Σοφία Φιλιππίδου: Να ξέρουμε ποιοι είμαστε, μέχρι που μας παίρνει

Η Σοφία Φιλιππίδου δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις. Ηθοποιός και σκηνοθέτης είναι από τα ονόματα που αναζητάς στο θέατρο κάθε σεζόν. Αυτή την περίοδο παίζει στο Θέατρο οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής» στην παράσταση «Κοριολανός και Ιούλιος Καίσαρας», σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Χατζή.

Ads

Θέλοντας ο Κωνσταντίνος Χατζής, να διερευνήσει μέσα από την ποίηση του Σαίξπηρ, το θέμα της εξουσίας και πως αυτή διαφθείρει τον λαό και κυρίως αυτούς που την ασκούνε, καταπιάνεται με αυτά τα δυο μεγάλα έργα σε μια ενιαία παράσταση.

Στον Κοριολανό, βλέπουμε πώς η λαϊκή εξουσία χρησιμοποιεί τα μέσα και τη δύναμή της για να κερδίσει δικαιώματα και να εξοντώσει έναν εν δυνάμει τύραννο ενώ στον Ιούλιο Καίσαρα πώς η αριστοκρατική τάξη δολοφονεί έναν λαοφιλή και χαρισματικό ηγέτη για να μην εξελιχθεί σε αυτοκράτορας.

Η Σοφία Φιλιππίδου μίλησε στο tvxs.gr για την παράσταση, τον Σαίξπηρ, τη μεγάλη της αγάπη, το θέατρο, αλλά και την πολιτική κατάσταση σήμερα.

Ads

Αντιμετωπίσατε δυσκολίες στην παράσταση; Πως ήταν η επαφή με τον σαιξπηρικό λόγο;

Σ.Φ.:Όλα τα έργα και όλοι οι ρόλοι έχουν τα θέματα τους. Έτσι κι εδώ αντιμετώπισα μερικές δυσκολίες αρχικά μέχρι να διαμορφωθεί ο ρόλος του Βρούτου σε ένα ενιαίο σχήμα με αρχή, μέση, σύγκρουση και τέλος. Ο Βρούτος είναι ένας σύνθετος ρόλος στο έργο του Σαίξπηρ «Ιούλιος Καίσαρας» αφού ο Σαίξπηρ μέσα από αυτόν μιλάει για την εντιμότητα την αρετή, το φρόνημα, την πατρίδα την φιλοδοξία, τις ενοχές- ερινύες και εν τέλει την δολοφονία του Καίσαρα και την αυτοκτονία! Συνεργάστηκα πολύ καλά με τον Κωνσταντίνο Χατζή, -ο οποίος με φαντάστηκε ως Βρούτο και μου έκανε αυτήν την ωραία πρόταση- ώστε ο ρόλος μου να πάρει την τελική μορφή και νομίζω πως οι συζητήσεις μας ήταν γόνιμες γιατί ο ρόλος μου βρήκε μέσα στη διασκευή των έργων από τον Κωνσταντίνο Χατζή τη βαρύτητα και το βάθος του.

Αλλά η μεγαλύτερη δυσκολία και η πρόκληση είναι το πώς ερμηνεύονται αυτά τα μεγάλα κείμενα, αφού δεν υπάρχει καμιά μνήμη και καμία αντιστοιχία κανένα πάτημα. Δηλαδή πώς παίζεται να είσαι έντιμος, φιλόδοξος, δολοφόνος και πώς αυτοκτονείς. Προσωπικά δεν ξέρω, γι αυτό παρουσιάζω έναν… το «δικό» μου φανταστικό Βρούτο και νομίζω πως με το ένα πόδι πατάω σε έναν υποτιθέμενο θεατρικό ρεαλισμό, αλλά κρατάω μια μεγάλη απόσταση από τους θηριώδεις αυτούς ήρωες, -που δεν μπορώ έτσι και αλλιώς να προσεγγίσω- για να τους δω καλύτερα! Έτσι γίνομαι κατά την γνώμη μου, αφηγήτρια μιας δικής μου αλήθειας για την ιστορία του Βρούτου η οποία βέβαια με συναρπάζει όπως με μαγεύει και η ποίηση του Σαίξπηρ που αγαπάω, εκτιμώ και θαυμάζω.

Τι έχει να πει άραγε, ο «Κοριολανός και Ιούλιος Καίσαρας» και ο Σαίξπηρ από τη μακρινή εποχή του στην Ελλάδα του 2019;

Σ.Φ.:Η μεγάλη ποίηση πάντα έχει να πει κάτι. Γι αυτό και αυτά τα έργα παίζονται και θα παίζονται ανά τους αιώνες. Και μόνο να διαβάζεις Σαίξπηρ είναι μια όαση μέσα στην κατήφεια της εποχής πόσο μάλλον να έχεις την τύχη να δεις μια καλή παράσταση από μια ομάδα ηθοποιών που έχουν αποδείξει στην πράξη πως σέβονται και τιμούν το θέατρο. Ακόμη και να μη έχεις δει ή να μη γνωρίζεις τον Σαίξπηρ, είναι μεγάλη ευκαιρία να ακούσεις την ιστορία ανθρώπων με τεράστια εξουσία, να μάθεις και να ακούσεις για την Ρώμη- που λάτρεψε τον ελληνικό πολιτισμό- και γέννησε τέτοιες προσωπικότητες το 44 πχ. Το θέατρο δεν είναι σχολείο αλλά μια καλή παράσταση με τέτοιο δυναμικό και ποιητικό λόγο, μπορεί να σε στρέψει στην απορία και στην ιστορία, στην αναζήτηση, στην συζήτηση με φίλους μπορεί ακόμη να σε στρέψει μέσα σου…όλοι μας είμαστε και δυνατοί και αδύνατοι. Δεν είμαστε βέβαια αυτοκράτορες ούτε δήμαρχοι ή Κοριολανοί δεν έχουμε το πνεύμα του Καίσαρα ούτε την εντιμότητα του Βρούτου, αλλά θέλουμε την κυριαρχία του εαυτού μας και του περιβάλλοντος μας.

Εσείς ταυτίζεστε κάπως με το έργο;

Όχι δεν ταυτίζομαι απλώς το αγαπάω πολύ. Αγαπάω πολύ το νέο έργο που έφτιαξε ο σκηνοθέτης δουλεύοντας πάνω στα δυο μεγάλα έργα του Σαίξπηρ. Αγάπησα πολύ τον ρόλο μου και με συγκινεί αφάνταστα η ιδέα να ερμηνεύω τα λόγια του Βρούτου, προσπαθώντας να καταλάβω: τον Σαίξπηρ τον Βρούτο τον Καίσαρα τον Κάσιο όλους τους ήρωες, τις συγκυρίες, τις ισορροπίες, την εποχή, την δυναμική της εποχής και όλα αυτά τα μεγάλα και τερατώδη…Κάθε παράσταση είναι για μένα μια αποκάλυψη. Πως συναντάς ας πούμε ως Βρούτος το φάντασμα του Καίσαρα. Πως παίζεται αυτό; Τι παθαίνεις στην θέα ενός απαίσιου οράματος φαντάσματος; Πως αυτοκτονείς; Ειλικρινά δεν ξέρω. Αυτή είναι μια νέα αποκάλυψη, ότι δεν ξέρω τίποτα και με ενθουσιάζει η ιδέα που επιτέλους δεν ξέρω γιατί αυτό με κάνει πιο αγνή. Με γυρίζει πίσω στην παιδική άγνοια και αφήνομαι στην καρδιά μου, στην ψυχή μου, στα συναισθήματα μου, στις πηγές μου, για να βρω εκεί μέσα την πρώτη συγκίνηση το πρώτο κλάμα το πρώτο χαμόγελο… την χαρά του παιχνιδιού και της ζωής. Αυτός ο ρόλος με το μεγαλείο του με απελευθερώνει γιατί με έκανε να καταλάβω πως δεν παίζεται ούτε με μαεστρία ούτε με κλισέ και φυσικά όχι με υποκριτικά τερτίπια και καμώματα…

Πότε αποφασίσατε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με την τέχνη; Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας παρακίνησε;

Σ.Φ.:Όχι δε με παρακίνησε κανείς αν και όλοι μου λέγανε πως έχω ταλέντο και με βάζανε με την πρώτη ευκαιρία να παίζω σκετσακια να λέω ποιήματα να χορεύω και να τραγουδάω. Η κίνηση ήρθε από μέσα μου αυθόρμητα. Ήμουν ήδη φοιτήτρια Γερμανικής φιλολογίας όταν τυχαία διάβασα στην εφημερίδα «Μακεδονία» την αγγελία των εισαγωγικών εξετάσεων από Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Αυτό ήταν! Πήγα, ρώτησα, έμαθα τι χρειάζεται να κάνω και εντελώς μόνη μου και χωρίς καμμιά βοήθεια από κανέναν έδωσα εξετάσεις. Έκανα τις σπουδές μου παράλληλα με το πανεπιστήμιο και τέλειωσα με άριστα.

Σαράντα χρόνια καριέρας είναι πολλά. Κουραστήκατε ποτέ; Φοβηθήκατε μην επαναληφθείτε ή μην αποτύχετε;

Σ.Φ.:Ναι είναι πολλά αλλά και δεν είναι και τίποτα το σπουδαίο και μεγάλο. Απλώς είναι ζωη. Η δική μου η ζωη. Ναι και κουράστηκα και φοβήθηκα και έφυγα και γύρισα και πάλεψα και αγωνίστηκα, όλα τα έκανα όπως όλοι οι άνθρωποι που κάνουν κάτι με πάθος και θέλουν να πετύχουν. Να επαναληφθώ ναι, φοβήθηκα επίσης, γι αυτό και καταπιάστηκα με πολλά πράγματα. Έκανα ομαδικό θέατρο έπαιξα όλα τα είδη θέατρου δράμα, παράλογο, κωμωδία, επιθεώρηση, τραγωδία, έκανα φοιτητικό θέατρο οργάνωσα και δημιούργησα ομάδες, δίδαξα θέατρο σε όλη την Ελλάδα έγραψα κείμενα εξέδωσα ένα βιβλίο, γράφω κάτι ακόμα, έχω διασκευάσει λογοτεχνία για το θέατρο, γενικά δεν κάθισα πάνω στην επιτυχία μου και την μεγάλη αποδοχή και την αγάπη του κόσμου.

Έχετε αναφέρει σε παλιότερη συνέντευξη ότι το «θέατρο δεν είναι αγάπη, είναι πιο κοντά στην έννοια του έρωτα» Γιατί;

Σ.Φ.:Εννοώ πως το θέατρο είναι αγάπη για παιχνίδι που είναι η χαρά της ζωής, αλλά στην πράξη και επι σκηνής μοιάζει με το έρωτα. Το κοινό παίζει τον ρόλο του άλλου σε μια ερωτική σχέση. Αν δεν υπάρχει ανταπόκριση αν δεν μπορείς στην καθημερινή σου επαφή μ αυτό να του κρατήσεις ζωηρό το ενδιαφέρον αν δεν μπορείς να του κόψεις την ανάσα με ένα φιλί, που λέει ο λόγος, με ένα βλέμμα, με μια παύση, αν το κοινό κοιμάται, αδιαφορεί, παίζει με το κινητό η παράσταση δεν έχει πετύχει και ο ηθοποιός, ή εγώ τουλάχιστον προβληματίζομαι.

Έχετε δείξει έμπρακτα ότι εμπιστεύεστε τη νέα γενιά ηθοποιών. Πιστεύετε ότι έχει περισσότερα πράγματα να δώσει;

Σ.Φ.:Ναι την εμπιστεύομαι και προσπαθώ να δουλεύω με νέους και ταλαντούχους ηθοποιούς. Δεν νομίζω μόνο πως έχουν να δώσουν περισσότερα και λόγω νεότητας, αλλά νομίζω πως αυτοί είναι το μέλλον είτε μας αρέσει είτε όχι. Αυτοί φέρουν όπως και μείς πριν από αυτούς και μεταφέρουν την γνώση του θεάτρου και την προχωρούν να πάει παραπέρα επιδιώκοντας, όπως και μείς κάποτε, την αλλαγή του κόσμου, το καινούργιο, το άπαιχτο, το σύγχρονο, το μοντέρνο. Έχει πολύ ενδιαφέρον σήμερα να γυρίζει το θέατρο κάνοντας κύκλους εκεί που το άρχισα και εγώ στα έργα ρεπερτορίου στην αφαίρεση στην φόρμα και στην επανάσταση. Το θέμα είναι με κάθε κύκλο που κάνει και το θέατρο αλλά και η ζωη μας να πηγαίνει και λίγο ψηλότερα όπως λέει και το τραγούδι. Να κινούμαστε σπειροειδώς όπως το σύμπαν, να μην μένουμε στους κύκλους επι τόπου. Έτσι λένε οι φιλόσοφοι γινόμαστε άυλοι και συναντάμε την πνευματική μας φύση!

Η κρίση σας βοήθησε δημιουργικά;

Σ.Φ.:Εμένα πολύ. Πριν δέκα χρόνια ακριβώς και ενώ είχα κάνει μια τεράστια επιτυχία πήρα την απόφαση να φύγω από τις μεγάλες θεατρικές εταιρίες του θεάτρου στο κέντρο και να αναζητήσω την έκφραση σε μικρότερες σκηνές . Είμαι πολύ περήφανη για την πρώτη μου εκείνη δουλειά την παράσταση ¨Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς» του Χέρμαν Μέλβιν που διασκεύασα από την γνωστή νουβέλα και την οποία σκηνοθέτησα στο «Από Μηχανής θέατρο -για 50 θεατές κάθε βράδυ- κρατώντας τον ρόλο του νεαρού φτωχού ισχνού και τίμιου Μπαρτλεμπυ στην Γουώλ Στριτ των αρχών του αιώνα.

Σχέδια για το μέλλον;

Σ.Φ.:Ναι σχεδιάζω να ανεβάσω ένα έργο του Παντελή Χορν μετα το Πάσχα στο θέατρο Σταθμός με τίτλο «Μελάχρα» που ανέβηκε από τον θίασο Κοτοπούλη και την ίδια στον ομώνυμο ρόλο το 1909. Είναι ένα έργο φλογερό με ακραία πάθη και αντεκδικήσεις και λαβαίνει χώρα σε ένα τσιγγανοχώρι όπου καταφτάνει ένας περιοδεύων θίασος. Εύχομαι να έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε γι αυτό εκτενέστερα .

«Δεν νομίζω ότι με τις μολότοφ και με το να καίμε τα σκουπίδια έρχεται η ελπίδα» είχατε αναφέρει στο παρελθόν. Πως χαρακτηρίζετε την πολιτική κατάσταση σήμερα και πως μπορεί να αλλάξει;

Σ.Φ.:Δεν θυμάμαι αν η διατύπωση είναι ακριβής. Αλλά για να το λέτε σας εμπιστεύομαι. Ναι αν μίλησα για την ελπίδα -η οποία με παρηγοράει και μου ζεσταίνει την καρδιά κάθε φορά που εργάζομαι για ένα επαγγελματικό σκοπό η για μια σχέση- αλήθεια δεν έρχεται με αυτό τον τρόπο. Η ελπίδα είναι εκεί κάπου όπου υπάρχει δουλειά, γνώση, πάθος, αγάπη, κατανόηση, εμπιστοσύνη και τύχη φυσικά. Δηλαδή ακόμη και η ελπίδα είναι στα χέρια μας εμείς την δημιουργούμε και εμείς την αποδιώχνουμε καίγοντας κάδους σκουπιδιών χωρίς προοπτική και ελπίδα!

Η πολιτική κατάσταση είναι θερμή και πολωτική όμως νομίζω πως αρχίζει να αχνοφαίνεται μια ανάγκη κάποιας επικοινωνίας μεταξύ των κομμάτων και κάποια κατανόηση της ανάγκης κάποιου συμβιβασμού. Να ξέρουμε ποιοι είμαστε και μέχρι που μας παίρνει. Να μην έχουμε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας και ας είμαστε «οι πιο έξυπνοι και ταλαντούχοι στον κόσμο» να δουλεύουμε με τον μυαλό και την καρδιά μας χρησιμοποιώντας τα ταλέντα μας για την καλυτέρευση της ζωής μας και του κόσμου. Με λίγα λόγια να έχουμε συνείδηση: ποιοι είμαστε που βρισκόμαστε και μέχρι που μπορούμε με τις δικές μας δυνάμεις να φτάσουμε. Να μη καταθέτουμε τα όπλα όχι, αλλά να αγωνιζόμαστε για τα δίκια μας γνωρίζοντας καλά τον αντίπαλο και τις παγκόσμιες συγκυρίες. Η πολιτική κατάσταση θα αλλάξει από μας πάντα. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την πολιτική μας κατάσταση. Αν εμείς ωριμάσουμε σαν λαός και θέλουμε να αλλάξει θα αλλάξουμε πρώτα εμείς και μετά θα αλλάξουμε και την κατάσταση. Δεν γίνονται όλα μαζί!

Πληροφορίες παράστασης