Σιγά σιγά αρχίζουμε να δείχνουμε ανοχή και κατανόηση: «Δεν είναι όλοι οι εθνικιστές φασίστες», «δεν χαρίζουμε τους ανθρώπους αυτούς στην άκρα δεξιά», «δεν οξύνουμε τα πνεύματα», «ο καλός και αξιοπρεπής ακροδεξιός», «ο συνεργάσιμος εθνικιστής», κι όλα αυτά μαζί προκειμένου να συνεχίσουμε την ομαλή μας συμβίωση χωρίς διχασμούς και εντάσεις.

Την ίδια στιγμή, σημαίες στα μπαλκόνια γίνονται πολιτικά ακροδεξιά σύμβολα.  Συλλαλητήρια γαβγίζουν εθνικιστικά συνθήματα.  Ακροδεξιές επιθέσεις σε μετανάστες.  Επιθέσεις σε ομοφυλόφιλους, τρανς.  Τάγματα εφόδου από 17χρονα.  Σταυροί στήνονται όπου να ναι και  αρμόδιες  υπηρεσίες δεν επεμβαίνουν γιατί  θεωρούν πως  η «κοινή γνωμη» το επικροτεί. Καθημερινές ακρότητες, τείνουν να γίνουν  συνηθισμένη είδηση. Η εξοικείωση με το τέρας σε  κάνει να το φοβάσαι λιγότερο. Το συνηθίζεις.

Μα, το έθος (συνήθεια) σύμφωνα με τον Αριστοτέλη διαμορφώνει ήθος. Και το νέο ήθος προβάλλει με βία, με αγένεια και φέρνει μαζί του το σκοτάδι. Γιατί το τέρας παραμένει τέρας. Έτσι κυλάει η καθημερινότητά μας με ένα τέρας, η ύπαρξη του οποίου έχει πάψει  να  σοκάρει ακόμα κι εκείνους που αρνούνται να «συνηθίσουν».

Αυτός είναι σήμερα  ο τρόπος του φασισμού, και στην περίπτωσή μας πέτυχε. Βασίζεται στην ανοχή, στην κόπωση της αντίστασης και μέρα με τη μέρα παρεισφρέει στα σχολεία, στις γειτονιές, στους χώρους εργασίας, γίνεται καθημερινότητα,  εμφανίζεται σαν δικαίωμα, και καταλήγει στον «καλό και συνεργάσιμο φασίστα».

Πολλές φορές γίνομαι υπερβολική. Γιατί θέλω να φωτίσω το πρόσωπό του  όσο καλύτερα γίνεται. Για να το δεις και να τρομάξεις. Να φοβηθείς.  Ώστε αν αύριο έρθει και προθυμοποιηθεί να σου παρέχει τις υπηρεσίες του ή τη βοήθεια του  σε μιά δύσκολή στιγμή, να το αναγνωρίσεις και να τρέξεις μακριά γνωρίζοντας πως μ’ενα τέτοιο τέρας, δεν  μπορείς ούτε να συνεργαστείς ούτε να συνυπάρχεις. Θα σε καταπιεί. Είναι όπως τα  λιοντάρια, που υιοθετούν κάποιοι δείχνοντάς τους ανόητη εμπιστοσύνη και στο τέλος μαθαίνουμε ότι τους κατασπάραξαν.

Ευτυχώς, οι απροσάρμοστοι, που δεν μπορούν να συνηθίσουν  είναι ακόμα πολλοί. Και η διαφωνία τους  είναι η μόνη ελπίδα. Η προάσπιση της δημοκρατίας έχει ονοματεπώνυμο: Το δικό μας.