε ένα άρθρο τις επιλογές που έχει ο επισκέπτης των Χανίων. Γι αυτό και θα κλείσουμε με μια πολύ «πεζή» συμβουλή: οι πιο όμορφες παραλίες των Χανίων (Φαλάσαρνα, Μπάλος, Ελαφονήσι) είναι πράγματι χάρμα οφθαλμών, αλλά συγκεντρώνουν απίστευτα μεγάλο αριθμό λουομένων. Λάβετέ το αυτό υπόψη προγραμματίζοντας τις μετακινήσεις σας ανάλογα, για να μην ταλαιπωρηθείτε.

Ένα πραγματικά «ιστορικό» αυτοκίνητο
Στο σπίτι-μουσείο του Ελευθέριου Βενιζέλου, στη Χαλέπα, φιλοξενείται και το σημαδεμένο από τις σφαίρες των επίδοξων δολοφόνων του αμάξωμα της Packard, στην οποία επέβαινε στις 6 Ιουνίου 1933, όταν εκδηλώθηκε η εναντίον του απόπειρα στη Λεωφόρο Κηφισίας, στην Αθήνα. Στον ίδιο χώρο και πίσω ακριβώς από το ιστορικής σημασίας έκθεμα μπορεί κανείς να δει μία πανομοιότυπη Packard που δωρίθηκε στο Ίδρυμα από Έλληνες της Αμερικής. Σημειώστε ότι ο Βενιζέλος επέζησε από συνολικά τέσσερις δολοφονικές επιθέσεις. Στην αυτοψία που πραγματοποίησε η ασφάλεια αναφέρεται ότι «Το αυτοκίνητο τούτο καινουργές, λίαν πολυτελές τύπου (Πακάρ), αποτελείται εκ της κυρίας αμάξης φερούσης και δύο πτυσσομένας θύρας και της θέσεως του οδηγού χωριζομένης εκ της κυρίας αμάξης δια του προσθίου τοιχώματος της αμάξης, όπερ χρησιμεύει και ως ερεισίνωτον του οδηγού και δια πολυτελούς υαλόφρακτου διαφράγματος.» Το μουσείο υπήρξε η πατρική οικία του μεγάλου πολιτικού και ηγέτη και συνδέεται με ορισμένες από τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής του και της πολιτικής του διαδρομής. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα αρχοντικού του 19ου αιώνα, με δυτικές επιρροές.
 
Ένα όνομα, μια ιστορία…
Ένα μικρός δρόμος, κάθετος στη λεωφόρο Κισάμου φέρει το όνομα ενός παλληκαριού για το οποίο ο χρόνος σταμάτησε το 1944. Και ήταν τότε ο Στέφανος Σκαράκης, ομαδάρχης της 3ης ομάδας της ΕΠΟΝ Χανίων, 19 μόλις ετών. Ένας κατά γενική ομολογία όσων των γνώρισαν όμορφος και γενναίος νέος άνθρωπος, που είχε κάνει την επιλογή του κάποια χρόνια νωρίτερα προσχωρώντας στη μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση νεολαίας. Προφανώς δεν ήταν ο μοναδικός που έφυγε πρόωρα για χάρη της πατρίδας του. Όμως αξίζει να σημειώσουμε δύο ιδιαιτερότητες της τραγικής ιστορίας του. Ο Στέφανος: α) συνελήφθη από Έλληνες (χωροφυλακή) και παραδόθηκε στους Γερμανούς δια τα περαιτέρω, β) ήταν ο τελευταίος επονίτης που αντιμετώπισε γερμανικό εκτελεστικό απόσπασμα στη χώρα μας (16/9/44), μαζί με 53 ακόμα συναγωνιστές του, στην Αγιά, έξω από τα Χανιά. Η απάντηση στην ερώτηση πώς γίνεται οι Γερμανοί να προβαίνουν σε εκτελέσεις την ώρα που βρίσκονται σε φάση αποχώρησης από την Ελλάδα, το φθινόπωρο του 1944, λέγεται «Οχυρά Θέσις Κρήτης». Ήταν ο θύλακας μέσα και γύρω από τα Χανιά, στον οποίο οι Γερμανοί συνέχισαν τη δράση τους ανενόχλητοι υπό την πλήρη ανοχή των συμμάχων μας, των Άγγλων, μέχρι τη λήξη του πολέμου, τον Μάιο του 1945. Τα συμπεράσματα δικά σας…
 
Info
Η σύγχρονη πόλη των Χανίων χτίστηκε στη θέση της Κυδωνίας μίας από τρεις πόλεις που ίδρυσε ο βασιλιάς Μίνως στην Κρήτη. Στη διάρκεια της ιστορίας της γνώρισε πολλούς κατακτητές για να φτάσει τελικά να ενωθεί με την Ελλάδα το 1913. Στα αξιοθέατα της πόλης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα Ενετικά Νεώρια, το Φρούριο Φιρκά, το μεγάλο Αρσενάλι (όλα στο λιμάνι), η Δημοτική Αγορά, ο Δημοτικός Κήπος και το Ρολόι. Εκτός πόλης μπορείτε να επισκεφτείτε την αρχαία Απτέρα, ενώ στο Ακρωτήρι ιδιαίτερης αξίας θεωρούνται οι Μονές Τζαγγαρόλων και Γουβερνέτου, αλλά και η Μονή Γωνιάς, στο Κολυμπάρι. Στον τομέα των φυσικών αξιοθεάτων δεσπόζουσα θέση κατέχει αναμφίβολα το φαράγγι της Σαμαριάς, που απαιτεί μια στοιχειωδώς καλή φυσική κατάσταση για τη διάσχισή του.
Δείτε το πλήρες άρθρο με τις φωτογραφίες κάνοντας κλικ εδώ