Η 4η Οκτωβρίου 2021 σηματοδοτεί μεταξύ άλλων τα 64 χρόνια απο την εκτόξευση του Sputnik 1 του πρώτου τεχνητού δορυφόρου της Γης. Η βάρους 85 κιλών σφαίρα και τα σήματα που αναμετέδιδε στην Γη μέσω των 4 κεραιών που είχε στερεωμένες στο σώμα της προκάλεσαν θαυμασμό για τα επιτεύγματα της Σοβιετικής επιστήμης και της ΕΣΣΔ γενικότερα.

Εν μέσω όμως Ψυχρού Πολέμου με τις δύο υπερδυνάμεις να βρίσκονται σε έναν αγώνα εξοπλισμών και υπέρσυσσωρεύσης πυρηνικών οπλοστασίων, δημιούργησε αισθήματα τρόμου και πανικού, ειδικά στο Αμερικανικό κοινό.

Ένα κοινό που θεωρούσε την χώρα του άτρωτη, λόγω και των αλμάτων που είχε κάνει η επιστήμη στα χρόνια που πέρασαν απο το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: Πώς ήταν δυνατό οι κομμουνιστές να επισκιάσουν τους Αμερικανούς στη κούρσα του διαστήματος; Τι άλλα θαύματα έκρυβε πίσω της άραγε η Σοβιετική Ένωση; Μπορούσε την επόμενη φορά το διάστημα να φιλοξενήσει μια «κόκκινη» πυρηνική βόμβα αντί για έναν δορυφόρο, η οποία θα έπεφτε κυριολεκτικά ουρανοκατέβατη στην χώρα τους; 

Οι Αμερικάνοι ιθύνοντες αν και ξαφνιασμένοι με την επιτυχία των σοβιετικών το μήνυμα που έστελναν ήταν πως δεν ανησυχούσαν ιδιαίτερα καθώς αντίστοιχο πρόγραμμα είχε και η Αμερική, το οποίο αντιμετώπιζε όμως προβλήματα και καθυστερήσεις. Την ίδια ώρα ειχαν στα σκαριά ένα πρόγραμμα το λεγόμενο Corona με στόχο την εκτόξευση κατασκοπευτικών δορυφόρων, οι οποίοι θα φωτογράφιζαν ανενόχλητοι τα μυστικά των Σοβιετικών.

Η πίεση όμως της κοινής γνώμης οδήγησε τους Αμερικανούς στην επιτάχυνση του δικού τους δορυφόρου αν και τα αποτελέσματα της πρώτης προσπάθειας ήταν επιεικώς καταστροφικά. Ποίο συγκεκριμένα η εκτόξευση με όνομα Vanguard TV3 που πραγματοποιήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1957, οδήγησε σε παταγώδη αποτυχία με τον πύραυλο φορέα να πετά μόνο για 2 δευτερόλεπτα και να ανυψώνεται μόλις για ένα μέτρο από την εξέδρα εκτόξευσης πριν εκραγεί.

Την επόμενη μέρα τα Αμερικανικά ΜΜΕ είχαν σαρκαστικούς τίτλους όπως ΚΑΠΟΥΤΝΙΚ και ΟΥΠΣΝΙΚ, παραβλέποντας το γεγονός ότι ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα ήταν βέβαιο πως θα αντιμετώπιζε τεχνικά προβλήματα και δυσκολίες. Η απάντηση των ΗΠΑ τελικά ήρθε τελικά την 1 Φεβρουάριου 1958 με την εκτόξευση του Explorer 1, ενός δορυφόρου μόλις ενός κιλού που έμοιαζε νάνος μπροστα στον Σπούτνικ. Η σύγκριση γινόταν ακόμα χειρότερη για τις ΗΠΑ, αν αναλογιστεί κάνεις πως στο μεταξύ οι Σοβιετικοί είχαν εκτοξεύσει τον Σπούτνικ 2 που είχε και επιβάτη μάλιστα την σκυλίτσα Λαικα. Το σκορ έμοιαζε άρα 2-1 υπέρ των ‘κόκκινων’.

Οι ΗΠΑ δεν το έβαλαν κάτω, Επένδυσαν τεράστια ποσά στην επιστήμη,στην έρευνα και την τεχνολογία. Πανεπιστήμια ενθαρρύνθηκαν και επιδοτήθηκαν γενναία  με κρατικά κονδύλια, για να κάνουν έρευνες που θα βοηθούσαν την πρόοδο της επιστήμης. Την ίδια ώρα δημιουργήθηκε και η υπηρεσία ΝΑΣΑ η οποία πήρε υπό την σκέπη της όλες τις ειρηνικές διαστημικές προσπάθειες των ΗΠΑ. Η επιτυχία του προγράμματος Απόλλων με την επιτυχημένη προσσελήνωση του Απόλλων 11 το 1969 φαίνεται να ξέπλυνε οριστικά την ‘ντροπή’ του Σπούτνικ.

Η σημερινή κούρσα του διαστήματος

60 χρόνια μετα τα πράγματα έχουν διαφορετική χροιά. Οι γεωπολιτικές αλλαγές που έφερε η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και του λεγόμενου Ανατολικού Μπλόκ έφερε αναταράξεις και στον χώρο του διαστήματος.

Η Ρωσία κληρονόμος του περήφανου διαστημικού προγράμματος με τις πάμπολλες επιτυχίες, μοιάζει να δυσκολεύεται να παραμείνει ενεργή στην διαστημική εξερεύνηση. Η μόνη αναλαμπή είναι η συνεργασία με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, με το μέλλον των όποιων προγραμμάτων της να μοιάζει αβέβαιο. 

Από την άλλη οι ΗΠΑ διατηρούν ενα ακμαίο και εντυπωσιακό διαστημικό πρόγραμμα, το οποίο μοιάζει να εμπλουτίζεται με την παρουσία σχεδίων για την περαιτέρω εξερεύνησης της Σελήνης και μελλοντικά του πλανήτη Άρη.

Τον ρόλο του «κακού» για τους αμερικάνους μοιάζει να έχει πλέον η Κίνα ακόμα και στον διαστημικό χώρο. Ο Ασιατικός γίγαντας έχει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα διαστημικής εξερεύνησης, δανειζόμενο πολλές φορές στοιχειά και το κυριότερο τεχνολογία από το αντίστοιχο Σοβιετικό. 

Γιγαντιαίοι διαστημικοί σταθμοί σε Γήινη τροχεία, βάσεις στην σελήνη και επανδρωμένη εξερεύνηση του Άρη, ταυτόχρονα με περαιτέρω συμμετοχή σε διεθνη διαστημικά προγράμματα είναι διακηρυγμένοι στόχοι των Κινέζων αξιωματούχων για το μέλλον

Οι φόβοι των ΗΠΑ για την συνεχόμενη Κινεζική επεκτατικότητα στην Γη, δημιουργεί φοβίες και για επέκταση τις αντιπαλότητας των υπερδυνάμεων στο διαστημικό χώρο.