Φως στο τούνελ της κρίσης αρχίζουν να βλέπουν οι επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης, ενώ την ίδια στιγμή τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν ακόμη σοβαρές δυσκολίες, παρόλο που καταγράφονται κάποια σημάδια βελτίωσης της κατάστασής τους.

Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα ερευνητικά δεδομένα του Βαρόμετρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης. Το ΕΒΕΘ σε συνεργασία με την εταιρία Palmos Analysis διεξήγαγαν την έρευνα ανά εξάμηνο την τελευταία σχεδόν δεκαετία (2009 – 2018) σε πέντε κοινωνικές κατηγορίες της συμπρωτεύουσας. Σε κάτοικους-καταναλωτές, σε εμπορικές επιχειρήσεις, σε βιομηχανίες-βιοτεχνίες, σε υπηρεσίες και κατασκευαστικές επιχειρήσεις.

Προβληματίζει η κατάσταση των νοικοκυριών

Περιορισμένη ρευστότητα με τάσεις βελτίωσης σε κάποιους επιμέρους δείκτες αποπνέουν τα δεδομένα του Βαρόμετρου που αφορούν στα νοικοκυριά και αποτυπώνουν τα αποτελέσματα της τελευταίας μέτρησης του 2ου δεκαπενθημέρου του Μαρτίου του 2018.

Ο δείκτης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης είναι στο -34 τον Μάρτιο του 2018, έναντι -36 στην προηγούμενη μέτρηση του Σεπτεμβρίου του 2017 και επί της ουσίας κινείται σε επίπεδα καλύτερα από του πρόσφατου παρελθόντος, αλλά απέχει ακόμη από την ιστορικά υψηλότερη επίδοση του με -23 τον Μάρτιο του 2015.

Όσον αφορά στο μηνιαίο εισόδημα των νοικοκυριών, αυτό σύμφωνα με το Βαρόμετρο φτάνει στα 1.555 ευρώ (1.553 ευρώ ήταν τον Σεπτέμβριο του 2017) και είναι λίγο καλύτερο σε σχέση με όλες τις ανάλογες μετρήσεις από τον Μάρτιο του 2015 και έπειτα. Ωστόσο και εξετάζοντας τα ευρήματα του Βαρόμετρου διαχρονικά παρατηρείται κατιούσα πορεία του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών της Θεσσαλονίκης, το οποίο στην πρώτη μέτρηση τον Μάρτιο του 2009 ήταν 2.525 ευρώ και τώρα έχει πέσει στα 1.555 ευρώ.

Το 52% των ερωτώμενων νοικοκυριών απαντά πως τα φέρνει ίσα-ίσα στα οικονομικά του, ποσοστό που σε κάθε περίπτωση παραμένει υψηλό, σε σχέση με όλες τις ανάλογες μετρήσεις του Βαρόμετρου από το 2009 και μετά. Αντίστοιχα, το 34% (έναντι 38% τον Σεπτέμβριο του 2017) δηλώνει πως χρεώνεται ή τρώει από τα έτοιμα και το 14% ότι αποταμιεύει. Το ποσοστό όσων καταφέρνουν και αποταμιεύουν είναι το υψηλότερο από τον Σεπτέμβριο του 2010 και έπειτα.

Ο δείκτης της γενικότερης εξέλιξης της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών της Θεσσαλονίκης το τελευταίο 12μηνο βρίσκεται στο -32, σημειώνοντας την καλύτερη επίδοση από τον Σεπτέμβριο του 2009 και μετά.

Συνοψίζοντας τα διαχρονικά συμπεράσματα του Βαρόμετρου για τα νοικοκυριά προκύπτουν τα εξής:

• Απώλεια εισοδήματος σε ποσοστό σχεδόν 40% για τα νοικοκυριά στη Θεσσαλονίκη, κυρίως μέχρι το 2013.
• Ισχυρές τάσεις βελτίωσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης (μείωσης της απαισιοδοξίας) σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων, με απότομη διάψευση στη συνέχεια.
• Σταθερά λιγότερο απαισιόδοξοι οι καταναλωτές στη Θεσσαλονίκη σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα (κυρίως Αττική) και σταθερά καλύτερες προσδοκίες σε σχέση με την αποτίμηση της πραγματικότητας.

Θετικότερη εικόνα για την βιομηχανία

Σε αντίθεση με τα νοικοκυριά η κατάσταση στο «μέτωπο» των επιχειρήσεων είναι σαφώς καλύτερη.

Έτσι, για πρώτη φορά από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου του ΕΒΕΘ, ο Δείκτης Προσδοκιών της Βιομηχανίας πέρασε το Μάρτιο του 2018 σε θετικό έδαφος, λόγω της έντονα θετικής προσδοκίας για το επόμενο διάστημα παρά την σταθερά αρνητική αποτίμηση της τρέχουσας κατάστασης.

Στο πλαίσιο αυτό ο Δείκτης των Προσδοκιών της Βιομηχανίας προσέγγισε το +4 (έναντι -6 τον Σεπτέμβριο του 2017).

Οι θετικές προσδοκίες της βιομηχανίας για το επόμενο διάστημα συνοδεύονται και από βελτίωση της πρόθεσης απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού (στο +15 ο δείκτης έναντι -1 τον Σεπτέμβριο του 2017), που φτάνει επίσης στο καλύτερο σημείο της από τον Μάρτιο του 2009 και μετά.

Αντίστοιχα και η προσδοκία της βιομηχανίας για το μέλλον κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα για το Βαρόμετρο φτάνοντας το +38.

Οι καλύτερες προσδοκίες της βιομηχανίας για το επόμενο διάστημα φαίνεται να τροφοδοτούνται από την προσδοκία ανοδικής εξέλιξης της ζήτησης από το εσωτερικό και όχι τόσο από την ενίσχυση του τομέα των εξαγωγών.

Υψηλότερες προσδοκίες και για υπηρεσίες-λιανεμπόριο

Στο καλύτερο σημείο από το την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου βρίσκεται τον Μάρτιο του 2018 και ο Δείκτης Προσδοκιών των Υπηρεσιών.

Έτσι, πλέον βρίσκεται στο -1 έναντι -14 τον Σεπτέμβριο του 2017, σημειώνοντας την καλύτερη ιστορική του επίδοση.

Προσδοκία για το μέλλον και πρόθεση απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού είναι επίσης στα ιστορικά καλύτερα επίπεδα τους τον Μάρτιο του 2018 στον κλάδο των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών.

Η πιο θετική μέτρηση από τον Μάρτιο του 2009 και μετά αποτυπώνεται και στον Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών του Λιανικού Εμπορίου με -6, έναντι -13 τον Σεπτέμβριο του 2017.

Όμως οι βελτιωμένες προσδοκίες του λιανεμπορίου για το επόμενο διάστημα δεν συνοδεύονται από αντίστοιχα θετικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο.

Όσον αφορά στον κλάδο των κατασκευών, η διαχρονική σύγκριση των αποτελεσμάτων του Βαρόμετρου αναδεικνύει μία ιδιαίτερα αρνητική αποτίμηση του τρέχοντος επιπέδου παραγγελιών σε όλη τη διάρκεια των μετρήσεων από τον Μάρτιο του 2009 και μετά, με εντυπωσιακή ωστόσο μείωση της απαισιοδοξίας τον Μάρτιο του 2018.

Έτσι, για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2018, οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών βρίσκονται σε θετικό έδαφος.

Ωστόσο, πρέπει να συνεκτιμηθούν και παράγοντες όπως η διάρθρωση των κατασκευαστικών επιχειρήσεων στο νομό Θεσσαλονίκης και το είδος των εργασιών, που οδηγούν στη βελτίωση κάποιων δεικτών του κλάδου (ανακαινίσεις/ επισκευές κατοικιών, επιδοτούμενα προγράμματα τύπου Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον κ.ά).