Τις οκτώ από τις εννέα αναθεωρητικές συνταγματικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα απέρριψε η ΝΔ κατά τη διάρκεια της σχετικής συζήτησης στην επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος. Άφησε ανοιχτό παράθυρο να στηρίξει μόλις μία: τη συνταγματική καθιέρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. 

Οι αλλαγές που συζητήθηκαν στη θεματική ενότητα της Τετάρτης, 9 Οκτωβρίου του 2019, αφορούσαν τα εξής άρθρα του Συντάγματος:

• το άρθρο 5 για τη προστασία της ζωής χωρίς διακρίσεις εθνικότητας, φύλου θρησκευτικών διακρίσεων
• το άρθρο 21 για την κοινωνική και οικονομική στήριξη των ΑΜΕΑ
• το άρθρο 22 για τις συλλογικές συμβάσεις και
• το άρθρο 25 για τη προστασία των ατομικών δικαιωμάτων από το κράτος

Ειδικότερα, η κυβερνητική πλειοψηφία απέρριψε τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για συνταγματοποίηση:

• της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού
• της διασφάλισης των δημοσίων αγαθών
• της απαγόρευση της επίταξης
• της κοινωνικής ασφάλισης
• της κατοχύρωσης της αρχής της επιείκειας
• της εργασιακής ισότητας
• των συλλογικών συμβάσεων

Η ΝΔ υποστήριξε ότι το Σύνταγμα καλύπτει πλήρως και ρητά τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και ότι αυτό που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι επαναδιατύπωση. «Μπορούμε να καταλήξουμε σε κοινά αποδεκτή βάση σε ό,τι αφορά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και ότι το κράτος είναι υποχρεωμένο να μεριμνά για τους κοινωνικά αδύναμους, όπως και για τη κοινωνική ασφάλεια», ανέφερε μεταξύ άλλων ο εισηγητής της ΝΔ, Κώστας Τζαβάρας.

Στα όσα υποστήριξε ο Κώστας Τζαβάρας, απάντησε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, σημειώνοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει συναινέσεις χωρίς υποκρισία, ενώ η ΝΔ πράττει το αντίθετο. «Η ουσία της διαφοράς μας είναι η αντίληψη ως ηθικής υποχρέωσής μας, να επιβάλουμε συγκεκριμένη συμπεριφορά στο κράτος για την εξομοίωση των ατομικών δικαιωμάτων. Το παρελθόν, μας δείχνει την ουσία της σύγκρουσης μας. Εμείς βλέπουμε τα κοινωνικά δικαιώματα ως πρόσθετο προσδιορισμό αυτονομίας των ανθρώπων. Η επικρατούσα αντίληψη της ΝΔ είναι ο φιλελευθερισμός στη πολιτική – αλλά στην οικονομική πολιτική είναι ο νεοφιλελευθερισμός», τόνισε σχετικά. 

«Με τη στάση της ΝΔ όπως εκφράστηκε, δεν θα περάσει καμία – εκτός από το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα – από τις 9 συνολικά αναθεωρητέες διατάξεις που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό μας κάνει να λέμε ότι αυτή η αναθεώρηση καλύτερα να μην περάσει», σχολίασε από την πλευρά του ο εισηγητής του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Ανδρέας Λοβέρδος. Στη συνέχεια τάχθηκε υπέρ της συνταγματοποίησης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος αλλά «με φειδώ και προσεκτική διατύπωση» ενώ συμφώνησε και στην ανάγκη να προστεθεί η προστασία για τα δημόσια αγαθά, αλλά να μην είναι διατυπωμένη με τρόπο που θα κατοχυρώνει «τη γραφειοκρατία και όχι τα κοινωνικά αγαθά». Αιτιολογώντας την στάση του κόμματός του, ο εισηγητής του ΚΙΝ.ΑΛΛ. τόνισε ότι «όλα τα αναθεωρητέα συνταγματικά διαβήματα που αφορούν κοινωνικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται με φειδώ, γιατί η φύση και ο χαρακτήρας τους για αγώγιμες αξιώσεις, μας υποχρεώνουν να είμαστε συγκρατημένοι».

Ο εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Γκιόκας επεσήμανε ότι το δεύτερο κεφάλαιο της συνταγματικής αναθεώρησης που αφορά ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, «αντανακλά τη μεγάλη απόσταση μεταξύ των φραστικών ανακηρύξεων στο Σύνταγμα και την πραγματικότητα που έχει αποδείξει ότι καταστρατηγούνται και ακυρώνονται με μεγάλη ευκολία οι διατάξεις του». «Το ΚΚΕ, παρά τις ενστάσεις και διαφωνίες του, τάσσεται υπέρ διατάξεων για τη καλύτερη οργάνωση και κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γι’ αυτό άλλωστε στην προηγούμενη αναθεωρητική διαδικασία ψηφίσαμε για την προστασία της ελεύθερης και χωρίς διακρίσεις μεταχείριση ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού, για την αναγνώριση της ίσης αμοιβής και ίσης εργασίας ανεξάρτητως ηλικίας, την απαγόρευση της επίταξης και υπέρ της κατοχύρωσης της έννοιας της επιείκειας, γιατί αυτές οι διατάξεις κινούνται σε σωστή κατεύθυνση», επεσήμανε.

Ο εισηγητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χήτας, κινούμενος σε γραμμή ΝΔ ανέφερε μεταξύ άλλων ότι τα όσα υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ στις προτάσεις του, όπως το δικαίωμα στην ίση εργασία και αμοιβή ή την πρόσβαση στην υγεία, εξασφαλίζονται απόλυτα από το Σύνταγμα. «Δεν προτείνουμε αναθεώρηση για τα μάτια του κόσμου. Το σύνταγμά μας κατοχυρώνει και επιπλέον λαμβάνει ειδικά μέτρα για την κοινωνική προστασία και την περίθαλψη. Αν θέλετε όμως, μπορεί να διαμορφωθεί διατύπωση ότι το κράτος έχει την υποχρέωση να μεριμνά για την υγεία και να λαμβάνει μέτρα για τη φροντίδα της υγείας και του γήρατος», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η ειδική εισηγήτρια του ΜεΡΑ25 Αγγελική Αδαμοπούλου δήλωσε θετική στην «επικαιροποίηση διατάξεων του Συντάγματος», ενώ επέκρινε τη ΝΔ για την αρνητική της στάση. Όπως είπε, «δεν μπορεί να προχωρήσει σε προοδευτικές αλλαγές μια κυβέρνηση που έχει νομοθετήσει την κατάργηση του ασύλου, δυσφήμισε και στη συνέχεια πούλησε δημόσιους οργανισμούς, γίνεται παραμάγαζο των φαρμακευτικών εταιριών, απεργάζεται την ιδιωτικοποίηση των ασφαλιστικών φορέων ενώ αντιμετωπίζει την απεργία ως απλή αναστάτωση».

Θετική δήλωσε «στη συμπερίληψη του φύλου και του σεξουαλικού προσανατολισμού», χαρακτηρίζοντάς τη «βαθιά, ουσιαστική, ρεαλιστική και ευθυγραμμισμένη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις που αφορούν την κατάργηση των διακρίσεων». Συμφώνησε ακόμα στη κατεύθυνση της κρατικής εγγύησης για αξιοπρεπή διαβίωση, σημειώνοντας ότι «χωρούν περαιτέρω βελτιώσεις» , όπως και στην εγγυητική παρουσία του κράτους για εξασφαλισμένες δημόσιες υπηρεσίες.