Ένδεκα σύντροφοι/ισσες με κείμενο τους στην Εφημερίδα των Συντακτών απαντούν στο άρθρο του Αντώνη Λιάκου και το δικό μου για την Πορτογαλία. Διαπιστώνουν σε εμάς σοσιαλδημοκρατική λογική και θεωρούν ότι αντιπαραθέτουν μια αριστερή οπτική. Δεν με ενοχλεί το πρώτο, αμφισβητώ το δεύτερο αλλά η ζωή θα δείξει.

Θεωρώ σημαντικό ότι γίνεται διάλογος επι της ουσίας με πάθος αλλά πολιτισμένα και χωρίς χαρακτηρισμούς. Διερωτώμαι πάντως: αν δεν ανοίγαμε εμείς αυτήν την συζήτηση μήπως το εκλογικό  αποτέλεσμα στην γείτονα  και οι επιπτώσεις του θα πέρναγαν μέσα σε αμήχανη σιωπή;

Επι της ουσίας τώρα.

Έχουμε τρία γεγονότα. Η δογματική (ΚΚ Πορτογαλίας) και ριζοσπαστική (Μπλόκο) Αριστερά καταψήφισαν τον προϋπολογισμό  και προκάλεσαν εκλογές, όπου συνετρίβησαν ενώ θριάμβευσαν οι Σοσιαλιστές. Απαιτείται , λοιπόν, μια καθαρή αφετηριακή απάντηση. Ήταν ορθή η επιλογή τους; Οι 11 ταλαντεύονται: «Μολονότι το πρόγραμμα των δύο άλλων αριστερών κομμάτων ήταν πιο ριζοσπαστικό και πιο κοντά στα πραγματικά συμφέροντα της πορτογαλικής κοινωνίας, η επιλογή τους να διασπάσουν την, έστω άτυπη, ενότητα της Αριστεράς ρίχνοντας την κυβέρνηση μειοψηφίας, αποδείχθηκε ολέθρια για τα κόμματα αυτά». Είναι προφανές ότι οι πολίτες – και δη οι αριστεροί- μέτρησαν αλλιώς τα « πραγματικά συμφέροντα της κοινωνίας» και τα δικά τους. 

Έχοντας μια τουλάχιστον αμφίσημη προσέγγιση για τα πραγματικά συμφέροντα της κοινωνίας,  οι 11 δεν συμφωνούν με το συμπέρασμα ότι αποτυπώνεται στα εκλογικά αποτελέσματα  στην Πορτογαλία και την  Ευρώπη μια σαφής τάση για « αλλαγή με σταθερότητα». Αμφισβητούν «μία γενικότερη τάση ανάκαμψης των σοσιαλδημοκρατικών-κεντροαριστερών κομμάτων, σε αντίθεση με την τροχιά παρακμής και συρρίκνωσης που βρίσκονται όσα κόμματα της Αριστεράς είτε εμμένουν σε δόγματα του παρελθόντος είτε επαγγέλλονται έναν απροσδιόριστο ριζοσπαστισμό και μία παρεξηγήσιμη αντικανονικότητα και αντισυστημικότητα».

Διαφωνούν τέλος με την διαπίστωση μου ότι  «οι πολίτες αναζητούν αλλαγή με κυβερνητική σταθερότητα, μεταρρυθμίσεις και όχι ρήξεις». Για το τι είδους αλλαγή θέλουν ( ή πρέπει να θέλουν κατά τους 11) οι πολίτες να το συζητήσουμε.  Το αν επιδιώκουμε απλώς μεταρρυθμίσεις ή ρήξεις επίσης να το συζητήσουμε, αν και όλη αυτή η συζήτηση μου φαίνεται ότι προσλαμβάνει θεολογικά χαρακτηριστικά.

Όμως το να αμφισβητούμε τα γεγονότα, την σχετική ανάκαμψη των σοσιαλδημοκρατών – κεντροαριστερών και την ήττα – στρατηγικών διαστάσεων –  των ΚΚ και των απροσάρμοστων στις εξελίξεις δυνάμεων της ριζοσπαστικής, αντισυστημικής Αριστεράς, δεν βοηθάει στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την ιστορική φάση που διανύουμε. 

Ούτε ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός είναι στην ημερήσια διάταξη, ούτε κινήματα ανατροπής και ρήξεων συγκροτούνται.

Προφανώς επι μέρους κινήματα υπάρχουν αλλά συναρθρώνονται σε μια προσπάθεια συγκρότησης μιας μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας που θα οδηγήσει στην προοδευτική διακυβέρνηση.

Παντού και στην μακρινή Χιλή όπου θριάμβευσε η Αριστερά και στην Βραζιλία όπου ελπίζουμε ότι θα επανέλθει ο Λούλα η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και οι μεταρρυθμίσεις συμβαδίζουν με δεσμεύσεις για δημοσιονομική σταθερότητα. Αυτή είναι η γενική τάση , αυτή επιβεβαιώθηκε και στην Πορτογαλία, αυτήν επι της ουσίας αρνούνται οι 11 αμφισβητώντας την ανάγκη δημοσιονομικής σταθερότητας.

Σε όλο το κείμενο της απάντησης τους υποβόσκει η νοσταλγία για την συνταγή που οδήγησε στην νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015.

Γράφουν: «Η ριζοσπαστική Αριστερά δεν θεωρητικολογεί, ευδοκιμεί στην πράξη των κινημάτων, αυτών ακριβώς που ανέδειξαν τον ΣΥΡΙΖΑ το 2015, και στα οποία σήμερα πρέπει πάλι να απευθυνθεί. Όχι για να κερδίσει τις προσεχείς εκλογές και να σχηματίσει με το ΚΙΝΑΛ μία κυβέρνηση σταθερότητας και μέτριων ρεαλιστικών προσδοκιών (Λιάκος), αλλά για να απαντήσει στις μεγάλες προκλήσεις και αναταράξεις που κυοφορούνται, προωθώντας συντεταγμένα και με σχέδιο τις βαθιές κοινωνικές αλλαγές που θα αλλάξουν τα δεδομένα και τους ταξικούς συσχετισμούς δύναμης». 

Εν τω μεταξύ είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε μετά το Πάσχα σε προεκλογική περίοδο και ακριβώς η πρόταση  να νικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία και να σχηματίσει με το ΚΙΝΑΛ σταθερή κυβέρνηση με πρόγραμμα εφικτών μεταρρυθμίσεων ,είναι πολύ πιο ρεαλιστική και ελπιδοφόρα  από την «αλλαγή των ταξικών συσχετισμών δύναμης» και την αναμονή επανάκαμψης των κινημάτων του 2015.

Λυπάμαι, αλλά η υποτίμηση από τους 11 των δυνατοτήτων της κυβερνώσας Αριστεράς , τους οδηγεί φορσέ σε συνταγή εκλογικής  ήττας, στο όνομα  μιας αόριστης και απροσδιόριστης  ρήξης. Το ΚΚΕ στο όνομα της μεγάλης ρήξης αρνείται την συμμετοχή σε προοδευτική κυβέρνηση. Οι 11 φίλοι της ριζοσπαστικής αριστεράς πρέπει να προφυλαχτούν από άλλο κίνδυνο. Μήπως στο όνομα  της δυσανεξίας τους για τις μεταρρυθμίσεις, της αναμονής των πολλαπλών ρήξεων  και της αντίθεσης τους με το ΚΙΝΑΛ φτάσουν από άλλο δρόμο πρακτικά στο ίδιο συμπέρασμα με το ΚΚΕ.

Οι 11 δεν φαίνεται να έχουν συμφιλιωθεί με την στροφή που πραγματοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015.Κατά συνέπεια, φυσιολογικά από την πλευρά τους , αρνούνται την ολοκλήρωση αυτής της στροφής με την διεύρυνση και τον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία σε σύγχρονο αριστερό κόμμα. Όχι  μόνο οι 11 αλλά και άλλοι από  διάφορες πλευρές του κόμματος  θεωρούν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ευνουχίσει το κόμμα από τον ριζοσπαστισμό του και θα το αποκόψει  από τις ρίζες του.

Θεωρούν ότι το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε  θύμα μόνο ενός στυγνού εκβιασμού, ότι έκανε  δυσφορώντας μια κίνηση αναγκαστική . Υπάρχουν τέτοια στοιχεία αλλά θα πούμε την μισή αλήθεια αν δεν αναγνωρίσουμε  ότι η κίνηση αυτή εκτός  από αναγκαστική ήταν και αναγκαία, γιατι αλλιώς η χώρα θα έμπαινε σε μεγάλη περιπέτεια, με αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής της αγκύρωσης και με πρώτα θύματα τους εργαζόμενους και τα πιο αδύναμα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.

Δεν πρόκειται απλώς για μια θεωρητική συζήτηση χωρίς πρακτικές συνέπειες. Η αντίληψη ότι μπορούμε ως δεύτερη φορά αριστερά – ή πολύ περισσότερο ως προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας –  να πιάσουμε αμέριμνοι το νήμα από εκεί που το άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015 είναι κάτι περισσότερο από λάθος. Επιμένω ότι δημοκρατική ομαλότητα και σταθερότητα είναι το προνομιακό έδαφος για την σύγχρονη Αριστερά. Αν πάνω σε αυτό κινηθεί με συνέπεια ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία έχει λαμπρές προοπτικές. Και μαζί του όλη η προοδευτική παράταξη.